نگاهی به حضور موفق خانوادگی در فوتبال؛
پسر كو ندارد نشان از پدر...
برادران مطرح فوتبالیست جهان و ایران
چهارشنبه ۳۰ اسفند ۱۳۹۱ ساعت ۱۰:۱۴
کد مطلب: 277670
البته این موضوع، فقط منحصر به فوتبال و در كل ورزش نیست و به‌طور كلی، معیار حضور هر كسی در هر مسندی، فقط باید شایستگی و توانایی آن شخص باشد، ولی این‌كه تشخیص و تفسیر این قضیه چگونه و با چه كسی است، مساله‌ای همیشه مشكل‌آفرین و ابهام‌زا به شمار آمده، به طوری كه به دعواهای زیادی منجر شده است.
البته فوتبالیست شدن فرزندان مربیان مشهور، مختص ایران نیست و در دیگر كشورهای جهان هم گستردگی و پیشینه‌ای دیرینه دارد كه شاید در این سال ها، به دلیل گسترش فضاهای رسانه‌ای، بیش از پیش به چشم می‌آید.
به‌عنوان نمونه؛ حضور ایرج دانایی فرد، فرزند مرحوم علی دانایی‌فرد و آتیلا حجازی (فرزند مرحوم ناصرحجازی) در استقلال، همچنین محمد پروین (فرزند علی پروین) در پرسپولیس، گهر، سایپا، پیكان و استیل آذین، حامد كاویانپور (فرزند مرحوم كاوه كاویانپور)، امیر عابدزاده (فرزند احمدرضا عابدزاده)، عرشیا بابازاده (فرزند حمید بابازاده) میثم و سجاد پنجعلی (فرزندان محمد پنجعلی)، هوتن قلعه‌نویی (فرزند امیر قلعه‌نویی) در استقلال و فرزندان ابراهیم آشتیانی، محمد مایلی‌كهن، حمید درخشان، حسن روشن و... در فوتبال ایران مسبوق به سابقه بوده است.
همین‌طور در جهان فوتبال هم یوردی كرویف، فرزند یوهان كرویف بزرگ، مدت‌ها در تیم‌های بارسلونا و منچستر یونایتد بازی كرد، پائولو مالدینی، فرزند چزاره مالدینی آنقدر در تیم‌های میلان و ملی ایتالیا افتخار به دست آورد كه از این حیث به یكی از بهترین‌های اروپا تبدیل شد، كریستین ویه‌ری كه چند سال پیش گران‌ترین بازیكن فوتبال جهان به شمار می‌رفت فرزند مربی است كه خود در زمان بازی به گران‌ترین بازیكن جهان تبدیل شده بود، سر الكس فرگوسن پدر درن فرگوسن مهاجم نام‌آشنای پیشین لیگ برتری است و هری ردنپ، پدر جمی ردنپ، هافبك فوق‌العاده سال‌های نه‌چندان دور لیورپول و البته دایی فرانك لمپارد محسوب می‌شود.
به این جمع می‌توان نام بازیكنان دیگری مانند یوری جوركائف، هافبك دوران طلایی فوتبال فرانسه كه فرزند ژان جوركائف ملی‌پوش پیشین شوروی بود، شون رایت فیلیپس فرزند یان رایت (گلزن افسانه‌ای پیشین آرسنال) و همچنین چا دو ری ستاره تیم ملی كره جنوبی را كه فرزند چا بوم كئون، بهترین بازیكن تاریخ فوتبال آسیا محسوب می‌شود هم اضافه كرد و البته دیه‌گو فورلان كاپیتان تیم ملی اروگوئه كه نه‌تنها پدرش (پابلو) بلكه پدربزرگ او هم از بازیكنان بزرگ پیشین فوتبال شناخته می‌شود و نیز لوئیز فرناندز پسر، ملی‌پوش مكزیكی منچستر یونایتد كه فرزند لوئیز فرناندز، ستاره پیشین فوتبال مكزیك است.
