روایتی از چند مکان فرهنگی جدید در تهران
جمعه ۱ خرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۱:۲۳
کد مطلب: 423859
باغ کتاب تهران؛ چند قدم تا بهره‌برداری
یکی از مکان‌های مورد بازدید در این تور فرهنگی، باغ کتاب تهران است؛ مکانی وسیع در اراضی عباس‌آباد، با معماری مدرن که برای برگزاری نمایشگاه کتاب و دیگر نمایشگاه‌های فرهنگی در طول سال احداث شده است. هرچند مدت‌هاست وعده‌های تکمیل و بهره‌برداری از آن به گوش می‌رسد و مدتی نیز مراحل ساختش به کندی پیش می‌رفت اما گویا این اواخر عزم مسئولان فرهنگی شهرداری تهران جزم شده است تا این پروژه هرچه سریع‌تر تکمیل و برای برگزاری نمایشگاه قرآن در ماه رمضان آماده شود.
این پروژهٔ عظیم که علاوه بر ۶۵هزار مترمربع فضای سرپوشیدهٔ نمایشگاهی و ۷۰هزار مترمربع فضای باز نمایشگاهی، دارای یک سالن حرفه‌ای تئاتر و چهار سالن کوچک‌تر برای تمرین است به شکل یک کشتی بزرگ طراحی شده که بناست در کنار آن نیز یک دریاچهٔ مصنوعی ساخته شود. شاید با تکمیل مراحل ساخت این دریاچه و بهره‌برداری از آن، کشتی به گل‌نشستهٔ باغ کتاب نیز بتواند خود را به نمایشگاه بیست و نهم کتاب تهران برساند.
خانه‌موزه عزت‌الله انتظامی
خلیل راحتی - مدیرعامل شرکت توسعهٔ فضاهای فرهنگی - با اعلام این‌که فضای نمایشگاهی به‌طور کامل تکمیل و حتی قفسه‌های آن نیز خریداری شده و آمادهٔ بهره‌برداری است، می‌گوید تا حدود دو هفتهٔ آینده فضای باز نمایشگاه نیز تکمیل می‌شود و با توجه به وعدهٔ شهردار تهران مبنی بر برگزاری نمایشگاه کتاب بعدی در این مکان و اصرار او بر تکمیل هرچه سریع‌تر پروژه، قطعاً نمایشگاه کتاب بیست و نهم در باغ کتاب تهران برپا خواهد شد.
خانه‌موزهٔ عزت‌الله انتظامی؛ دل‌شکستگی اهل تئاتر
عزت‌الله انتظامی، هنرمند برجستهٔ تئاتر و سینمای کشور، خانهٔ خود را که محمل بیش از ۴۰ سال خاطرهٔ هنری است به شهرداری تهران واگذار کرد تا در آن موزه‌ای برپا شود و این خاطره‌ها به حافظهٔ جمعی هنر ایران پیوند بخورد. امروز اما اگر به این خانه سر بزنید آن را نخواهید شناخت! خانهٔ انتظامی در مراحل بازسازی و تغییر کاربری به قدری تغیییر چهره داده که دیگر نشانی از آن همه خاطره برجا نمانده است؛ اتفاقی که استاد را هم دل‌شکسته کرده و بعد از بازدید هنرمندان از این مکان، آن‌ها را هم آزرده‌خاطر کرد.
اما مدیرعامل سازمان توسعهٔ فضاهای فرهنگی با بیان این‌که این اتفاق در دورهٔ مدیریت قبلی افتاده و با سهل‌انگاری نمای خانهٔ استاد تخریب شده است، کلیت این پروژه را قابل دفاع می‌داند و می‌گوید امروزه دیگر موزه‌ها از حالت باستانی خارج شده‌اند و برای ارتباط بیننده با فضا و فعال بودن موزه لازم است تغییرات اساسی در چنین فضاهایی انجام شود. به همین منظور حیاط خانهٔ استاد به‌طور کامل گودبرداری شده و زیر آن یک سالن نمایش به نام «تالار نام‌آوران تئاتر ایران» (با گنجایش ۸۳ نفر) ساخته شده است.
