مهارتی که فرزندانتان را محفوظ نگه می‌دارد!
پنجشنبه ۲۸ فروردين ۱۳۹۹ ساعت ۰۹:۲۷
کد مطلب: 724668
به دوستم می‌گویم ممکن است مهمان‌هایت ناقل باشند و تو خودت تا دو هفته ندانی. چرا به این مهمانی تن دادی؟ اخمی در هم می‌کشد و می‌گوید: مقاومتم بی‌فایده بود.
مگر می‌شود فامیل شوهرت بخواهند خانه‌ات بیایند و تو نه بیاوری؟ خدا نکند فکر کنند می‌خواهی آنها را دور بزنی آن وقت است که رسوای عالمت می‌کنند؛ و من فکر کردم توی ایام عید چند نفر درگیر این بازدید‌های ناخواسته شدند؟ چند نفر جانشان را به خاطر رودربایستی از مهمان به خطر انداختند و کرونا شد بلای جانشان؟ چند نفر نتوانستند نه بگویند و در را روی دوست و همسایه باز کردند و چند نفر به مهمانی دعوت شدند و توانستند قاطعانه نه بگویند؟
قدرت نه گفتن داشته باشیم
حادثه کرونا باعث شد بسیاری از ما آدم‌ها مهارت نه گفتن‌مان را تقویت کنیم. به نظر می‌رسد توی این مقوله ضعف‌های جدی داریم. مثل دوست من که در مقابل اقوام همسرش قدرت مخالفت و نه قاطع نداشت و تن به مهمانی اجباری داد.
نه یک واژه منفی است، اما همیشه بار منفی ندارد و همیشه به معنای بی‌ادبی نیست. گاهی نه گفتن شجاعت و قدرت کلام ما را نشان می‌دهد. گاهی نه گفتن موضع جدی ما را در موقعیت‌های مختلف بیان می‌کند. قدرت مخالفت را به درستی نیاموخته‌ایم ولی اسمش را می‌گذاریم خجالتی بودن. فکر کنید مهمانی دعوت هستید و بعد از صرف شام شما را به چند پُک قلیان دعوت می‌کنند.
شما تاکنون لب به قلیان نزده‌اید و خیلی هم علاقه‌ای به آن ندارید، اما با تعارف دوست‌تان در رودربایستی قرار می‌گیرید و آن را با زحمت تجربه می‌کنید. یا میزبان به شما یک غذا برای شام پیشنهاد می‌دهد و شما بی‌معطلی قبول می‌کنید و یک تشکر زبانی هم چاشنی پیشنهادش می‌کنید. در حالی که تمایل به آن ندارید و با بی‌میلی مجبور به خوردن و تظاهر به دوست داشتن می‌کنید.
پاسخ مثبت دادن همیشه نشانه ادب نیست
برگردیم به این روز‌های کرونایی. وقتی اقوام از شما خواستند با آنها همسفر شوید و شما نتوانستید نه بگویید. شما را به پیک نیک در دامان طبیعت فراخواندند و شما نتوانستید مخالفت کنید. اوایل برای همه سخت بود. هم جواب نه دادن برای آدم‌ها سخت بود و هم کمتر کسی انتظار پاسخ منفی شنیدن داشت.
یعنی کمتر کسی توقع داشت کسی رودربایستی را کنار بگذارد و با شجاعت بگوید نه ما جایی می‌رویم و نه میزبان کسی می‌شویم. این یک تمرین خوب برای آدم‌ها بود که نه گفتن را یاد بگیرند و از نه شنیدن هم دلخور نشوند.
اصلاً نه گفتن مهارت خاص خودش را دارد. انسان توی آموزش‌های مذاکره شیوه‌های دریافت پاسخ مثبت را می‌آموزد و اینکه برای نه گفتن آماده شود یک بحث دیگر است. ما باید یاد بگیریم پاسخ مثبت دادن همیشه نشانه ادب نیست. گاهی درخواست‌ها غیراخلاقی یا دور از واقعیت است و منطقی ندارد. در غیر این صورت چاره‌ای نیست جز پاسخ نه دادن. ممکن است کسی از شما درخواست نامعقولی داشته باشد.