برادران، موفق‌تر از فرزندان
مرتضی فنونی‌زاده، كارشناس فوتبال معتقد است این‌كه یك پدر، فرزند خود را به‌عنوان بازیكن به زمین بفرستد حق قانونی اوست، هرچند تجربه نشان داده هیچ‌گاه بازیكنان پسر نتوانسته‌اند به بزرگی پدران خود شوند. البته شاید در مورد دیدگاه اخیر فنونی‌زاده، دست‌كم در فوتبال خارج ایران، استثناهایی هم وجود داشته باشد، مثل پائولو مالدینی، ستاره محبوب ایتالیایی كه به اعتقاد بسیاری از هوادارانش، از اعتبار پدر خود هم پیشی گرفته یا استفان چاپوئیسات، ستاره پیشین سوئیسی دورتموند كه حدود سه برابر پدرش (پیر آلبرت) بازی ملی در كارنامه خود ثبت كرد و البته فرانك لمپارد پسر (بازیكن چلسی) كه خیلی بیش از پدر خود (فرانك لمپارد پدر كه ملی پوش سابق وستهام بود) به موفقیت رسیده است. فنونی‌زاده كه همراه چهار برادر دیگر خود در فوتبال ایران بازی كرده و سال‌ها همراه برادر كوچك‌ترش مهدی، ملی‌پوش بوده است، اضافه می‌كند: «تجربه نشان داده اغلب در فوتبال ایران و جهان، برادران فوتبالیست، عملكرد بهتری از پدر و پسرها نشان می‌دهند.» البته در این مورد، در ادامه گزارش تحلیل كارشناس دیگری را هم مرور خواهیم كرد.
پارتی‌بازی ممنوع
حسن روشن هم فرزندی در فوتبال ایران داشت كه این ورزش را رها كرد و به سویی دیگر رفت، اما روشن در این مورد، عقایدی رادیكال‌تر از فنونی‌زاده دارد. اسطوره دهه 1970 فوتبال آسیا در این مورد می‌گوید: اگر بازیكنان بزرگ نسل گذشته موفق شدند به این دلیل بود كه نیاز مالی داشتند و سخت تلاش كردند تا به اینجا برسند. یادم می‌آید پسر برایان كلاف فقید، مربی بزرگ فوتبال انگلیس، هافبك بسیار خوبی بود، اما كلاف هنگامی كه سرمربی ناتینگهام فارست شد، در واكنش به حضور پسرش در این تیم گفت: پسرم اگر می‌خواهد در تیم من بازی كند باید یك سر و گردن بالاتر از همه هافبك‌ها باشد. خود من وقتی پسرم عضو تیم امید باشگاه استقلال شد هیچ حمایتی از او نكردم و حتی در یك دیدار تمرینی، وقتی دیدم پایش شكست با تمام زجری كه می‌كشیدم، حاضر نشدم از سكوها پایین بیایم تا به كسی حس پارتی‌بازی و رابطه‌گرایی القا نشود.
پسران؛ پاشنه آشیل اقتدار پدران
بهمن فروتن، مربی نام‌آشنای فوتبال كشورمان هم فرزندی دارد كه مدت‌ها در بوندس لیگای 2 آلمان بازی می‌كرد. او اعتقاد دارد معمولا مربیان در تیم‌های خود صاحب اقتدار هستند كه خیلی‌ها آن را برنمی‌تابند و در صدد شكستن آن برمی‌آیند. وقتی آن افراد زورشان نمی‌رسد كه مربی را بزنند به پسر فوتبالیستش حمله می‌كنند. حالا اگر آن پسر، بازیكن قابلی باشد دردسر مربی كمتر می‌شود، ولی اگر بازیكن متوسطی بود دردسر مربی، زیاد خواهد شد. درواقع، پسرها پاشنه آشیل اقتدار پدران مربی‌شان تلقی می‌شوند.
