.jpg)
در زنجیره تأمین محصولات فولادی، تجهیزات معدنی و تولید محصولات اولیه فولادی یکی از اساسی‌ترین بخش‌هایی است که می‌تواند باعث شکوفایی صنعت فولاد در یک کشور شود. در سال‌های اخیر با افزایش تحریم‌ها و محدود شدن دسترسی کارخانه‌های فولادی کشور به تکنولوژی روز، دست‌یابی به این تجهیزات روز و مدرن را ارزنده‌تر از پیش کرده است.
در این ارتباط مجتمع ماشین سازی اراک یکی از کارخانه‌هایی است که همواره در نوسازی و توسعه صنایع در ایران پیشگام بوده است. صنایع استراتژیکی شامل نفت و گاز، معدن، فولاد و ریخته‌گری آلیاژی، انرژی‌های تجدید پذیر، تاسیسات و پروژه‌های عمرانی از جمله مواردی هستند که ماشین‌سازی اراک سهم قابل ملاحظه‌ای در توسعه آنها ایفا کرده است. طراحی و ساخت اولین راکتور اصلی طرح‌های متانول کشور با نام Secondary Reformer R-۲۰۰۴ از آخرین دستاوردهای ماشین سازی اراک است که صرفه‌جویی 2 میلیون یورویی را نصیب اقتصاد ایران کرده است. شرکت فولاد سازان راه ابریشم به عنوان مرجع فروش و استعلام قیمت آهن آلات مانند قیمت ورق St52 و قیمت ورق St37، سال‌های مدیدی است که شاهد تأثیر ماشین سازی اراک بر توسعه صنعت کشور بوده است. از این رو در این مقاله به همت کارشناسان فولاد سازان راه ابریشم به این دست آورد و سهم ماشین‌سازی اراک در اقتصاد ایران، به ویژه صنعت فولاد می‌پردازیم.
تاریخچه کارخانه ماشین‌سازی اراک
شرکت ماشین‌سازی اراک در سال 46 شمسی ثبت شد و از سال 1351 به صورت رسمی در زمینه تأمین نیازهای صنعتی کشور مانند احداث واحدهای صنعتی، تولید انواع ماشین آلات، تجهیزات و سایر محصولات صنعتی به بهره‌برداری رسید. این شرکت در طول بیش از نیم قرن فعالیت در صنعت ایران همواره در مسیر توسعه و تجهیز در حرکت بوده است و به همین دلیل از آن به عنوان اصلی‌ترین عامل تبدیل اراک به قطب صنعتی ایران یاد می‌کنند. کامل بودن چرخه تأمین، از دسترسی به مواد اولیه تا تولید محصول نهایی باعث شده تا این شرکت به یکی از استراتژیک‌ترین کارخانه‌های صنعتی کشور تبدیل شود. پیمان‌کاری عمومی و انجام پروژه‌های صنعتی، طراحی و تولید، تأمین مواد، ساخت، نصب و راه اندازی انواع تجهیزات و مخازن صنعتی و غیره را می‌توان به عنوان تنها گوشه‌ای از فعالیت‌های این شرکت عنوان کرد. در خط تولید شرکت ماشین سازی اراک بیش از 77 نوع محصول متنوع دیده می‌شود که به هریک از صنایع زیر مرتبط می‌شوند:
• صنایع نفت و گاز
• صنایع پالایش و پتروشیمی
• صنایع معدنی
• ساخت تاسیسات حرارتی و دیگ‌های بخار
• فولاد، ریخته‌گری آلیاژی و آهنگری
• نیروگاه‌ها و انرژی‌های تجدید‌پذیر
• ساخت پل، سازه‌های فلزی و تاسیسات بندری
.jpg)
اجرای طرح‌های صنعتی ماشین سازی اراک
فعالیت‌های مختلف تولیدی و اجرای طرح‌های صنعتی شرکت ماشین سازی اراک، حیطه گسترده‌ای از صنایع را شامل شده که به 5 گروه زیر تقسیم می‌شوند:
