گزارش "جهان نیوز" از تحرکات نظامی اخیر در افغانستان؛
تاثیر سقوط «قندوز» بر رقابت داعش و طالبان/معادله داعش-طالبان در همسایگی‌ایران به‌کدام جهت‌می‌رود؟
دوشنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۱۳:۰۹
کد مطلب: 448297
از میان مناطق تصرف شده به دست طالبان می توان به شهرهای قندوز، امام صاحب، بالاحصار، قلعه زار از ولایت قندوز، خواجه غار ولایت تخار، تاله و برفک ولایت بغلان و شهرستان درزآب ولایت جوزجان اشاره کرد.
این در حالیست که طالبان پس از تصرف این شهرها صدها زندانی آن مناطق را آزاد و پرچم سفید خود را در مناطق مختلف نصب کرده‌اند. تنها در یک نمونه سخنگوی والی غزنی اعلام کرد: شبه‌نظامیان طالبان ۱۵۲ زندانی را از زندان مرکزی این استان فراری داده اند.
در همین حال رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان با اشاره به حوادث اخیر در ولایت قندوز اعلام کرد که رویداد اخیر در این ولایت یک دستاورد برای مخالفان صلح بود اما نیروهای نظامی این کشور با حمایت مردم اوضاع را تحت کنترل درآوردند.
اما عبدالله عبدالله در ادامه به یک نکته قامل تامل اشاره می کند و می افزاید: از ۱۰ ماه قبل در ولایت قندوز مشکلات امنیتی وجود داشت اما توجه لازم به آن نشد.
از سوی دیگر گفته می شود که تعدادی از نیروهای ویژه ناتو برای کمک به نیروهای امنیتی افغانستان عازم قندوز شده‌اند اما برخی گزارش‌ها حاکی از توقف مبارزات در مرکز این شهر است.
این در حالیست که نیروهای غربی پس از ۱۳ سال جنگیدن و متحمل شدن هزاران تن کشته، ماموریت جنگی خود را سال گذشته به پایان رساندند و نیروهای افغانستان مسئولیت جنگ مستقیم را بر عهده گرفتند.
به اعتقاد کارشناسان، نیروهای ناتو عمدتا در سال های اخیر تمرکز بر مرکز افغانستان داشته و عملا بسیاری از مناطق حاشیه ای افغانستان در معرض تحرکات طالبان بوده است.
در همین حال معاون رئیس ستاد ارتش افغانستان و فرمانده نیروهای اعزامی به ولایت قندوز نیز گفته است که «ملا اختر منصور» رهبر جدید طالبان قصد داشت پس از سقوط این ولایت در یک کنفرانس خبری شرکت کند.
ژنرال «مراد علی مراد» معاون رئیس ستاد ارتش افغانستان اعلام کرد: طالبان تصمیم داشتند تا با تصرف ولایت قندوز در شمال این کشور زمینه حضور «ملا اختر منصور» رهبر جدید این گروه را در این ولایت فراهم کنند.
وی افزود: ملامنصور قصد داشت تا پس از تصرف کامل ولایت قندوز طالبان در برنامهای از پیش تعریف شده با برگزاری نشست خبری حضور خود در افغانستان را اعلام کند.
جدا از اینکه سقوط شهر قندوز به دست طالبان به عنوان پنجمین شهر بزرگ کشور افغانستان بیانگر یک دستاورد مهم و بزرگ برای طالبان آنهم پس از گذشت یک دهه عدم موفقیت قابل توجه، ضعف در ناتوانی نیروهای امنیتی افغانستان و کوتاهی آمریکا در آموزش به این نیروها، و شکست تازه دولت وحدت ملی افغانستان محسوب می شود اما آنچه که ذهن تحلیلگران را به خود مشغول کرده تاثیر تصرف قندوز به دست طالبان و تاثیر این اقدام نظامی بر این گروه در رقابت با داعش در آینده افغانستان است.
داعش در ماه های اخیر تلاش زیادی برای جذب نیرو به خصوص در شمال افغانستان داشته است. داعش به مدد ثروت زیاد و جذابیت های ایدئولوژیک فراقومی و بین المللی که این روزها دارد تاحدودی توانسته بود که شرایط را برای طالبان در این کشور سخت کند. ضمن اینکه پس از مرگ ملا عمر خلأ رهبری تاحدودی برخی اختلافات را در طالبان ایجاد کرد.
برخی گروه ها در طالبان نیز به سمت مذاکره با دولت افغانستان تمایل نشان داده بودند و حتی برای سهم گرفتن در دولت گاهی اعلام آمادگی نیز کرده بودند ولی اینک به نظر م یرسد که ملا اختر منصور رهبر جدید توانسته طالبان را دوباره به یک انسجامی برساند.
ملا اختر منصور البته اینک تعداد قابل توجهی از فرماندهان قدیمی طالبان را نیز همراه خود کرده است. تصرف شهر قندوز فرصت دوباره ای برای انسجام بخشی و زمینه ای برای جذب نیروهای جدید به شمار می آید. همچنانکه برخی گزارش ها حاکی است که تعداد جنگجویان طالبان در قندوز رقم قابل ملاحظه ای است. به اعتقاد کارشناسان افغان همین تعداد زیاد طالب سبب شده که ارتش افغانستان نتواند پیشروی قابل توجهی داشته باشد. بدین ترتیب طالبان برای عقب نماندن از داعش به ایجاد یک جنگ جدید نیاز داشته است. جنگ جدید هم مانع از جذب نیروهای طالبان به سمت داعش می شود و همچنین دوباره یک اقتدار و امیدواری در نیروهای طالب ایجاد می کند.
ضمن اینکه طالبان در شمال افغانستان توانسته یک شهر مهم را تصرف کند که این به دست اوردن جغرافیا عرصه را برای داعش – که در همین مناطق عمدتا به دنبال جذب نیرو بوده است- تنگ می کند. اما در صورت شکست سنگین طالبان در جنگ جدید به نوعی ناکارآمدی و بی نتیجه بودن اقدامات این جریان را به نمایش می گذارد که سبب ایجاد فرصت برای جذب نیرو برای داعش خواهد کرد.
گرچه طالبان تاکنون در جنگ های پراکنده زیادی شرکت کرده و گاه متحمل خسارات جانی و امکاناتی زیادی هم شده ولی از سال ۲۰۰۱ تا به این لحظه، تصرف شهر قندوز مهمترین اقدام طالبان محسوب می شود و از همین منظر برای آنها این جنگ بسیار استراتژیک است.البته به همین دلیل سرنوشت و خروجی این جنگ برای داعش نیز بسیار مهم است. در هر صورت طالبان خیلی زود تلاش کرد که یکبار دیگر خود را در معادلات افغانستان به عنوان عنصری تاثیر گذار مطرح کند و جبهه داعش در این کشور را نیز تحت تاثیر قرار بدهد. با این وجود داعش نیز در ماه های اخیر توانسته نیروهای قابل توجهی را ساماندهی کند و شاید این ناامنی ها فرصتی باشد تا آنها نیز علنی تر و زودتر اعلام وجود و حضور کنند.
