کارگردان «چشم‌اندازی از پُل»
تئاتر دانشجویی بدون حمایت به جایی نمی‌رسد
سه شنبه ۲۱ فروردين ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۰۵
کد مطلب: 602880
نمایشنامه درباره خانواده‌ای است که در حاشیه شهر نیویورک زندگی می‌کنند و با پیوستن دو عضو از خانواده زن به این خانواده به عنوان مهاجران ایتالیایی مشکلاتشان چند برابر می‌شود تا اینکه اتفاقی تراژیک باعث می شود این خانواده از هم بپاشد.
درباره محتوای نمایشنامه و نحوه اجرای کار با پوریا سمندری بدین شرح گفت‌وگو کردیم.
*با توجه به محتوای غنی نمایشنامه درباره مشکلات اجتماعی مردم و مهاجران انتظار می‌رفت که از نمایش شما استقبال بیشتری صورت بگیرد اما در عمل اینگونه نیست و با همه سیل جمعیتی که در سالن شهرزاد دیده می‌شود اما این مخاطبان برای کارهای کمدی با بازی چهره‌های سینمایی حضور پیدا کرده‌اند. فکر می‌کنید علت چیست ضعف از کار نمایشی یا سلیقه مخاطب؟
ـ به هر حال ما بدون حمایت هیچ مؤسسه، نهاد و دانشگاهی مستقل و به عنوان دانشجو کار کردیم و هیچ حمایتی نداشتیم و خودم شخصاً با تشویق بچه‌های دانشجو را به کار آوردم و واقعا کار ما نیاز به حمایت دانشگاهی و حامی تبلیغاتی دارد. امروز ما به مقطعی رسیدیم که دیگر هزینه‌های نمایش برایمان بیش از برآورد شد و قسمت تبلیغات فاصله زیادی برای کار ما ایجاد کرده است و من به عنوان تهیه کننده خود کار نتوانستم از پسش بربیایم.
افشین هاشمیان با من صحبت می‌کرد، او گفت که ما در سالنی آمدیم که مخاطب به دنبال چهره می‌آید و اجرای اینگونه قدری سخت مورد استقبال قرار می‌گیرد!
* زمانی که سابقه این نمایشنامه و اجرای آن در ایران را جستجو می‌کنیم با اسامی بزرگی روبه‌رو می‌شویم، نخستین بار این نمایش را حمید سمندریان به صحنه برده و اکبر زنجانپور آن را اجرا کرده است، چطور شد که شهامت پیدا کردید به عنوان نخستین اثر کاری‌تان این نمایشنامه با این عقبه را به صحنه ببرید؟
خب در گام اول کار برایم سخت بود و تصور کردم شاید اشتباه باشد اما اتفاقی که برایم افتاد، مسیری را در انتخاب این نمایش دیدم که استاد محمودرضا رحیمی نمایشنامه را به ما معرفی کردند و من احساس کردم شاید این فرصت یک بار برایم پیش بیاید که استادی چون محمودرضا رحیمی کنارم باشد و از حضور او در کنار کار استفاده کنم و بنابراین با همه سختی‌ها تنها خواستم این مسیر ادامه پیدا کند و ما به عنوان یک گروه نمایشی جدی‌تر شناخته شویم.
*دغدغه‌هایی که در نمایشنامه مطرح می‌شود بسیار عمیق، انسانی و جهان شمول است. اما نکته مهم دغدغه‌های مهم شخصیت اصلی نمایش «ادی» است که کل داستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد ،چه چیز در شخصیت اصلی کار دیدید که برایتان اجرای این نمایشنامه را جذاب کرد؟
ـ اتفاقا به نظر من مسئله و دغدغه اصلی «ادی» را تمام کاراکترها و حتی کاراکترهای فرعی هم دارند، کار در این نمایش برای من با تحلیل شخصیت ادی آغاز شد. وقتی ما به محله ایتالیایی نشین آمریکا یعنی همان ردهوک می‌رویم و آشنا می‌شویم، مسئله هویت انگار تمام زندگی شان را درگیر کرده است. همه آدم‌ها آنجا دنبال هویتشان می‌گردد آنچه در آن جغرافیا ریشه عمیقی ندارد.
