تازه‌‌‌ترین نتیجه تحقیقات سازمان نظام روانشناسی ایران از كاهش سن بلوغ در دختران و پسران به ویژه نوجوانان تهرانی حكایت دارد؛ پدیده‌ای كه پیام‌های خاصی را در خود نهفته دارد و اگر از سوی خانواده‌ها و نهادهای متولی مدیریت نشود می‌تواند فاجعه‌بار باشد. 

به گزارش «جوان» براساس تحقیقات سازمان نظام روانشناسی سن بلوغ دختران از 14 سال به 10 سال و سن بلوغ پسران نیز از 15 سال به 12 سال كاهش پیدا كرده است. توجه به كاهش چهارساله بلوغ در دختران و تنزل سه‌ساله آن در پسران زمانی اهمیت دوچندان می‌یابد كه آن را در كنار بالا رفتن سن ازدواج در كشور قرار دهیم. 

در حال حاضر، سن ازدواج در میان دختران 25 سال و در پسران 27 سال است. بر این مبنا، بین زمان رسیدن دختران به سن بلوغ با زمان ازدواج آنها 15 سال فاصله است و از سن بلوغ تا ازدواج پسران هم 15 سال.
در گذشته بلوغ دختران در 12 تا 14 سالگی رخ می‌داد و سن ازدواج در دختران 16 تا 18 سال بود. بلوغ در پسران در سنین 15 تا 18 سال بود و فاصله چندانی میان سن بلوغ و ازدواج آنها وجود نداشت. دختران در كنار مادران مهارت‌های زندگی و خانه‌داری را می‌آموختند و پسران در كنار پدرانشان به كار مشغول می‌شدند. این در حالی است كه آمارها نشانگر این امر است كه در سال 88 از جوانان بین 20 تا 29 سال كه در سن ازدواج قرار داشتند، تنها نیم درصد ازدواج كرده‌اند. در حال حاضر نیز 30 درصد جوان در سن ازدواج - سنین 20 تا 29 سال- در كشور زندگی می‌كنند.
با توجه به تغییرات اساسی جسمی و روحی كه پس از بلوغ در افراد رخ می‌دهد، این سال‌ها بحرانی‌‌‌ترین سال‌های زندگی افراد به شمار می‌رود كه اگر به درستی مدیریت نشود به فاجعه‌ای بزرگ منتهی می‌شود. 

دلیل اصلی: تغییر در روش‌های زندگی
دكتر غلامعلی افروز رئیس سازمان نظام روانشناسی ایران كه اعلام‌كننده این خبر است كاهش قابل توجه سن بلوغ را ناشی از تغییر در روش‌های زندگی دانسته است. یكی از بخش‌های مهم زندگی كه طی سال‌های اخیر دچار تغییر شده، تغذیه است. تغییر تغذیه، استفاده وافر از مواد پروتئینی و شیرینی‌جات در تسریع روند بلوغ بسیار مؤثر است. نوع تغذیه جدید به گونه‌ای است كه به‌رغم ناكافی بودن ویتامین‌ها در آن، غرایز تشدید می‌شود.

نقش فیلم‌های غیراخلاقی، اینترنت و ماهواره
امان‌الله قرائی‌مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه نیز با اشاره بر نقش عوامل اجتماعی در این امر معتقد است: افزایش فیلم‌های غیر اخلاقی، گسترش رسانه‌های ارتباط جمعی مانند اینترنت، ماهواره، بدحجابی در سطح جامعه و اختلاط ارتباطی دختران و پسران از مهم‌‌‌ترین دلایل كاهش سن بلوغ است و در این موضوع، تأثیر عوامل اجتماعی بر ساختار فیزیولوژیك نمایان است.
به گفته این استاد دانشگاه، مجموعه دریافت‌های رسانه‌ای ارتباطی باعث می‌شود تمام پتانسیل‌ها به مرحله ظهور انفجاری برسند.
قرائی‌مقدم معتقد است: به دلیل محرومیت‌های غریزی در سال‌های میان بلوغ و ازدواج، پرخاشگری، تضاد، سركشی و اعتراض در جوانان بسیار دیده می‌شود و گاه به ایجاد خلل در سلامت روحی و روانی نیز می‌انجامد. افت تحصیلی، مشغولیت‌های فكری، ناسازگاری و گرایش به گروه‌های دوستی نامناسب از دیگر مؤلفه‌های این دوره است كه اگر از سوی خانواده‌ها مدیریت نشود، ممكن است به ناهنجاری‌های رفتاری بسیاری مانند ترك تحصیل، فراراز خانه، اعتیاد و فحشا منجر شود.