• گروه تولیدی ساخت تجهیزات
• گروه تولیدی متالورژی
• گروه تولیدی دیگ‌های بخار
• گروه تولیدی پل و سازه‌های فلزی
• گروه تولیدی ماشین و مونتاژ
معرفی کارگاه‌های ماشین سازی اراک مرتبط با صنعت فولاد
کارگاه‌های فعال ماشین‌سازی اراک در بخش فولاد و آهنگری شامل موارد زیر است:
• کارگاه فولادسازی و ریخته‌گری متشکل از دو دستگاه کوره قوس الکتریکی 12 تنی و یک دستگاه کنورتور تصفیه فولاد 12 تنی
• کارگاه آهنگری و توسعه آهنگری متشکل از انواع چکش‌ها، پرس‌ها و دستگاه رینگ ساز و انجام پروسه‌های عملیات حرارتی مختلف
• کارگاه ابزارسازی و تأمین تجهیزات مورد نیاز عملیات ریخته‌گری و آهنگری
سهم ماشین سازی اراک از توسعه صنعت فولاد کشور
فعالیت در تجهیز و اکتشاف، استخراج، انتقال و تأمین مواد اولیه کارخانه‌های فولادی و هم‌چنین تأمین تجهیزات مورد نیاز فولادسازان باعث شده که چرخه تأمین صنعت فولاد بدون ماشین سازی اراک با مشکل بزرگی روبرو شود. برخی از این فعالیت‌ها شامل موارد زیر است.
• طراحی، ساخت و تولید انواع تجهیزات سنگین مورد نیاز برای خطوط ذوب
• ساخت سازه‌های دقیق تجهیزات معدنی و فولادی
• ساخت تجهیزات ریخته‌گری و آهنگری، پالایش فولادهای آلیاژی، فورج گرم و عملیات حرارتی
.jpg)
ساخت راکتور احیای آهن اسفنجی
ساخت راکتور 2900 تنی احیای آهن اسفنجی برای کارخانه فولاد بوتیای ایرانیان واقع در چترود کرمان یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای این شرکت در صنعت فولاد به شمار می‌رود و از این نظر ایران را به چهارمین دارنده این تکنولوژی در دنیا تبدیل کرده است.
ساخت نخستین راکتور اصلی طرح‌های متانول پتروشیمی
از آخرین دستاوردهای شرکت ماشین سازی اراک می‌توان به ساخت نخستین راکتور اصلی طرح‌های متانول در صنعت پتروشیمی اشاره کرد. ساخت این راکتور با بی‌نیاز کردن صنعت پتروشیمی کشور از کشورهای غربی باعث صرفه‌جویی 2 میلیون یورویی برای صنایع پتروشیمی کشور شده است. وزن 250 تنی با طول 20 متر می‌تواند گواهی بر عظمت این راکتور و دشواری این پروژه باشد. البته این دومین تجهیز از این نمونه توسط ماشین سازی اراک است و با نگاهی به سایر پروژه‌های در دست احداث این شرکت است و از این حیث می‌توان از ماشین سازی اراک به عنوان پیشگام در تولید محصولات دانش بنیان نام برد.
.jpg)
سخن پایانی
صنعت ایران با توجه به تحریم‌های سنگین با مشکلی بزرگی به عنوان دسترسی به تجهیزات روز و مدرن روبرو است. در این میان حضور شرکت‌های بزرگی نظیر ماشین سازی اراک با تولید راکتور اصلی طرح متانول پتروشیمی می‌تواند نیاز بخشی از صنعت کشور به تجهیزات روز را تأمین نماید و با حضور فعال در تمامی بخش‌های اکتشاف، تأمین و تولید تأثیر بزرگی بر توسعه و عمرانی کشور داشته باشد.
