دفاع بچه‌مذهبی‌ها از تئاترهای دینی
منویات رهبری را روی صحنه می‌بریم
يکشنبه ۸ دی ۱۳۹۲ ساعت ۱۵:۱۹
کد مطلب: 334197
سید جواد روشن کارگردان تئاتر و کارشناس مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری با بیان این که موضوعات مناسبتی از ایده هایی است که ممکن است هر هنرمندی به سراغش برود، عنوان کرد: رویدادهایی که در گذشته رخ داده است و رویدادها و وقایع معاصر که از دغدغه های مردم کشورمان هم باشد در آثار نمایشی تجلی پیدا کرده است.
وی ادامه داد: خیلی وقت‌ها آثار مناسبتی دغدغه مخاطب بوده است و به طور مثال رویدادی مانند جنگ تحمیلی در کشورمان به عنوان یک اتفاق تاثیرگذار در زندگی اجتماعی مردم در آثار هنرمندان هم تجلی پیدا کرده است و یا می بینیم که موضوعات دینی و مناسبتی در آثار مردم به شکل های مختلف نمود پیدا کرده است.
روشن با بیان این که برخی نمایش های مناسبتی به دلیل ارائه در زمانی مشخص و موضوعی مشخص به درستی دیده نشده است، عنوان کرد: این موضوع دارای اهمیت است که چرا برخی آثار مناسبتی دیده نمی شود و یا از کیفیت قابل قبولی برخوردار نیستند.
آثار مذهبی جنبه حکومتی پیدا کرده است
حسین فرخی کارگردان و مدرس تئاتر با اشاره به این که نگاهی انتقادانه و بدبینانه به آثار نمایشی دارد، عنوان کرد: شاید این نوع نگاه به مذاق مدیران تئاتری و فرهنگی کشور خوش نیاید اما فکر می کنم هر اثر هنری که جنبه حکومتی پیدا کند و بر اساس سفارش های دولتی ساخته شود از کیفیت خوبی برخوردار نمی‌شود و زمانی که عاشورا و دین بخشنامه می‌شود و به صورت دستور درمی‌آید اولین اشتباه ها از همان جا در تولید آثار نمایشی آغاز می شود.
این کارگردان تئاتر با اشاره به این که اولین تله تئاترها و تئاترهای حوزه دفاع مقدس را به روی صحنه برده است، اظهار کرد: زمانی که فیلم "هویت" حاتمی کیا به روی پرده سینماها قرار گرفت من هم اولین آثار نمایشی دفاع مقدسم همچون "قبل از انفجار" را به روی صحنه بردم. در آن زمان این گونه نبود که سیستم و ارگان و تشکیلاتی سفارش بدهند و بودجه ای تصویب کنند که کار مذهبی تولید شود و کسانی که بر روی موضوعات مذهبی در صحنه تئاتر کار می کردند دغدغه این موضوعات را داشتند و کارشان با موج و انرژی خاصی همراه بود.
فرخی با تاکید بر این که با سفارشی شدن آثار مذهبی و به وجود آمدن بحث های مالی برای این گونه آثار مشکلات اساسی شکل گرفت، عنوان کرد: خیلی از کسانی که اعتقاد مذهبی نداشتند به دلیل منفعت مالی وارد تولید این گونه آثار مذهبی شدند. نهادها و ارگان های دولتی همچنین با سفارش آثار مذهبی باعث می شوند تا اصل اثر زیر سوال برود و به طور مثال سفارش دهنده بخواهد در نمایش مذهبی از مخاطب گریه بگیرد و همین امر اثر کارگردان را با تغییر مواجه کند.
یک تهیه کننده خوب می تواند بودجه خوب دریافت کند
مداحیان کارگردان نمایش "شمشیر و آفتاب" در ادامه این نشست گفت: افرادی که در تئاتر کار اجرایی کرده اند، زمانی که یک اثر نمایشی را می بینند به خوبی می فهمند که برای آن اثر تا چه اندازه هزینه شده است. گاه در یک اثر دینی که هیچ محتوای مذهبی مناسبی ندارد اما بودجه ای گرفته اند که می توانند بر اساس آن از بازیگران چهره استفاده کنند، این نشان می دهد که تهیه‌کننده این تئاتر تنها بودجه قابل توجهی را دریافت کرده تا براساس آن یک اثر نمایشی مذهبی ارائه دهد، اما چندان به محتوای آن اهمیت نداده است.