خانه‌موزه جلال و سیمین
نمای خانه دگرگون شده، پشت بام به کافی‌شاپ روباز تبدیل شده و معماری داخلی خانه نیز برای احداث کاربری‌های جدید و متنوع کاملاً تغییر کرده است. بخشی از جوایز و تندیس‌هایی که استاد در طول سالیان فعالیت خود دریافت کرده در سالن اصلی در معرض دید است. از مدیر موزه دربارهٔ جای خالی بعضی تندیس‌ها می‌پرسم که می‌گوید در اختیار موزهٔ سینماست و به ما نمی‌دهند؛ با صحبت‌هایی که با استاد شده و هماهنگی با موزهٔ سینما، قرار شده در روزهای آینده یا خود تندیس‌ها یا کپی برابر اصل آن‌ها و همین‌طور بخشی از لوازم شخصی استاد به خانه‌موزه اضافه شود.
در پذیرایی خانه پیکره‌های عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی، محمدعلی کشاورز، علی نصیریان و جمیله شیخی نشسته‌اند کنار شومینه؛ گرم گفت‌وگو. شهر فرنگ موزه سال‌های زندگی عزت‌الله انتظامی را در سه بخش به بازدید کنندگان نشان می‌دهد؛ اتاقی به نام تماشاخانهٔ زمان آثار قدیمی استاد را روی پرده نشان می‌دهد؛ اتاق آینهٔ جادو، گالری عکس‌های تئاتر و مرکز اسناد تئاتر از دیگر بخش‌های این موزه است که از حدود هشت ماه پیش پذیرای حضور علاقه‌مندان است.
خانهٔ سیمین و جلال؛ خانهٔ ادبیات
با ورود به خانهٔ سیمین دانشور و جلال آل احمد، هنرمندان مشغول بازدید از خانه می‌شوند؛ خانه‌ای که جلال در سال ۱۳۳۱ با دستان خودش آن را ساخته است. مسئولان اجرایی پروژهٔ «خانهٔ ادبیات» دربارهٔ چگونگی اجرای طرح موزه صحبت می‌کنند و از اعمال تغییرات در خانه حرف می‌زنند که هنرمندان از در مخالفت وارد بحث می‌شوند. حرف همهٔ آن‌ها این است: بلایی که بر سر خانهٔ استاد انتظامی آمد بر سر این خانه نیاورید!
خانه جلال و سیمین در دست مرمت
پری صابری (نویسنده و کارگردان تئاتر) که روزگاری در این خانه با سیمین دانشور همنشین بوده است می‌گوید با دیدن رادیو قدیمی سیمین یاد آن روزها برایش زنده شده است. مریم معرفت (رییس ادارهٔ تئاتر) می‌گوید با دیدن خانهٔ استاد انتظامی حال همهٔ ما بد شد؛ این‌جا کاری نکنید که حال‌مان بدتر شود و اصغر همت (بازیگر) هم معتقد است موزهٔ عزت‌الله انتظامی هیچ ربطی به او نداشت و می‌توانست هرجای دیگری هم دایر شود؛ خانهٔ ادبیات هم همین‌طور است و اگر بناست برای اجرای این طرح خانهٔ جلال تغییر چهره دهد بهتر است خانهٔ ادبیات را جای دیگری تأسیس کرد.
خلیل راحتی (مدیر شرکت توسعه فضاهای فرهنگی) در صحبت‌های خود به هنرمندان اطمینان می‌دهد که عناصر و فضاهایی که نشانی از سیمین و جلال در آن‌ها باشد دست‌نخوره باقی خواهد ماند و حتی وسایل و لوازم خانه‌ای که از آن‌ها باقی مانده امروز به دقت نگه‌داری شده و به خانه برگردانده خواهد شد.