عشقی که بین ادی و کاترینا ایجاد می‌شود گویی ریسمانی است که ادی می‌خواهد به آن چنگ بزند و به واسطه آن عشق هویت خود را پیدا کند. هویت دغدغه انسانی از گذشته تا آینده خواهد بود.
* چرا در نمایش مشخص نمی‌شود که عشق ادی به کاترینا چگونه است؟ آیا عشق ادی به عنوان یک پدر یا سرپرست به کاترینا است یا عشقی متفاوت را تجربه می‌کند؟
ـ ما مصرانه تلاش کردیم تا جواب این سوال را بازیگران ندهند و خود تماشاگر به درکی درست از این قضیه برسد و اگر تماشاگر ما هم این سوال برایش پیش آمده باشد ما در این زمینه به موفقیت رسیدیم.
*بحث حاشیه نشینی و مهاجرت از دیرباز جهانشمول بوده است و مسئله مهاجرت، تقابل هویتی و فرهنگی زیادی را بین افراد ایجاد می‌کند، میلر توانسته در این نمایشنامه معضلاتی از حاشیه نشینی، تقابل فرهنگی، تقابل بین سنت‌ها و تفکرات افراد را به نمایش بگذارد اما اینکه در ابتدای نمایشنامه روایت با وکیل صورت گرفته و در انتها با کاترینا. علتش چیست؟
ـ بله، اتفاقی که در این نمایشنامه می‌افتد روایتی است که وکیل با سابقه در محله حاشیه‌ای نیویورک صورت می‌دهد به گونه‌ای که خود این وکیل و آدم‌ها دیگر رضایت از این محله ندارند، به مرور دغدغه شخصیت کاترینا باعث می‌شود که همه آدم‌های نمایش برای زندگی او و به جایش تصمیم بگیرند، گویی کنشگری از خود کاترینا گرفته می‌شود.
به همین خاطر من در انتهای نمایش روایت را از وکیل گرفته و در انتها پایان‌بندی را به کاترینا منتقل کردم، به این دلیل که همه می‌خواهند برای او تصمیم بگیرند درحالیکه او راه اشتباهی نمی‌رود او جوانی می‌کند و در دنیای پاکی هم زندگی می‌کند. دنیای عشق کاترینا پاک است چیزی که انگار در دنیای هجمه‌ها وجود ندارد و بقیه سعی نمی‌کنند دنیای او را به رسمیت بشناسند.
*در نهایت این تفکرات نسل قدیم است که از بین می‌رود...
ـ بله اتفاقی که می‌افتد این است با وجود اینکه تفکرات نو غلبه می‌کند اما این اتفاق خیلی دشوار می‌افتد.
*درباره انتخاب رهگذران در این نمایش چه دغدغه‌ای داشتید با توجه به اینکه به دلیل محدودیت فضا ، تفکیک بین فضای خیابان و منزل به خوبی مشخص نیست آیا نمی شد بهتر از این این میزانسن چیده می‌شد؟
ـ طراحی حضور رهگذران بخشی از دغدغه کارگردانی من بود فضایی که بتوانم با طراحی نور از خانه سایر مکان‌ها که دفتر و خیابان باشد را تفکیک کنم.
البته در ابتدا ذهنیتم این بود که آدم‌های زیادی می‌بایست در اسکله در حال رفت و آمد و کار باشند فراخوانی حدود پانزده نفره هم داده بودم به این صورت اکسسوار هم بیشتر می‌شد اما فضای سالن ایجاب نمی‌کرد و نتوانستم به آن برسم.
البته در سایر اجراهای دیگر در ایران یا حتی برادوی هم من ندیدم که تعداد رهگذران بیشتر باشد. البته تصمیم داشتم دفتر وکیل هم دورتر از صحنه باشد و خیابان بین منزل و دفتر وکیل باشد که آن هم حاصل نشد.