چرا برادران موفق‌تر از فرزندان هستند؟
در فوتبال ایران از دیرباز، برادران زیادی معرفی شده‌اند كه عملكردهای خوبی از خود ارائه كرده‌اند و حتی گاهی هر دو هم ملی‌پوش بوده‌اند؛ بازیكنانی نظیر برادران وطنخواه (بیوك و رضا)، برادران معینی (فریدون و مسعود)، برادران بیانی (شاهرخ و شاهین)، برادران مظلومی (غلامحسین و پرویز)، برادران مناجاتی (مهدی و علی)، برادران قایقران (سیروس و نادر)، برادران پیروانی (غلام، امیر و افشین)، برادران فنونی‌زاده (محسن، مرتضی، مهدی، ابراهیم و اسماعیل)، برادران استیلی (حمید و مسعود)، برادران خطیبی (حسین و رسول)، برادران دین‌محمدی (غلامحسین و سیروس)، برادران مهدوی‌كیا (مهدی و هادی)، برادران كریمی (فرشید و علی) و برادران نویدكیا (محرم و رسول). البته داشتن چنین نسبت‌هایی هم منحصر به فوتبال ایران نیست و در دنیای فوتبال، كم فوتبالیست برادر وجود نداشته است؛ برادرانی مانند برادران رومنیگه (كارل هاینتس و میشائیل)، برادران الویه را (سوكراتس و رای)، برادران لادروپ (میشل و برایان)، برادران فورستر (برند و كارل هاینتس)، برادران ویچگه (ریچارد و راب)، برادران دی بوئر (فرانك و رونالد)، برادران كومان (رولاند و اریك) و برادران هوینس (اولی و دیتر).
حتی در دیگر رشته‌های ورزشی نیز برادران معروف زیادی درخشیده‌اند. برادران خادم (امیررضا و رسول) كه به قهرمانی كشتی جهان و المپیك هم دست یافتند و فرزندان محمد خادم (قهرمان پیشین كشتی دنیا) كه از بارزترین گزینه‌ها در این زمینه هستند. برادران محبی (محمدحسن و محمدحسین) خانواده غیاثی (شامل پدر، پسر، دختر و مادر) كه همگی قهرمانان دوومیدانی بودند، خانواده ساعی (هادی و مهروز) خانواده عالمیان شامل برادران دو قلوی عالمیان (رحمت و نعمت) سپس نیما نوشاد و نعمت عالمیان به‌عنوان فرزندان او، خانواده احتشام زاده شامل برادران احتشام زاده و سپس فرزند او (مجید احتشام‌زاده)، برادران نیكخواه بهرامی (آیدین و صمد)، برادران دوقلوی روحانی (حسین و حسن)، برادران دوقلوی نائینی (اكبر و اصغر)، برادران استكی (الله‌كرم و سجاد)، برادران مرادی (سجاد و امیر)، برادران صمیمی (عباس، محمد و محمود)، برادران دانش (فریبرز و فرجام)، خانواده نصیری‌نیا (مدد و شاهین)، برادران سوریان (حمید و محسن)، برادران برخواه (محمدحسین و محمدحسن)، برادران پانزوان (سید‌هادی و سید‌مهدی)، برادران كاوه (مهدی و محسن)، برادران اكبر‌نژاد (علی و تقی)، برادران بلاگازوف روس (سرگئی و آناتولی)، برادران اسمیت آمریكایی (جانی و) برادران سایتی‌یف (آدام و بووایسار)، برادران لوپز (جان و استیو) و ده‌ها یا صدها نمونه دیگر از این دست ورزشكاران كه نسبت نزدیكی با یكدیگر داشته‌اند.
سنت دیرین میراثی شدن مشاغل
به هر حال، اكنون فوتبال به یكی از پول‌سازترین و شهرت‌آفرین‌ترین مقوله‌های جامعه ما تبدیل شده است و اهالی آن كمتر علاقه‌ای دارند كه از این رشته فاصله بگیرند و حتی تلاش زیادی می‌كنند تا نزدیكان و اقوام نزدیك خود را هم در آن دخیل كنند. در فرهنگ عمومی جامعه ما هم از هزاران سال پیش، درست یا نادرست، سنت میراثی شدن مشاغل یا پا گذاشتن فرزندان در مشاغل پدران خود، (آن هم بیشتر با اصرار پدران) باب بوده است، چون پدران مایل بوده‌اند نتیجه تجربه‌های گران، دانش فنی و سرمایه خود را در اشكال مختلف به میراث بگذارند، طوری كه این مثل معروف و زیبا در فرهنگ ایرانی نقش بسته كه «پسر كو ندارد نشان از پدر / تو بیگانه خوانش مخوانش پسر».
