به این صورت که کارفرما شخصی است که کارگر به حساب و به خواست وی اقدام می‌نماید و در مقابل حق السعی کارگر را می‌پردازد.
قانون کار سند بالادستی بر روابط کارگر و کارفرما
قانون کار سندی است که برای تعیین تکلیف در خصوص حقوق و وظایف کارگر و کارفرما باید مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد.
این قانون که شامل کلیه احکام و جزئیات حاکم بر روابط فی‌مابین دو قشر کارگر و کارفرما در محیط کارگاه است، محتوایی الزام‌آور دارد به گونه‌ای که حتی توافق بر خلاف آن نیز قابل قبول نبوده و اعتبار نخواهد داشت.
قانون یاد شده در ماده ابتدایی خود به تعریف مهم‌ترین عناصر موجود در قانون پرداخته است که عبارتند از کارفرما، کارگر، کارگاه و قرارداد کار.
کارگر شخصی است که به خواست و برای کارفرما اقداماتی را انجام داده و وظایفی را اجرا می‌نماید. محل فعالیت کارگر می‌تواند کارگاه باشد و یا محل ثالثی که کارفرما اعلام کرده است.
کارفرما شخصی است که به کارگر در مقابل اقدامات و اعمال نامبرده، حقوق و مزایا تحت عنوان حق السعی پرداخت می‌نماید.
کارگاه محل کار است که کارگر در آن مشغول به کار است. کارگاه می‌تواند شرکت باشد، می‌تواند تولیدی باشد یا می‌تواند هر محل دیگری باشد که توسط کارفرما به سازمان تامین اجتماعی معرفی شده و کد کارگاهی دریافت کرده است.
البته چنانچه کارگر در خارج از محل کارگاه اما برای انجام امور مربوطه به قرارداد کار مشغول باشد، باز هم به عنوان فعالیت کاری در نظر گرفته خواهد شد.
قرارداد کار که شامل قراردادی کتبی یا شفاهی است، روابط بین کارگر و کارفرما را مدیریت کرده و حقوق و وظایف هر کدام را در مقابل دیگری تبیین می‌نماید. قرارداد کار حداقل باید از اطلاعات هویتی کارگر، اطلاعات هویتی کارفرما، محل کارگاه، مدت اعتبار قرارداد و شرح وظایف کارگر تشکیل شده باشد.
آنچه که در قرارداد کار ذکر میشود، مادامی که مخالفتی با قانون کار نداشته باشد، برای هر دو طرف لازم الاجرا خواهد بود، اما در رابطه با موضوعاتی که قرارداد کار سکوت کرده است و یا آن که مخالف با قانون کار تنظیم شده باشد، قانون کار حاکم خواهد بود.
یا در مثالی دیگر می‌توان به قواعد مربوط به خاتمه کار اشاره کرد. در واقع در قانون کار موارد خاصی به عنوان موارد مجاز برای خاتمه کار پیش‌بینی شده است که جز در آن حالت‌ها نمی‌توان به رابطه کار خاتمه داد. حال چنانچه کارفرما بدون رعایت حقوق کارگر، نسبت به اخراج غیرقانونی نامبرده اقدام نماید، کارگر امکان تنظیم شکواییه و درخواست بازگشت به کار را خواهد داشت.
با توجه به توضیحاتی که ارائه شد، اهمیت و اعتبار قانون کار را دانستیم، حال در ادامه انواع وظایفی که کارفرما نسبت به کارگر داشته و در صورت تخطی از آن‌ها، با پرداخت خسارت مواجه میشود را معرفی می‌کنم.
.jpg)
وظایف و تعهدات کارفرما نسبت به کارگر
وظایف کارفرما نسبت به کارگر، با وجود آن که در بیشتر مواقع از نوع مالی است، لیکن نباید تصور شود که تعهدات غیر مالی بر عهده وی قرار ندارد. منظور از تعهد مالی در مقابل تعهد غیرمالی آن است که در تعهدات مالی، پرداخت وجه یا تحویل مال مورد نظر است، حال آن که در تعهدات غیر مالی جنس تعهد از نوع انجام دادن یک کار خاص یا خودداری کردن از انجام کاری است.
حال انواع وظایف و تعهدات، اعم از مالی یا غیرمالی، که کارفرما به عهده داشته و خودداری از اجرای آن‌ها می‌تواند به ثبت شکایت علیه نامبرده منجر شود به قرار ذیل است.
عدم عقد قرارداد کارفرما با کارگر
امضای قرارداد کار بین کارگر و کارفرما ضروری است. قرارداد کار را پیش از این معرفی کردیم و دانستیم به سندی گفته میشود که روابط بین کارگر و کارفرما در آن تجلی یافته و مهم‌ترین وظیفه آن تایید وجود رابطه کارگری و کارفرمایی بین طرفین است.
حداقل اطلاعاتی که در قرارداد کار باید قید گردد، شامل اطلاعات هویتی و نیز آدرس اقامتگاه و شماره تماس طرفین قرارداد، شرح وظایف کارگر، حقوق و مزایایی که به کارگر تعلق می‌گیرد و محل کارگر است که کارگر باید در آنجا مشغول به کار باشد.
لازم به ذکر آن که اطلاعات برای کارفرما، که می‌تواند شخص حقیقی یا شخص حقوقی باشد، علاوه بر مشخصات شامل نام و نام خانوادگی یا نام شرکت، شامل اطلاعات کارگاه همچون شناسه ملی کارگاه، اطلاعات مدیرعامل کارگاه، کد کارگاهی و موارد مشابه است که در حداقل آن باید شناسه ملی کارگاه ثبت شده باشد.
