چشم انداز اقتصاد کشور در ماه‌های آخر دولت روحانی چیست؟

گروه سیاسی جهان نيوز، امیر حمزه نژاد: از ابتدای پیروزی «جو بایدن» نامزد دموکرات های آمریکایی در انتخابات این کشور مسئولان دولتی پالس های مختلفی را به سمت کاخ سفید ارسال کرده اند؛ درست آدرسی که پیشتر «حسن روحانی» رئیس جمهور کشورمان خطاب به مردم مطرح می کرد که لعن و نفرین‌هایشان درباره وضعیت بد اقتصادی و تنگنای معیشتی را به آن ارسال کنند.

اما دو هفته پیش از انتخابات آمریکا تا به امروز رکورد شدیدتری فضای اقتصادی کشورمان را دربرگرفته است. به نظر می رسد این رکود شدید یک «رکود انتظاری» برای کاهش قیمت ها با امیدآفرینی درباره بازگشت آمریکا به برجام و برداشتن تحریم ها باشد. یعنی درست وعده ای که دولت روحانی در هفت و سال و اندی به مردم داده است، دوباره در ماه های آخری دولت دوازدهم با شدت بیشتری در حال تکرار است و بازهم کشور معطل برجام هستند.

اما سئوال اساسی این است که به چه میزان این انتظار که اقتصاد کشور را دگر بار دچار رکود و خواب عمیق زمستانی کرده، واقعی است؟ از سوی دیگر تا چه حد برای تحقق این امیدواری کهنه اما دوباره وعد داده شده، باید صبر کرد و شکیبا بود؟

به هر لحاظ یکماه تا اوایل بهمن ماه سال جاری که بایدن به کاخ سفید وارد می شود و به صندلی ریاست جمهوری تکیه می‌زند مانده است. بنابراین یک ماه دیگر کشور بایستی با ریاست جمهوری ترامپ که سعی دارد به هر جهت با اعمال تحریم های بیشتر و سنگین تر علیه ایران کاخ سفید را ترک کند، سر نماید.

تحریم هایی که به نظر نمی رسد از کار انداختن آن به اندازه اعمال آن آسان باشد. هر چند ترامپ در این حوزه در حال کمک رسانی به بایدن و پر کردن دستان او از تحریم های بیشتر است. اینکه بایدن بخواهد این امتیازات خود را هم به راحتی از دست دهد نیز با توجه به اینکه پیرمرد کاخ سفید خود یک سیاست باز و شطرنج باز قهار در این حوزه است و به روسای جمهور پیشین مشاوره می داده، جای شک و شبهه بسیاری دارد.

بنابراین به نظر می رسد یکماه دیگر بعد از بهمن ماه نیز باید صبر کنیم و سیاست واقعی بایدن در کاخ سفید بعد از کنار رفتن غبار هیجانات و وعده های انتخاباتی را شاهد باشیم. احتمالا همانطور که وزیر خارجه آلمان گفته است، بایدن خواستار یک برجام گسترده است که هم مسائل موشکی و هم مسائل منطقه را به همراه موارد گذشته یعنی فناوری هسته ای کشورمان در بر بگیرد.

بعد از طی این مدت کوتاه دوماهه، تعطیلات عید نوروز در کشورمان آغاز می شود و به نظر می رسد تا اردیبهشت ماه که شروع کار و فعالیت رسمی ادارات کشور است، بازهم فضای سیاسی کشور حول انتخابات 1400 و موارد آن بچرخد. 

در این مدت به نظر نمی رسد بایدن بخواهد با دولتی که غزل خداحافظی را می خواند، مذاکره ای برای آینده چند ساله را شروع کند و به همان چاهی بیفتد که دولت روحانی با اوباما و بعد از آن ترامپ افتاد. از لحاظ عقل سیاسی نیز منطقی نیست با دولتی که مهمان یکی دو ماهه است مذاکره درباره موضوعی بلند مدت انجام پذیرد.

در همین رابطه «عباس عبدی»، تحلیلگر سیاسی اصلاح طلب می گوید: «بعید است که مذاکرات جدی در این دولت انجام شود.»

به هر جهت به نظر می رسد که چند ماهه دولت روحانی هم با همان انتظار برای برجام و گشایش های آن بی سرانجام طی خواهد شد و در رکود انتظاری که سیاست های دولت های یازدهم و دوازدهم بوجود آورده است این مدت طی خواهد شد و دوباره کشور معطل مواهب برجام باقی می ماند.

با این اوصاف باید گفت که سیاست های درهای باز و قراردادن همه تخم مرغ ها در سبد مذاکره و عدم توجه کافی به توان داخلی هشت سال ترمز اقتصاد کشور را کشیده است و زمینی بایر و لم یزرع بعلاوه تورم سرسام آور تحویل دولت بعدی می دهد که قطعا باید سرنوشت برجامی که در دولت های یازدهم و دوازدهم مشخص نشد را مشخص و یکسره کند.