برادران مطرح فوتبالیست جهان
جكی و بابی چارلتون / دو نفر از برترین بازیكنان تاریخ فوتبال انگلیس و اروپا بودند
فریتس، اوتمار و لودویگ فریتس والتر/ سه بازیكن بزرگ باشگاه كایزرسلاترن محسوب می‌شوند كه اولین برادر، از بزرگان تاریخ فوتبال آلمان هم به حساب می‌آید
ویلی و رنه فان در كركوف/ در دهه 70 میلادی به افتخارات فراوانی از جمله دو نایب قهرمانی جام جهانی همراه تیم ملی فوتبال هلند رسیدند
سوكراتس و رای الویه را/ كاپیتان‌های دهه‌های 80 و 90 تیم ملی فوتبال برزیل كه هر دو نیز بشدت محبوب هواداران فوتبال ناب سامبا بودند.
اولی و دیتر هوینس/ در بایرن مونیخ و تیم ملی آلمان بازی كردند و افتخار به دست آوردند. برادر بزرگ‌تر در دهه 70 و دیتر در دهه 80 به این موفقیت‌ها رسید.
كارل هاینتس و میشائیل رومنیگه/ رومنیگه بزرگ از بهترین‌های فوتبال اروپا و جهان محسوب می‌شد، ولی برادر كوچك‌تر او هم چند سال برای بایرن مونیخ و مدتی برای تیم ملی آلمان بازی كرد
برند و كارل هاینتس فورستر/ این دو هم مدت‌ها در دهه 80 همراه اشتوتگارت و تیم ملی آلمان افتخاراتی كسب كردند.
رولاند و اروین كومان/ دو برادر هلندی كه در قهرمانی كشورشان در یورو 1988 و جام باشگاه‌های اروپا شریك شدند. رولاند یك مدافع گلزن بود و اروین در خط میانی بازی می‌كرد
میشل و برایان لادروپ/ این دو برادر فوق تكنیكی دانماركی در بزرگترین باشگاه‌های اروپا نظیر بایرن مونیخ، میلان، رئال مادرید، بارسلونا و یوونتوس بازی كردند
فرانك و رولاند دی بوئر/ برادران دو قلوی هلندی كه سال‌ها در فوتبال اروپا جولان دادند
ریچارد و راب ویچگه/ وقتی هافبك چپ ملی پوش آژاكس مصدوم شد نوبت به برادر كوچك‌ترش راب رسید تا از فاینورد به تیم ملی هلند دعوت شود و حتی بهتر از او بازی كند
فیلیپ و گری نویل/ برادرانی كه سال‌ها در منچستر یونایتد و مدتی در تیم ملی انگلیس، به عنوان مدافعان كناری بازی كردند
كولو و یحیی توره/ دو برادر غنایی مطرح در فوتبال باشگاهی اروپا
یان آرنه و بیورن هلگه ریسه/ دو برادر نروژی كه در لیگ برتر انگلیس مطرح شده‌اند
رافائل و فابیو داسیلوا / دو برادر برزیلی كه از نوجوانی به منچستر دعوت شدند تا برای یونایتد بازی كنند
برادران مطرح فوتبالی در ایران
محمود، محمد و احمد بیاتی
حسن، گودرز و منوچهر حبیبی
عزت‌الله (بیوك) و رضا وطنخواه
فریدون و مسعود معینی
جواد و محسن الله‌وردی
شاهرخ و شاهین بیانی
غلامحسین، پرویز و محمد مظلومی
مهدی و علی مناجاتی
سیروس و نادر قایقران
غلام، امیر و افشین پیروانی
محسن، مرتضی، مهدی، ابراهیم و اسماعیل فنونی‌زاده
حمید و مسعود استیلی
حسین و رسول خطیبی
غلامحسین و سیروس دین‌محمدی
سیاوش و سهراب بختیاری‌زاده
مهدی و هادی مهدوی‌كیا
فرشید و علی كریمی
فرهاد و فرزاد مجیدی
سرژیك و آندرانیك تیموریان
مهدی و مجتبی شیری
محرم و رسول نویدكیا
غلامرضا و علیرضا رضایی
مهدی و مهرداد كریمیان
حسون و حسین كعبی
قاسم و علیرضا حدادی‌فر
