سبک زندگی اسلامی / مردم داری در نگاه اسلام
يکشنبه ۸ ارديبهشت ۱۳۹۲ ساعت ۱۲:۱۷
کد مطلب: 281564
پایگاه خبری ـ تحلیلی جهان نيوز در نظر دارد با طرح این موضوع به صورت کاربردی و تدقیق جهت موشکافی ابعاد آن گامی را هر چند کوچک در تحقق تمدن اسلامی بردارد. لذا از مخاطبان محترم نیز در این راستا جهت همکاری و ارائه نظر دعوت می گردد.
زندگی انسان را می توان به طور کلی به دو بخش اجتماعی و فردی تقسیم کرد که هر کدام آن ها دارای ابعاد و اجزای مختص خود و گاه با هم مشترک می باشد.
زندگی اجتماعی انسان بر حس غریزی اجتماعی زیستن استوار است که نوع ارتباط برقرار کردن با سایرین را از اهمیت بسیاری برخوردار می سازد. دین اسلام به عنوان آخرین و کامل ترین دین درباره زندگی اجتماعی بشر قوانین و هنجارهای دقیقی دارد که اگر درست به کار گرفته شوند خیلی از معضلات و مشکلات اخلاقی که امروز در جامعه وجود دارد درمان می شوند.
یکی از ضرورتهای اخلاق مسلمانی و معاشرت، "مردم داری" است؛ یعنی با مردم، برای مردم و شریک درد و رنج و راحت و غم دیگران بودن. همراهی، همدردی، همگامی، هم‌خونی با دیگران و هر نام دیگری که بتوان بر آن گذاشت همه دارای یک واقعیت هستند یعنی خود را خدمتگزار و غمخوار و پیوسته با دیگران دیدن و دانستن. این رمز و راز حیات اجتماعی یک مسلمان است و برای او پایگاه مردمی و برخورداری از رافت و رحمت و مودت و حمایت مردم را فراهم می آورد.
همانطور که در مثل ماهی به آب زنده است، یک مسلمان اجتماعی به حسن سلوک با دیگران برقرار است. باید دید چه چیزهایی و چگونه رفتارهایی و چه روحیاتی این زمینه و موقعیت و پایگاه را برای انسان پدید می آورد؟
وقتی هدف یک مسلمان، خدمت بیشتر به همنوعان است باید راه و رسم آن را هم بیاموزد. مردم داری یکی از این رمزها است.
نمودهای مردم داری
بدون شناخت نمودها و شاخص‌های مردم داری و این خصلت نیکو، نمی توان به رمز آن دست یافت. چه روحیه ها و خصلت هایی سبب جذب دیگران می شود؟ چه رفتارهایی باعث ضعف اخلاق و منش مسلمانی ما می شود؟ و مواردی از این دست. مولفه هایی مانند خوش خلقی، عفو و گذشت، خیرخواهی، محبت و صله رحم (رسیدگی به یکدیگر) را می توان جزو نمودهای مردم‌داری برشمرد.
اما برای تبیین دقیق‌تر موضوع به بررسی جایگاه خوش‌خلقی میان مردم می پردازیم:
خوش اخلاقی
حسن خلق کمندی است که دیگران را در دام محبت اسیر می کند. کیست که از برخورد شایسته خوشش نیاید و جذب چنین انسانی نشود. اهمیت حسن خلق که خود در کلام معصومین (ع) دارای مراتب و درجاتی است تا بدان جاست که پیامبر اسلام (ص) خود را مبعوث به اتمام مکارم اخلاق معرفی می کنند.
حسن خلق در روایات و احادیث با مشوق هایی چون افزایش طول عمر، پاک شدن از گناهان، اجر روزه، کامل شدن ایمان و حتی جهاد در راه خدا مورد تاکید قرار گرفته است.
اما در دنیای معاصرکه بشر می رود تا اخلاق را به حاشیه براند و منفعت را جایگزین آن نماید، باید دید چه رفتارهایی باعث تقویت و چه آفتهایی باعث ضعف اخلاق می شود تا با پرهیز از آنها راه را برای تقویت اخلاقی خود و در نهایت جامعه باز نگه داشت.
موید های اخلاق خوش
تواضع
تواضع و فروتنی خود بن مایه ای برای داشتن روی خوش در برخورد با دیگران و جلب محبت آنهاست که علاوه بر آن در نظر بزرگان نیز ار جایگاه خاصی برخوردار است به طوریکه در روایات آمده است: "انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانایی رسد، متواضع گردد". غررالحکم، ج3، صفحه 133، ح4048
ورزش
ورزش علاوه بر کارکردهای جسمی، باعث تقویت روحیه و کمکی برای داشتن خلق خوش است.
آفت ها و موانع
تلویزیون و رایانه
به اعتراف دانشمندان فن، ایجاد اختلال روانی و تاثیر منفی فیزیکی بر مغز یکی از شاخصه های مشترک ابزارهای الکترونیکی است، لذا تماشای تلویزیون و کار با رایانه فارغ از نوع برنامه هایشان در صورتیکه بخش بزرگی از وقت روزانه را به خود اختصاص دهد می تواند باعث اختلالات روانی و خلقی بسیاری در انسان‌ها خصوصا کودکان شود. این ویژگی در کنار برنامه های مخربی که اغلب توسط غرب ساخته می شود و خشونت را از پایه های سه گانه جذابیت در فیلم و بازی می داند (در کنار سکس و شراب)، تاثیر مستقیمی بر افت اخلاقی و تقویت رفتارهای ضداخلاقی مثل پرخاشگری، زودجوشی و خشم دارد؛ که علاوه بر این باعث انزوا و تنهایی خصوصا در کودکان می شود. و به عنوان یک عامل محیطی باید مورد توجه فرد و جامعه باشد.
فقر
فقر از جمله عواملی است که بواسطه فشار روحی‌ای که برای فرد ایجاد میکند باعث می شود حوصله و توان برای غلبه بر خشم و ناراحتی از انسان سلب گشته و بالطبع اخلاق را با تندی و بدی توام سازد. بنابراین وظیفه جامعه در دو جهت اولا اجتماعی یعنی کمک دولت به اقشار آسیب‌دیده و کنترل عدالت اجتماعی برای حفظ شان اقتصادی مردم و ثانیا فردی یعنی کمک افراد به یکدیگر و تقویت فرهنگ دستگیری و قرض الحسنه و مفاهیمی چون خمس و زکات و صدقه برای تقویت رفاه عمومی مردم ضروری می نماید.
تکبر
برای هر انسان متکبر و خودبرتر بینی خوش خلقی بادیگران و داشتن روی گشاده از سختترین رفتارهاست. چراکه شخص متکبر خود را بالاتر از این می داند که بخواهد بادیگران به نرمی برخورد کند.
ناگفته نماند گاهی برخی افراد خوش خلقی را نشانه ضعف و زبونی می پندارند و فکر می کنند هر چقدر قوی تر یا با نفوذتر باشند کمتر به اخلاق خوش، لبخند زدن به سایرین و مهربانی کردن نیاز دارند. در حالیکه این دومقوله با هم ارتباطی ندارند. ممکن است فردی زبون اما متکبر باشد و شخصی قدرتمند و در عین توانایی خوش خلق و مهربان باشد.
برخی به جای سلام کردن از کلماتی مانند: خوبی؟! -مخلصم! - چاکریم! استفاده می کنند. سلام کردن برای برخی مثل کوهی بر گرده سنگین و زجر آوره.
برخی هم با تکان دادن سر یا چشمک زدن و یا دستو بالا بردن بدین امر مبادرت می ورزند!