وی ادامه داد: ما در گروه "تراب" به عنوان یکی از گروه هایی که نمایش های مذهبی انجام می دهند، سال ها است در انتظاریم که یکی از اساتید دانشگاه برای دیدن نمایش ما بیایند تا اشکالات کار ما را بیان کنند اما هیچ کدام از آنها نیامده اند تا به صورت مستقیم آثار ما را نقد کنند زیرا معتقدند نمایش های ما سفارشی از سوی نظام است، مگر نظام چه ایرادی دارد؟ حداقل اگر کاری می کنیم در آن نه تملق است و نه ریا.
مداحیان بیان کرد: گروه ما حاضر است در هر شرایطی اجرا داشته باشد، حتی این بار چون سالن پیدا نکرده بودیم قرار بود که برویم و در مسجدی در منطقه هفت حوض تهران اجرا داشته باشیم، اما بعد تهیه کننده توانست ایرانشهر را برای اجرا هماهنگ کند. کدام گروهی که سفارشی کار می کند با محل اجرا مشکل دارد. ما حاضر بودیم که در هر مکان و هر موقعیتی برای اعتقاد خود کار کنیم.
فرخی در پاسخ به مداحیان گفت: اگر اساتید تئاتر نمی روند کارهایی از این دست را ببینند، به خاطر جوی است که بر علیه این نمایش ها ایجاد شده است. اجرای این نمایش های مذهبی به خصوص در شهرستان ها تنها محدود به افرادی خاص شده و با آنها قرارداد بسته می شود، انگار قرار است، صادرات گز در کشور داشته باشیم که انحصاری افرادی خاص آن را انجام دهند. اکثر این کارها هم که انجام می شود، نمی توان نمایش بنامید زیرا اکثرا یا جیغ و فریاد است و یا رنگ و لعاب، اجراهایی که نمی توان نام نمایش را روی آنها گذشت اما بودجه بسیاری برای اجرای آن دریافت کرده اند.
بچه مذهبی ها می خواهند سخنان مقام معظم رهبری را تئاتر کنند
وی ادامه داد: به عنوان مثال شنیده‌ایم همین گروه تراب برای نمایش "شمشیر و آفتاب" ۲۵۰ میلیون تومان گرفته است، این درحالی است که افرادی مانند من اجازه اجرا پیدا نمی کنند و مجبور هستند مدتها در انتظار نوبت سالن برای اجرای نمایش خود باشند.
حمید نیلی مدیرعامل موسسه فرهنگی و هنری تراب پاسخ داد: من حاضرم تمام اسناد و مدارک مورد نظر را بیاروم تا نشان دهم که چنین مبلغی توسط موسسه ما دریافت نشده است و همه آن یک شایعه است.
مداحیان توضیح داد: یک گروه اگر دغدغه داشته باشد، نگاهش به دست هیچ کس نیست، مگر همه گروه های تئاتری از ابتدا در تالار وحدت اجرا داشته باشد. اما مسئله اینجا است اگر گروه ما توانسته است، ۲۵۰ میلیون تومان بگیرد، نوش جانش، حتما تهیه کننده خوبی داشته، گروه های دیگر نیز اگر مشکلی در این زمینه دارند، بروند تهیه کننده خود را عوض کنند تا آنها نیز بودجه مناسبی دریافت کنند.
فرخی گفت: نباید فراموش کرد که ما برای کار مذهبی و دینی، نیازمند تعریف مناسب هستیم. به عنوان مثال تعزیه را نمی توان در تالار نمایش اجرا کرد چرا که به درد چنین فضایی نمی خورد. تعزیه باید در یک مکان عمومی اجرا شود. برخی از نمایش های مذهبی که در کشور اجرا می شود با مدیوم های مذهبی زمین تا آسمان فرق می کند. یک کارگردان نمایشی باید بداند که صحنه نمایش با مسجد زمین تا آسمان فرق دارد و هرکدام مخاطبان خاص خود را دارد. نمی توان به نام تئاتر مذهبی، نوحه خواند و توی سر خود زد و بعد گفت نمایش اجرا کردیم. یک نمایش مذهبی باید سعی کند به مخاطب چیزی را یاد دهد.
نیلی در پایان گفت: متاسفانه جو موجود باعث شده تا بچه مذهبی ها نتوانند آن طور که می خواهند در زمینه تئاتر مذهبی کار کنند. به عنوان مثال مقام معظم رهبری بارها و بارها در رابطه با مسائل مختلف جامعه صحبت کرده اند که به خوبی می توان برای آن نمایشنامه نوشت و تئاتر ساخت. اگر قرار باشد چنین کارهایی حاکمیتی باشد، ما افتخار می کنیم که حاکمیتی کار می کنیم.