همه كارشناسان: ازدواج دائم بهترین راهكار است
به گفته غلامعلی جمشیدی‌ها جامعه شناس و استاد دانشگاه، بهترین راه برای پیشگیری از بحرانی شدن 15 سال فاصله بین سن بلوغ و سن ازدواج، ازدواج دائم است. جوانان در سال‌های میان بلوغ و ازدواج باید با افزایش اعتقادات دینی، تزكیه نفس، ورزش، گرایش به فعالیت علمی و هنری در مقابل تحریكات مقاومت كرده تا با یاری خانواده به تشكیل خانواده اقدام كنند. دولت نیز با ایجاد اشتغال می‌تواند با حذف بزرگ‌‌ترین سد راه جوانان در مسیر تشكیل خانواده، ازدواج را افزایش دهد.

ازدواج اجباری «سم» است
هر چند ازدواج دائم راهكار صحیح مدیریت این دوره 15 ساله است اما هیچ اجباری نباید در آن وجود داشته باشد. به باور دكتر مصطفی اقلیما متخصص مسائل و آسیب‌های اجتماعی در موضوع تشكیل خانواده باید ترویج ازدواج‌های پایدار مد نظر گرفت شود. اجبار به ازدواج در كسانی كه به بلوغ فكری و مسئولیت پذیری نرسیده اند، پیامدی جز انفجار طلاق را در پی ندارد. آمارها نشانگر این امر است كه در حال حاضر در ایران از هر سه ازدواج یكی به طلاق منتهی می‌شود. این در حالی است كه 40 درصد آمار طلاق در سال‌های اخیر بین سنین 20 تا 24 سال است كه هنوز به بلوغ فكری و آمادگی برای ازدواج نرسیده‌اند. همچنین این آمارها حاكی از این است كه 70 درصد طلاق‌ها در سنین 20 تا 27 سال بوده است.
به گفته اقلیما بسیاری از این ازدواج‌های اجباری به دلیل فشارهای خانواده و بالا بودن سن دختر صورت می‌گیرد كه متأسفانه در بسیاری از موارد به طلاق منتهی می‌شود؛ ازدواج نكردن بهتر از طلاق گرفتن و نابودی بنیان خانواده است.

تفكر طلاق پیش از ازدواج!
این آسیب شناس اجتماعی در ادامه با اشاره به وام‌های ازدواج تصریح كرد كه با ارائه وام ها، فقط ازدواج‌های ناپایدار افزایش می‌یابد. مراسم ازدواج یا تهیه جهیزیه، مانع اصلی ازدواج جوانان نیست. باید با ایجاد شرایط ازدواج مانند اشتغال و مسئولیت پذیری به رشد آن كمك كرد. مشكل امروز جوانان ما تفكر طلاق حتی قبل از ازدواج است؛ بدین صورت كه جوانان حتی قبل از ازدواج به این موضوع فكر می‌كنند كه اگر انتظاراتشان در زندگی مشترك برآورده نشد، طلاق می‌گیرند و این یعنی فاجعه‌ای كه در سطح جامعه ریشه می‌دواند.

فرهنگسازی برای «مسئولیت اجتماعی» راهكار مدیریت سن بلوغ
دكتر مجید ابهری رفتار شناس و آسیب شناس اجتماعی هم معتقد است: تأثیر فیلم‌های هیجان انگیز به عنوان عامل كاهش سن بلوغ را نباید به عنوان اصل كلی مطرح كرد. این موضوع در جوامع و خانواده‌های مختلف، متفاوت است. موضوعی كه در امر ازدواج مهم است بلوغ اجتماعی افراد به معنی حد مسئولیت پذیری آنهاست كه بلوغ غریزی در مقابل آن از اهمیت بسیار كمتری برخوردار است.
به تصریح ابهری مقصر در موضوع مسئولیت پذیر نبودن جوانان، خانواده‌ها هستند. وقتی جوان 20 ساله در خانه استراحت می‌كند و والدینش علاوه بر تأمین هزینه‌های او، حتی كوچك‌‌ترین مسئولیتی در منزل را نیز به او نمی‌سپارند، دیگر انتظاری از آن جوان نمی‌رود، به همین دلیل است كه 85 درصد از جوانان مفهوم مسئولیت اجتماعی را كه رسالت تشكیل خانواده است، نمی‌دانند. 

به گفته وی، حتی با در نظر گرفتن كاهش سن بلوغ جنسی، وضعیت تغییری نمی‌كند، به این دلیل كه پسر 15 ساله و دختر 12 ساله با شرایط موجود نمی‌توانند ازدواج كنند.
از این رو، آموزش و پرورش، آموزش عالی و صدا و سیما باید مسئولیت‌پذیری و مهارت‌های اجتماعی و زندگی را به جوانان آموزش دهند.

منبع: جوان