*نکته‌ای درباره نقد فرهنگ جامعه آمریکا و قوانین مهاجرت در آن هم وجود دارد شما خودتان چه تحلیلی از آن داشتید؟
ـ چیزی که در ذهن من بود این است که نسبت به آنچه وکیل می‌خواهد و نماینده قانون انجام می‌دهد، قانون همیشه یک قدم عقبتر از جامعه است. هر چه قدر قانون می‌خواهد خود را به روز کند همیشه عقب تر می‌ماند و به همین خاطر همیشه قوانین عقبتر هستند من چون خودم رشته حقوق خوانده‌ام اینها را لمس کرده‌ام.
قانون همیشه از مسائلی صحبت می‌کند که دغدغه ده سال قبل بوده درحالیکه می‌بایست سالانه، ماهیانه و روزانه به روز شود. این قوانین هم که جامعه آمریکا را نقد می‌کند و از سنت‌ها و عرف‌های مهاجرت در دوران گذشته نقد می‌کند.
*بنابراین به نظر می‌رسد که دکور کار شما دکور چشم اندازی از پل نبود، نظر شما دراین رابطه چیست آیا این کار و این نمایشنامه دکور بهتر و سنگین تری را نمی‌طلبید؟
ـ بله، ما فشاری از سالن داشتیم که می‌بایست همه اکسسوار و دکور صحنه کمترین حد ممکن باشد خانم منیژه محامدی هم که پانزده سال پیش این کار را در سالن اصلی تئاتر شهر به صحنه بردند، کار ما را دیدند و گفتند که این کار دکور عظیم می‌خواهد اما من هم بااینکه موافق هستم اما می‌گویم ما که شرایط دریافت سالن اصلی تئاتر شهر را نداریم بنابراین با توجه به بودجه و طراحی‌های خودمان کار را مینیمال‌تر جلو بردیم و اینکه چقدر به این مینیمالیستی نزدیک شدیم نمی‌دانم. بهرحال انگار جمع و جور بودن کارها در این سالن‌های خصوصی مهمتر از کیفیت کار است.
*اجرای شما تا چه تاریخی ادامه دارد؟
ـ اجرای ما تا سی‌ام فروردین است که فکر می‌کنم به دلیل یک تعطیلی این بین تا 31 ام اجرا ادامه داشته باشد.
*وضعیت تئاتر را در سال جاری برای دانشجویان هنر و تئاتر چطور می‌بینید؟
ـ من به سیاست های جدید مدیر هنرهای نمایشی آشنایی ندارم چیزی که از سابقه آن برمی‌آید تغییر آدم‌ها خیلی سیاست‌ها را تغییر نمی‌دهد اما من به عنوان کسی که خیلی برای هزینه‌های اجرایم ریسک کردم تا به این مقطع رسیدیم شرایط را برای کسانی که تازه وارد این عرصه می خواهند بشوند خیلی غیر ممکن تر از چیزی که تصور می‌شود می‌بینم. هرکسی که وارد این عرصه می‌شود تا به این نقطه برسد می‌بایست نه تنها چشم داشت مالی داشته باشد بلکه می‌بایست انتظار ضرر مالی را هم میان همه دغدغه کاری‌اش داشته باشد.
من شرایط را برای افراد جدید به عرصه تئاتر ناامیدکننده می‌بینم و این اتفاقی نیست که خیلی با اصول رخ دهد بلکه خیلی بی قاعده این شرایط منفی شده است و هیچ اتفاقی که می‌بایست با حمایت برای دانشجویان صورت بگیرد وجود ندارد.
*آیا تخفیف خاصی برای اجرای کار شما در شهرزاد وجود داشت؟
ـ خیر شرایط حتی برایمان سخت تر هم بود. البته یک سری سالن‌ها مثل مولوی می‌توانست شرایط مالی بهتری برایمان داشته باشد اما آنقدر که ما می بایست در صف این سالن‌ها بایستیم که مشخص نبود چه زمانی پاسخ می‌گرفتیم عمر ما را هدر می‌داد.
منبع:فارس
