رمزگشایی از محرک‌های آتش بازیِ جدید اردوغان
چرا اردوغان سفرای کشورهای غربی از ترکیه اخراج کرد؟
چهارشنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۰ ساعت ۰۷:۲۴
کد مطلب: 780593
.jpg)
*عثمان کاوالا، فعال سیاسی ترکیه ای که از سوی دولت اردوغان به نقش آفرینی در اعتراضات سال 2013 و کودتای نافرجام سال 2016 ترکیه متهم شده است.
با این همه، برخی احزاب و چهره های سیاسی داخلی ترکیه و همچنین تحلیلگران بین المللی بر این باورند که اقدام اخیر اردغان را بیش از آنکه اقدامی در چهارچوب های ملی گرایانه درنظر گیریم، بایستی آن را نمایشی از سوی اردوغان و حزب عدالت و توسعه در نظر گرفت. در این راستا، "یاووز آگیر علی اوغلو" معاون "حزب خوبِ ترکیه" می گوید: "ترکیه پیش از این نیز این نمایش ها را از سوی اردوغان و همکارانش دیده است. بهتر است دولت اردوغان به دستور کار اصلی خود که همان رفع مشکلات اقتصادی ترکیه است بازگردد". "کمال قلیچ داراوغلو" رئیس حزب جمهوریخواه خلق ترکیه نیز گفته است: "اردوغان با سرعتی بالا در حال کشاندنِ ترکیه به لبه پرتگاه است. وی می خواهد برای مشکلات اقتصادی ترکیه که نتیجه ناکارآمدی های وی هستند، دلایل خارجی بتراشد".
در این میان اشاره اصلی ناظران و تحلیلگران به این نکته است که اردوغان به دلایل شرایط بحرانی کنونی ترکیه مخصوصا در مسائل اقتصادی (مشکلاتی نظیر سقوط 50 درصدی ارزش لیر ترکیه از زمان آخرین پیروزی اردوغان در انتخابات ترکیه در سال 2018 و تورم سنگین و بالا رفتنِ قابل ملاحظه هزینه های زندگی در این کشور) و متعاقبا تضعیف حمایت های مردمی از خود و حزب متبوعش یعنی "حزب عدالت و توسعه"، سعی دارد تا علیه ترکیه دست به دشمن سازی خارجی بزند و سومدیریت خود را به گردن عوامل خارجی بیندازد و در عین حال، چهره یک قهرمان ملی را به خود بگیرد و زمینه را پیروزی مجدد درانتخاب آتی ترکیه(در سال 2023) فراهم کند.
.png)
*تحلیل خبرگزاری دویچه ووله آلمان از اقدام اخیر اردوغان در صدور فرمان اخراج سفرای 10 کشور غربی از ترکیه و ارزیابی آن به مثابه تلاش های رئیس جمهور ترکیه جهت منحرف کردن افکار عمومیِ کشورش از بحران اقتصادی ترکیه و تلاش جهت حراست از موقعیت خود در قدرت.
در این میان، توجه به یک نکته اساسی نیز ضروری است. اردوغان در بحبوحه انتخابات سال 2011 ترکیه، چشم‌انداز 2023 کشورش را اعلام کرده و از شکوفاییِ موقعیت سیاسی و اقتصادی ترکیه خبر داده است. با این حال، 10 سال پس از طرح این وعده ها، ترکیه کنونی حتی به اهداف اعلامیِ اردوغان نزدیک هم نشده است. مساله ای که کاملا برای اردوغان و تیم وی چالش زا است و آن ها از این توانایی نیز برخوردار نیستند که چشم انداز مذکور را ظرف دو سال آینده محقق کنند. درست به همین دلیل است که ناظران و تحلیلگران، اقدام اخیر اردوغان را به طور خاص معطوف به منحرف کردن اذهان عمومی از وضعیت اقتصادی ترکیه و چشم اندازِ ترسیم شده از سوی وی برای این کشور ارزیابی می کنند.
.jpg)
*سند بالادستی 2023 ترکیه بر توسعه اقتصادی و علمی این کشور تاکید داشته و برای نخستین بار در بحبوحه انتخابات سال 2011 ترکیه از سوی اردوغان و تیم وی در مورد آن مانورهای سیاسی و تبلیغاتی انجام شد. با این حال تاکنون اغلب اهداف آن نظیر تبدیل کردن ترکیه به یکی از ده اقتصاد برتر دنیا محقق نشده است.
*چرا اقدام اردوغان را بایستی نمایشی دانست؟
شاید ابتدایی ترین دلیلی که می توان در نمایشی بودن اقدام اخیر اردوغان ذکر کرد این است که اساسا شرایط کنونی اقتصاد ترکیه، تحملِ ماجراجوبی اخیراردوغان را ندارد. در واقع، هزینه های اجرایی شدن این تصمیم برای ترکیه به شدت بالا خواهد بود. از 10 کشوری که اردوغان دستور به اخراج سفرای آن ها داده، نیمی از آن ها جز 10 شریک اول تجاری ترکیه هستند و آزرده خاطر کردن آن ها در شرایط کنونی می تواند وضعیت اقتصادی کنونی ترکیه را بدتر هم کند. امری که تبعات ناگواری را برای دولت اردوغان به همراه خواهد داشت.
تحلیلگران بر این باورند که با توجه به شرایط نامساعد کنونی ترکیه، به احتمال فراوان آنکارا مسیر تنش زدایی با کشورهای مذکور را در پیش خواهد گرفت. در این میان نباید فراموش کرد که علی رغم موضع گیری اخیر و ظاهرا سخت گیرانه اردوغان، هنوز فرمان رسمی به سفرای 10 کشور غربی که هدفِ حمله اردوغان قرار گرفته اند مبنی بر ضرورت ترک خاک ترکیه داده نشده است (حتی به طرح این مساله نیز پرداخته شده که این مساله قرار است در کابینه دولت ترکیه به بحث گذاشته شود).
در نهایت باید گفت، سابقه رویه ها و اقدامات اردوغان نشان داده که اساسا نباید این نوع موضع گیری های وی را چندان هم جدی گرفت. به عنوان مثال سال 2018 اردوغان دستور به تحریم خرید کالاهای الکترونیکی از آمریکا داد و یا در سال 2020، به دلیل مواضع ضداسلامی امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه دستور به تحریم کالاهای فرانسوی داد، با این حال در هیچکدام از این دو مورد، رئیس جمهور ترکیه و دولت وی پایِ موضع رسمی خود نایستادند و مواضع آن ها فقط و فقط در حد حرف باقی ماند.
در این چهارچوب اینطور به نظر می رسد که آنچه "سونر کاگاپتای" نویسنده و تحلیلگر مسائل ترکیه در "اندیشکده واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک"، در مورد محرک اصلی اقدام اردوغان در صدور فرمان اخراج سفرای 10 کشور غربی از ترکیه ذکر کرده، بیش از همه بازتاب دهنده واقعیت های این روزهای ترکیه باشد. کاگاپتای می‌گوید: "اردوغان بر این باور است که می تواند انتخابات 2023 ترکیه را با سرزنش کردن غرب و آنچه حملات آن علیه ترکیه عنوان می شود، پیروز شود. وی در این مسیر صرفا رویکردی سیاسی دارد و به واقعیت های اقتصادی ترکیه توجهی نمی کند".