مثلاً بخواهد ماشین‌تان را برای چند ساعتی قرض بگیرد. شما به رانندگی او ایمان ندارید و دلتان نمی‌خواهد ریسک این قرض دادن را بپذیرید. پس لازم است رودربایستی را کنار گذاشته و با یک توجیه کوتاه و ساده پاسخ منفی بدهید. مثلاً بگویید ماشین را لازم دارید یا قرار است فلان جا بروید. لازم نیست شرمنده باشید و جوابتان توأم با حرکات چشم و ابر باشد که نشان دهنده عمق ناراحتی شما باشد.
گاهی وقت‌ها فرد می‌داند درخواست نامعقولی از شما داشته و ممکن است جواب منفی بشنود. در این حالت او خیلی شوکه نخواهد شد. اما گاهی خودش را برای پاسخ مثبت و قاطع آماده کرده ولی با مخالفت و پاسخ منفی شما مواجه می‌شود. در چنین صورتی ممکن است دلخوری پیش آید و شما اگر برایتان مقدور بود می‌توانید ضمن پاسخ منفی یک پیشنهاد دیگر بدهید.
فرض کنید کسی شما را به یک ناهار کاری دعوت کرده باشد و شما پاسخ منفی داده باشید. در این‌صورت می‌توانید ضمن رد کردن مؤدبانه درخواستش آن را به زمان دیگری موکول کرده و پیشنهاد دهید که او را در روز یا شب دیگری ملاقات کنید.
برای نه گفتن معذب نباشید
عده‌ای هنوز برای پاسخ نه دادن معذب هستند و هزار تا، اما و اگر چاشنی صحبت‌شان می‌کنند تا از شدت ناراحتی طرف مقابل و غلظت کلام خودش کاسته شود. مثلاً به پیشنهاد همسایه‌شان برای شرکت در صندوق خانگی قرض‌الحسنه پاسخ منفی می‌دهد، اما می‌گوید به خدا چند جا قسط می‌دهم. حقوق شوهرم را دیر و زود می‌دهند و ممکن است من شرمنده و بدقول شوم و حرف‌های دیگری که سعی دارد از بار منفی کلامش بکاهد.
قسمت دشوار تمرین برای نه گفتن عذاب وجدان بعد از آن است. دهنده پاسخ دچار عذاب وجدان شده و از اینکه به دوست یا همکارش پاسخ منفی داده خودش را سرزنش می‌کند. سعی دارد این رابطه‌ای را که به زعم خودش دچار خدشه شده ترمیم کند و به همین دلیل پاسخ منفی‌اش را لطیف‌تر بیان می‌کند.
فرض کنید پسر خواهرتان از شما دخترتان را خواستگاری کرده باشد. شما مخالف این ازدواج هستید از طرفی این رابطه خواهر برادری برایتان بسیار مهم است و باید دنبال راهی بگردید که بی‌درد سر و بدون ایجاد دلخوری خواهرتان را برای پاسخ منفی شنیدن مجاب کنید. در فرهنگ ایرانی اتفاقاتی از این دست بسیار افتاده و خانواده‌ها در خصوص ازدواج‌های فامیلی توی رودربایستی قرار گرفته‌اند.
یا موانع را زیرسبیلی رد کرده و پاسخ مثبت داده‌اند یا پیه همه چیز را به تن مالیده و قاطعانه پاسخ منفی داده‌اند. در بسیاری موارد خانواده پیشنهاد دهنده، این جواب منفی را توهین به خود دانسته و دیگر بعد از آن پاسخ رابطه‌شان مثل قبل نمی‌شود. حتی دیده شده آدم‌هایی که برای جواب نه شنیدن در خواستگاری‌شان تا سال‌ها از دیدن آن فرد معذب بوده و دوری می‌کنند.
*آموزش مهارت نه گفتن به نسل‌های جدید
این مهارت باید نهادینه شده و به نسل جدید هم آموزش داده شود. آنها باید یاد بگیرند تن به هر درخواستی نداده و توی پیشنهادات دوستانه پاسخ قاطع بدهند. یاد بگیرند اگر سیگاری به آنها تعارف شد، بدون ترس از پس زدگی پاسخ منفی بدهند. اگر به پارتی دعوت شدند که شناختی از آدم‌هایش نداشتند رودربایستی را کنار گذاشته و با یک توجیه کوتاه و مختصر پاسخ منفی بدهند، بدون اینکه نگران از دست دادن دوستانشان باشند.
این روز‌ها دنیا پر از خطر و تهدید‌های ریز و درشت است که اگر مهارت نه گفتن را نیاموزیم باید آماده پذیرش دردسر‌های تازه باشیم.
منبع: جوان