به گفته او، گویا مشکلات حقوقی پیش‌آمده برای وارثان سیمین دانشور نیز حل شده و همه بر سر این‌که این خانه به مکانی فرهنگی تبدیل شود توافق کرده‌اند. به این ترتیب کار مرمت و بازسازی خانه و انجام تغییرات لازم برای ایجاد یک موزهٔ فعال و خانهٔ ادبیات در حال انجام است.
پانورامای بیت‌المقدس؛ یک اثر هنری خیره‌کننده
مکان فرهنگی دیگری که هنرمندان از آن بازدید می‌کنند ساختمان «پانورامای بیت‌المقدس» است؛ یک گوی بتنی کامل در ابعادی عظیم که از نمای بیرون به شکل یک گنبد پوشیده از قطعات استیل براق دیده می‌شود. اما این همهٔ چیزی نیست که برای «دیدن» وجود دارد. با عبور از مسیر پیچ در پیچ «گذرگاه سکوت» وارد بنای اصلی می‌شویم؛ هنرمندان در حال گپ‌وگفت و عکس‌برداری از این گنبد و کنجکاو برای آن‌که بدانند زیر آن چه خبر است وارد بنای نیمه‌کاره می‌شوند.
در همان راهرو ورودی متوجه می‌شویم که این بنا مربوط به خرمشهر است و نام خود را از نام عملیات آزادسازی این شهر عزیز برگرفته است. به نیمهٔ پنهان گنبد می‌رسیم؛ نیمه‌ای که در پیوند با گنبد استیل بیرونی یک گوی کامل را - که گفته می‌شود بزرگترین گوی کامل بتنی در جهان است - شکل می‌دهد. بخشی از طبقه اول با خاک خرمشهر پوشیده شده و توسط هنرمندان طراح با نگاهی به عکس‌های آن روزها به شکل خاک جنگ‌زدهٔ خرمشهر طراحی شده است و در بخش دیگر، گالری بزرگی از آثار طراحی ناصر پلنگی - که در زمان جنگ در خرمشهر خلق شده‌اند و تا کنون جایی به نمایش درنیامده‌اند - به نمایش درآمده است.
با شنیدن توضیحات مجریان طرح از پله‌هایی مدوّر بالا می‌رویم. وارد کارگاهی ساختمانی شده‌ایم؛ اما سرمان را که بالا می‌گیریم خود را زیر گنبدی که گفته می‌شود بزرگترین گنبد بتنی جهان و یا به عبارتی بزرگترین موزهٔ پانورامای خاورمیانه است می‌یابیم؛ سالنی که ساخته شده تا تنها یک عکس را نمایش دهد؛ عکسی ۳۶۰ درجه که برگرفته از بیش از ۱۰هزار قطعه عکس واقعی از حوادث خرمشهر است. این عکس - که حتی تصور دیدن آن هم هیجان‌انگیز است - توسط ۳۷ پروجکشن (پروژکتورهای تابانندهٔ تصویر) به دیواره‌های این گنبد تابانده خواهد شد؛ دیواره‌هایی که صفحهٔ نمایشی به مساحت دوهزار مترمربع را شکل می‌دهند. خلق این تصویر نیز توسط هنرمند طراح، ناصر پلنگی، انجام شده است.
به گفتهٔ پلنگی، سناریو طراحی‌شده برای این تصویر نشان‌دهندهٔ یک سال و هشت ماه حوادث خرمشهر، از حمله تا آزادسازی است. او که خود در مقطعی در زمان دفاع مقدس در خرمشهر شاهد عینی رویدادها بوده است حدود شش سال پیش پس از بازگشت به ایران مسئولیت انجام تحقیقات و طراحی این پروژهٔ هنری عظیم را برعهده گرفت؛ پروژه‌ای که بنا به گفتهٔ مجریان آن، پنج سال زمان صرف آن شده است و تا حدود سه ماه دیگر آمادهٔ بهره‌برداری خواهد شد.
{ADVERTISE_GENERAL_LOCATION_22_BLOCK}{ADVERTISE_GENERAL_LOCATION_23_BLOCK}
