دوشنبه ۱۰ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 29 Apr 2024
 
۰

نقش مردم در حکومت اسلامی

آسمانی
چهارشنبه ۱۳ ارديبهشت ۱۳۹۱ ساعت ۱۰:۴۳
کد مطلب: 220653
مهدی عبدی در وبلاگ آسمانی نوشت:

می دانیم که حق حاکمیت بر مردم فقط از آن خداست و اگر خدا کسی را برای اجرای حکم الهی معین کند، او نیز حق حاکمیت دارد و حکومت وی مشروع خواهد بود. اشاره شد که حکومت پیامبر (صل الله علیه و آله) و امامان معصوم (علیهم السلام) با نصب خاص الهی صورت گرفته است و حکومت ولی فقیه در زمان غیبت امام معصوم (علیهم السلام) با نصب عام از طرف امام معصوم انجام شده است که خود وی منصوب خداست. پس هر حکومتی که خارج از این سلسله مراتب باشد حکومت طاغوت بوده و مشروعیت نخواهد داشت. طبیعی است در اینجا این سوال مطرح شود که نقش مردم در حکومت اسلامی چگونه است؟ اگر مشروعیت حکومت اسلامی بصورت مستقیم یا غیرمستقیم از سوی خداوند باشد پس مردم چه جایگاهی در حکومت اسلامی خواهند داشت؟

در واقع جایگاه مردم در حکومت اسلامی در "عینیت بخشیدن به حکومت مشروع و حق" است. یعنی اگر حاکمی مشروعیت الهی داشته باشد اما مردم از وی حمایت نکنند حکومت حق تشکیل نخواهد شد. بعنوان مثال پس از حضرت رسول اکرم (ص) مشروعیت حکومت با امام علی (ع) می باشد اما با عدم همراهی مسلمانان حکومت حق و مشروع امام (ع) ظهور و بروز پیدا نکرده و حکومت خلفا (که مشروعیت الهی نداشتند) جایگزین حکومت ائمه (ع) می گردد. بنابراین مردم اگرچه نمی توانند به حکومتی مشروعیت بخشند یا مشروعیت حکومتی را از بین ببرند اما با همراهی یا عدم همراهی خود می توانند باعث تشکیل حکومت حق یا حکومت طاغوت گردند، در طول تاریخ عدم همراهی مردم با انبیاء ، امامان و فقها که  دارای مشروعیت الهی بودند باعث ایجاد حکومتهای طاغوت در اکثر دورانها شده است و فقط عده انگشت شماری از انبیاء یا امامان بدلیل حضور مردم و حمایت آنان موفق به تشکیل حکومت حق شده اند.

در صدر اسلام نیز حضرت علی (ع) با اینکه در طول 25 سال خانه نشینی مشروعیت الهی تشکیل حکومت را داشتند ولی بدلیل عدم مقبولیت عامه و همراهی مردم موفق به تشکیل حکومت نشدند. اما پس از کشته شدن عثمان و خواست عمومی مردم مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی در کنار هم قرار گرفته و باعث تشکیل حکومت حق می شود بگونه ای که خود ایشان نیز در خطبه سوم نهج البلاغه می فرمایند:«اگر حضور بیعت کنندگان نبود و با وجود یاوران حجت بر من تمام نمی شد ... رشته کار (حکومت) را از دست می گذاشتم». این عبارت به این معنا نمی باشد که مردم باعث مشروعیت حکومت ایشان شده اند بلکه مردم با همراهی خود به این حکومت مشروع عینیت و امکان ظهور و بروز داده اند. همانگونه که پس از ایشان، امام حسن (ع) با اینکه دارای مشروعیت الهی برای تشکیل حکومت بودند، به علت عدم همراهی مردم مجبور به کناره گیری شدند.

در زمان غیبت امام زمان (عج) نیز مشروعیت حکومت با فقها بوده است که به علت عدم همراهی مردم و مهیا نبودن شرایط تشکیل حکومت این امر معطل مانده بود که با انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) و با رجوع مردم به ولی فقیه و همراهی با ایشان، حکومت مشروع در ایران تشکیل شده است. به عبارت دیگر در نظام جمهوری اسلامی مردم سالاری دینی تشکیل یافته است که مشروعیت دینی و الهی داشته و با حضور مردم در صحنه و همراهی آنها استمرار دارد.

پس مردم در حکومت اسلامی در جایگاهی نیستند که به حکومتی مشروعیت بخشند و یا با خواست خود برخی از احکام را تعطیل نموده یا باعث تغییر احکام شوند، به عنوان مثال مردم نمی توانند حکمی از احکام الهی را با آرای خود از مشروعیت ساقط کنند بلکه با حمایت از حاکم مشروع باعث می شوند مسیر اجرای این حکم الهی هموارتر شود یا بالعکس. بنابراین با توجه به مواردی که دربالا گفته شد حکومت حق، مشروعیت خود را از خداوند و مقبولیت و عینیت خود را از حضور و خواست مردم می گیرند و درصورت نبود یکی از این دو عامل (مشروعیت الهی یا مقبولیت عمومی) حکومت حق استقرار پیدا نمی کند.
نام شما

آدرس ايميل شما
برای ارتقای فرهنگ نقد و انتقاد و کمک به پیشرفت فرهنگ و اخلاق جامعه، تلاش کنیم به جای توهین و تمسخر دیگران، نظرات و استدلال هایمان را در رد یا قبول مطالب عنوان کنیم.
نظر شما *