گرترود بل جاسوسی با مأموریت ویژه

به گزارش سرویس زنان جهان؛ استفاده از زنان به عنوان یک جنس پوششی که می تواند در قالب زنانه خود بسیاری از اهداف و برنامه ها را در ظاهری نه چندان سئوال برانگیز پیش ببرد، همواره در دستور کاردولت های استعماری جهان بوده است.

در حال حاضر کتاب های بسیاری نوشته شده و فیلم های بسیاری بر اساس فعالیت های این زنان آموزش دیده که به خوبی در پی ایفای نقش خود به عنوان یک عامل نفوذی ناپیدا بودند تولید شده است و هم اکنون نیز بسیاری از آنان در حالی که از سوی مردم هیچ شکی نسبت به حسن نیتشان وجود ندارد در جایگاههای مختلف درحال اجرای منویات دولت های خود هستند.

یکی از این زنان که به دلیل سیاست پنهانکارانه دولت انگلستان همچنان سرنوشت و روزهای زندگی اش در هاله ای از ابهام قرار دارد گرترود بل است.

تا کنون سیاست دولت انگلستان بر این بوده که این زن که تمام عمر خود را وقف اهداف این کشور نمود صرفاً به عنوان یک تحلیلگر سیاسی، باستان شناس و نویسنده ای ادبی شناخته شود در حالی که بر خلاف نظر این دولت، بل صرف نظر از پوشش ادبی دارای یک پوشش سیاسی غلیظ است که قابل انکار نیست که البته گاهی از ورای مقالات برخی محققان این حقیقت آشکار می شود.

گرترود بل کیست؟
بل ، گرترود مارگریت لوسین در چهارده ژوئیة ۱۸۶۸ در واشنگتن هال ، دورهام ، به دنیا آمد پدر وی سرهیو بل بود . در ۱۸۸۵ به کالج لیدی مارگارت هال در آکسفورد وارد و دو سال بعد با رتبه نخست در رشته تاریخ فارغ التحصیل شد. بل همراه خانواده دایی ناتنی خود سر فرانک لاسلز ، وزیرمختار انگلیس در تهران ، به ایران آمد و بلافاصله به تکمیل آموخته های خود در زبان فارسی پرداخت. در ایران آموزگار او، شیخ حسن نامی بود که فردریش روزن (۱۸۵۶ـ ۱۹۳۵) نیز نزد او فارسی آموخته بود .

گرترود بل در بین چادرهای طوایف عرب

گرترود بل مسافرتي نيز به دور دنيا نمود و مدتها در کشورهای عربی و ايران توقف کرد علاوه بر زبان فارسی عربي را نیز آموخت و با طی این شرایط به خدمت سرویس جاسوسی انگلستان در آمد.

در جريان جنگ جهاني اول این زن انگلیسی به عنوان افسر سياسي به مناطق عرب نشین خاورمیانه اعزام شد و به مقام دبير واحد شرقي دركميسيون عالي امور بغداد ارتقا يافت.

زن پادشاه ساز
اشراف این زن به روحیات مردم مناطق عرب نشین و اعتمادی که به دلیل حضور طولانی در بین مردم به دست آورده بود کمک شایانی به دولت انگلیس نمود به نحوی که وی رابط بين بعضي از سران عرب با بريتانيا بود.

گرترود بل در جمع افسران انگلیسی

این جاسوس انگلیسی درجريان جنگ جهاني اول به همراهی سرهنگ لورنسT.E. Lawrence، ژنرال كليتون Gilbert Clayton و پرسي كاكس Percy Cox طوايف جزيرة العرب را برضد دولت قدرتمندعثماني متحد کرد و با تجهیز آنان به سلاحهاي انگليسي شورش بزرگی را دامن زد. هدف تجزیه این دولت بزرگ اسلامی بود که موی دماغ غرب شده بود.

بل با هدف تجزیه امپراطوری عثمانی طايفه هاشمي را از حجاز به اردن كوچ داد و اميران اين طايفه را به پادشاهي دو كشور نو تأسیس انگلیس یعنی اردن و عراق رساند شاید توجه به این موضوع این مطلب را برساند که چرا تا این حد برخی سران منطقه نسبت به دولت انگلیس تابع و فرمانبردار هستند.

گفتنی است به دلیل نقشي كه گرترود بل در روي كارآمدن بسياري از شاهان و شاهزادگان در عراق پس از جنگ جهاني اول داشت به عنوان «پادشاه ساز» شهرت يافت.

تردیدی نیست تلاش چندین ساله این زن به عنوان یکی از عوامل نفوذی انگلیس در منطقه بود که موجب شد یکی از ایالات سابق عثماني در بين النهرين از آن جدا شده و كشور عراق پدید آید.

موضوع حائز اهمیت در این بررسی تاریخی این است که طبق روال دولت های استعماری که با ترسیم مرزهای مسئله دار زمینه را برای درگیرهای منطقه ای باقی می گذاشتند تا کشورها روی ثبات و آرامش را نبینند؛ مرزهای عراق نیز با همین سیاست توسط بل و همکارانش ترسیم شد و در حال حاضر نیز مردم منطقه پس از سالها همچنان با برخی منازعات مرزی دست به گریبان هستند و هر از گاه به همین بهانه جنگی خونین به راه می افتد.

بل پس از اتمام وظیفه اش در تجزیه دولت عثمانی و تاسیس چند پادشاهی وابسته به دولت انگلیس برنامه دیگری را در پی گرفت و با اطلاعاتی که از گنجینه های ملی و تاریخی مردم منطقه داشت در بغداد ماند و مدير افتخاري اداره عتيقه جات اين كشور شد!

سنگ قبر گرترود بل در بغداد

سرانجام گرترود بل
بل هرگز ازدواج نکرد. درباره مرگ بل که در چه سن و چه تاریخی و چگونه اتفاق افتاده است ابهام بسیاری وجود دارد. برخی روایت ها از مرگ بر اثر سکته قلبی در خواب در سن ۵۸ سالگی به جهت ناراحتی از شنیدن خبر فوت برادر خبر می دهد و برخی نیز این تحلیل را با توجه به سن پایین مرگ او قدرت جسمی وی جدی تر دانسته اند که با وجود تلاش های بسیار گرترود بل برای سیاست های لندن در جریان گزارش سیاستمداران انگلیسی به دربار، نقش وی چندان مورد توجه قرار نگرفت و این مسئله بل را از نظر روحی به شدت تضعیف نمود و زمینه خودکشی وی را فراهم نمود زیرا این زن تلاش های خود را مقدم بر دیگر افسران مرد لندن می دانست.
در حال حاضر وی در یکی از گورستانهای بغداد مدفون است.

لازم به توضیح است گرترود بل در جهت خلاف مأموریت اصلی اش کتاب های بسیاری نوشته است از جمله کتاب هایی درباره ایران که برخی از آنها نیز به چاپ رسیده است اما تا کنون به جز برخی بررسی های دم دستی تاریخی اطلاعات دقیقی از جزئیات اقدامات و اهداف فعالیت های وی در خاورمیانه منتشر نشده و به نظر می رسد دولت انگلستان از جزئیات به دقت مراقبت می کند و شاید عمده علت گمنام بودن این زن همین مسئله باشد.