الگوی اسلام در همسرداری: نه مردسالاري نه زنسالاري
سه شنبه ۹ آذر ۱۳۸۹ ساعت ۱۱:۰۲
کد مطلب: 146441
ایکنا: خداوند امت اسلام را امتي ميانه و اسلام را ديني وسط خواسته است، دين و امتي که با کنار گذاشتن افراط و تفريط به سوي عدالت، يعني قرار گرفتن هرچيزي در جايگاه خود حرکت ميکند؛ براي رسيدن به اين امت ميانه بايد با پرهيز از مردسالاري و زنسالاري در خانواده پايههاي خانواده را بر اساس اسلام استوار کرد.
خانواده اجتماع کوچکي است که با ازدواج يک مرد و زن بهوجود ميآيد، اما بناي کل جامعه بشري بر ستون اين اجتماع کوچک استوار است. جامعه موفق يقيناً از خانوادههاي موفق تشکيل شده است. چرا که خانواده نه تنها سلامت رواني، جسماني، تربيتي، بهداشتي و ... زن و مرد را فراهم ميکند، بلکه اصليترين محل پرورش و تربيت فرزند نيز محسوب ميشود.
نوع روابط حاکم بر زن و مرد به عنوان همسر، در سعادت و يا بدبختي خانواده مهمترين نقش را ايفا ميکند. نگاه اجمالي به روابط حاکم در درون خانواده نشان ميدهد که اين روابط به شدت تحت تأثير تحولات اجتماعي، سياسي، اقتصادي، فرهنگي و مذهبي يک جامعه قرار داشته و در طول سالهاي متمادي دستخوش تغيير و تحولاتي شده است. اين تحولات در ايران نيز رخ داده است و رفتارها، نگاهها و نگرشهاي زنان و مردان ايراني به روابط بين همسران مرحلهاي در حال گذر از رفتارهاي سنتي به رفتارهاي نوين را تجربه ميکند.
اين تحولات در حالي رخ ميدهد که بررسي آمارهاي طلاق در جامعه ايران موجب نگراني دست اندرکاران فرهنگي و مردم را فراهم کرده است و همين مسئله نشانگر آسيب ديدن پايههاي فکري است که روابط بين زوج ها را تشکيل ميدهد.
اسلام به عنوان يک دين کامل و قرآن به عنوان يک کتاب جامع تربيتي نگاه و فلسفه خاصي براي ازدواج و همسرداري تعريف کرده است. بررسي اين نگاه و ارائه آن به عنوان الگوي برتر در اين برهه زماني مسئلهاي است که بايد به شدت مورد توجه قرار داشته باشد.
اسلام اول از همه از ايجاد الفت بين همسران سخن ميگويد يعني بر اين اساس که دو نفر زندگي خود را به هم پيوند ميزنند، خداوند الفت و محبت بين آنها ايجاد ميکند و اين نگاه خاص الهي به مسئله ازدواج و همسرداري نشان ميدهد که خداوند تا چه ميزان محبت و عنايت به اين رکن اساسي جامعه دارد.
اما بررسي آمارهاي مربوط به طلاق، درگيريهاي خانوادگي، رفتارها و برخوردهاي همسران با يکديگر و ... نشان ميدهد که روابط بين همسران در جامعه با آنچه اسلام مد نظر داشته تفاوت و فاصله عميقي دارد.
در طول تاريخ بررسي نوع نگاه به همسرداري و روابط بين همسران نشان ميدهد که متأسفانه هرگز يک الگوي رفتاري درست در جوامع بشري حاکم نبوده است و جامعه يا در خفقان مردساري محض فرو رفته و يا در سراشيبي زن سالاري سقوط کرده است و در اين ميان دين ميانه و وسط «اسلام» سخن ديگري براي گفتن و عرضه دارد.
از سوي ديگر برخي قوانين و دستورهاي اسلامي نيز با بيتوجهي نه تنها به درستي شناخته و اجرا نشده، بلکه حتي با برداشتهاي غلط و تحريف نيز مواجه شده است. برخي از افراد و گروهها با سوء استفاده از برداشتها و تفسيرهاي غلط از قوانين اسلامي موجب وارد آمدن وهم و شک و شبهه در قوانين اسلام در رابطه با همسرداري را فراهم کرده است.
در نظام خانه و روابط مرد با همسرش دو مسئله مهم وجود دارد؛ اول، قوانين حاکم بين آن دو، يعني حقوق زن نسبت به مرد و حقوق مرد نسبت به زن و دوم ــ که مهمتر و لطيفتر است ــ تفاهم و مهرباني و صفا و صميميت است. اما فقدان نظريهپردازي و نگاه جامع سبب شده است به رغم اينکه اصل دهم قانون اساسي در تنظيم سياستها و قوانين بر خانوادهمحوري اصرار ميورزد، اصلاحات قانوني و سياستهاي خرد و کلان دهههاي اخير در کنار تحولات فرهنگي، کم و بيش در جهت تضعيف و تهديد کيان خانواده قرار گيرد و سبب تغيير الگوهاي رفتاري زن و مرد و تغيير الگوهاي همسرداري شود.
از سوي ديگر عرف يکي از مسائل تعيينکننده در رفتار بين همسران است؛ چرا که افراد در جامعه زندگي ميکنند و انتظارات، باورها و در نتيجه توقعات و خواستههاي آنها از زندگي و نحوه روابط بين افراد نيز تحت تأثير باورها و القائات عرف و جامعه قرار دارد. در اين ميان باورها و عادتهايي در جامعه و ميان عرف معمول شده است که يا به دور از نگاه قرآني و ديني است و يا در اثر برداشت سطحي و اشتباه از دين صورت گرفته است که براي بازگشت به اصول رفتاري اسلام بايد به شناخت و اصلاح اين رفتارهاي عرفي پرداخت.
به طور کلي زن و مرد به اين دليل که هر يک گذشتهاي جدا داشته و متعلق به خانواده، خرده فرهنگ و آداب و رسوم خاصي هستند، هر يک در برخورد با همسر خود، به شکل ناخودآگاه از گذشته خود الگو گرفته و البته به طور طبيعي با مشکلاتي روبرو ميشوند.
بيشک ارائه راهکارهاي براي مقابله با مشکلات زن و مرد و موانع موجود در پياده کردن همسرداري اسلامي از سوي زن و مرد و انطباق نگاه اسلامي به همسرداري با شرايط معاصر ميتواند سبب حل مشکلات و موانع شده و همسران را با الگوها و روشهاي درست همسرداري اسلامي آشنا کرده و آنان را به سمت يک زندگي سعادتمند هدايت کند.
«قرآن، همسرداري، چالشهاي جامعه امروز» عنوان سوژهاي است که خبرگزاري قرآني ايران (ايکنا) در راستاي بررسي و ارائه الگوي اسلامي همسرداري در جامعه ايران تدوين کرده است و به زودي مصاحبههايي با محوريت همسرداري از نگاه قرآن در اين خبرگزاري ارائه ميشود.