برای کارگر نیز ضروری است که علاوه بر نام و نام خانوادگی و کد ملی، شماره بیمه تامین اجتماعی نامبرده نیز قید شده باشد.
تاریخ انعقاد قرارداد کار و مدت اعتبار آن، از جمله مهم‌ترین نکاتی است که باید در قرارداد کار ذکر شده باشد، این مدت اعتبار تعیین کننده حداقل زمانی است که رابطه کاری ادامه خواهد داشت اما تمدید یا عدم تمدید آن، به میل و رضایت هر دو طرف بستگی دارد.
شرح وظایف و یا نوع وظایف کارگر نیز قطعا باید در قرارداد کار قید شده باشد، نوع کار و وظیفه‌ای که به عهده کارگر قرار دارد، ارجاع امور خارج از دستور به نامبرده را ممنوع می‌نماید.
در نهایت آن که تنظیم قرارداد بین طرفین که شامل اطلاعات یاد شده باشد، حقی است برای کارگر که ضرورتا باید توسط کارفرما انجام شده باشد و تفاوتی بین دوره آزمایشی، قرارداد کار مدت‌دار یا قرارداد کار دائم وجود ندارد. این مورد از انواع تعهدات غیر مالی کارفرما در مقابل کارگر است.
حال چنانچه کارفرما از تنظیم و امضای قرارداد سر باز زند، کارگر اجازه خواهد داشت که به مرجع صالح طرح شکایت نموده و الزام کارفرما به تنظیم قرارداد را خواستار شود.
عدم پرداخت حقوق معوقه کارگر
حقوق و مزایا که به عنوان حق السعی شناخته شده و شامل حقوق دوره‌ای که به کارگر پرداخت میشود و مزایای خاصی همچون عیدی، سنوات و موارد مشابهی چون حق اولاد و حق مسکن است، از روزی که کارگر آغاز به کار نموده است، به وی تعلق خواهد گرفت.
پرداخت مبالغ یاد شده که یا به میزان مقرر در قرارداد کار خواهد بود و یا مطابق با حداقل‌های قانونی، وظیفه مالی بر عهده کارفرما است که چنانچه نامبرده از اجرای آن خودداری ورزد، کارگر می‌تواند برای دریافت حقوق معوقه خود ثبت شکایت از کارفرما کرده و از طریق قانون حقوق و مزایای خود را دریافت نماید.
در نظر داشته باشید که پرداخت کمتر از حداقل‌های قانونی نیز همچون عدم پرداخت حقوق و مزایا تخلف از وظیفه قانونی قلمداد شده و امکان شکایت از کارفرما را به همراه دارد.
در نهایت آن که توجه داشته باشید پرداخت حداقل حقوق و مزایا حتی در دوران استخدام آموزشی نیز بر عهده کارفرما وجود داشته و در صورت تخطی، کارگر می‌تواند از کارفرمای خود شکایت نماید.
.jpg)
بیمه نکردن کارگر
سازمان تامین اجتماعی که خدمات بیمه تامین اجتماعی را ارائه می‌نماید، نهادی است که کلیه مشمولان قانون کار، یعنی کارگرانی که به واسطه قرارداد کار مشغول فعالیت هستند، نزد آن سازمان از خدمات بیمه بهره‌مند می‌شوند.
ثبت اطلاعات کارگر ذیل کد کارگاهی و پرداخت حق بیمه به صورت ماهیانه، از جمله تعهدات و وظایف کارفرما است که از روز نخست شروع به کار کارگر، بر عهده کارفرما مستقر می‌گردد.
حال چنانچه کارفرما حق بیمه کارگر را از روز اول همکاری و در تمام طول مدت همکاری ایشان پرداخت نکرده باشد، کارگر این امکان را خواهد داشت که از کارفرمای خود شکایت کرده و الزام وی به انجام وظیفه را خواستار شود.
اخراج غیرقانونی
خاتمه قرارداد کار تنها در موارد مصرح قانونی میسر بوده که اولین آن‌ها خاتمه مدت اعتبار قرارداد است. به عبارت دیگر، هیچ یک از طرفین بدون رعایت شرایط قانونی نمی‌توانند یکطرفه به قرارداد کار خاتمه دهند، اعم از آن که کارگر استعفا نماید یا کارفرما کارگر را اخراج کند.
حال چنانچه کارگر به دلیل غیرقانونی از کار اخراج شده باشد، می‌تواند به طریق ثبت شکایت از کارفرما، درخواست بازگشت به کار را داشته و نیز حقوق و مزایای مدت اخراج غیرقانونی را مطالبه نماید.
مطالبه کار بیش از حد معمول از کارگر
در قانون کار ساعت و مدت کار قانونی که با توجه به ماهیت و نوع کار می‌تواند متفاوت باشد، و همچنین ساعات مجاز برای اضافه کاری، تعطیل کاری و نیز مدت‌های مجاز مرخصی‌های سالیانه مقرر شده است.
این ساعات و وظایف که برای تامین شرایط کاری مناسب اعم از جسمی و روحی برای کارگر پیش‌بینی شده است، باید توسط کارفرما رعایت شود. به همین سبب نیز چنانچه بیش از حد معمول و قانونی از کارگر مطالبه کار شده باشد، نامبرده می‌تواند از کارفرما شکایت کرده و کارفرما به پرداخت خسارات و جریمه محکوم خواهد شد.
محتوای این بند اعم از آن است که اضافه کاری در روزهای هفته باشد یا الزام به کار کردن در روزهای تعطیل و هر دو مورد مشمول مطالبه کار بیش از حد معمول و خروج کارفرما از یکی از وظایف غیر مالی خود است.
