ماجرا از کجا آغاز شد؟
چاه‌نسر روستایی با ۴۰۰خانوار جمعیت از توابع نیشابور است. در سال‌های اخیر، خشکسالی مشکلات زیادی را برای اهالی این روستا ایجاد کرد و بهره‌وری از دامداری و کشاورزی را دشوار ساخت، اما وقتی شرایط خرید و نصب پنل‌های خورشیدی روی پشت‌بام و حیاط منازل برخی از مددجویان کمیته امداد خمینی (ره) فراهم شد، تقدیر به گونه دیگری رقم خورد.
حالا حدود سه سالی می‌شود که بسیج سازندگی پای کار آمده و تعداد زیادی از خانه‌ها را با تسهیلات ۵۰میلیون تومانی مجهز به پنل‌های خورشیدی کرده است. همین کار، باعث تحول اقتصادی در آبادی روستا و نقطه عطف وضعیت ساکنان چاه‌نسر شد.
حالا حدود ۲۰۰ نیروگاه خورشیدی کوچک مقیاس روی پشت‌بام خانه‌های این روستا نصب‌شده است، حتی استقبال و آوازه این شغل به روستا‌های همجوار رسیده و آن‌ها هم متقاضی نصب پنل خورشیدی روی پشت‌بام خانه‌های‌شان هستند، سایر روستاییان هم می‌خواهند به جمع بهره‌برداران انرژی‌های پاک اضافه شوند، اما باید منتظر فراهم‌شدن زیرساخت‌های این کار بمانند.
خانه‌هایی که ۱۰ روستا را روشن می‌کنند
بعد از احداث نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس، وضعیت زندگی در این روستا بهتر و بهتر شد، هر چند مشکل بی‌آبی در آنجا وجود داشته و دارد، اما تولید برق پاک در چاه‌نسر رونق گرفته و وضعیت زندگی اهالی آنجا را سروسامان داده است.
آقای خزیمه که از ساکنان روستای چاه‌نسر است در این رابطه به «جوان» می‌گوید: «حدود شش سال قبل طرح استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در روستا از سوی کمیته امداد اجرا شد. سه سال پیش هم برخی از بسیجیان سازندگی نیشابور به اینجا آمدند و برای گسترده‌ترکردن این طرح توضیحاتی دادند، اهالی روستا از اینکه روی پشت‌بام خانه‌شان پنل خورشیدی نصب کنند و کسب‌وکاری داشته باشند، استقبال کردند. به مرور زمان و وقتی سایر ساکنان روستا دیدند این کار موفقیت‌آمیز بوده است، متقاضی نصب پنل خورشیدی روی پشت‌بام خانه‌های‌شان شدند، اما از آنجا که زیرساخت‌ها برای این میزان از تقاضا در تولید و تبادل برق کافی نبود و ظرفیت نداشت، پس متقاضیان منتظر ماندند تا اقدامات لازم در این زمینه صورت بگیرد.»
او ادامه می‌دهد: «بعد از مدتی دو دکل برق در روستا نصب شد و تعداد دیگری از اهالی چاه‌نسر توانستند به جمع تولیدکنندگان برق پاک اضافه شوند.».
اما چه تعداد خانواده در این روستا زندگی می‌کند و چند درصد از خانه‌ها به پنل خورشیدی مجهز شده‌اند؟ او در این رابطه می‌گوید: «حدود ۴۰۰ خانواده در این روستا زندگی می‌کنند و در ۲۰۰ خانه، این پنل‌های خورشیدی نصب شده است»، این یعنی حدود ۵۰ درصد از خانه‌ها پنل خورشیدی دارند.
به گفته آقای خزیمه، برخی از مسئولان اداره برق شهرستان می‌گویند در صورتی که برق قطع شود، چاه‌نسر، توانایی برقدار کردن ۱۰ روستای اطراف خود را دارد.
روستای کم‌آبی که رونق گرفت
روزگاری تعدادی از اهالی روستای چاه‌نسر به دلیل نبود شغل و مشکلات زندگی از آنجا مهاجرت می‌کردند و به روستا‌های دیگر یا حتی شهر‌ها می‌رفتند.
برق نبود و روستا خاموشی داشت، کم‌آبی هم بود و کشاورزی با مشکل مواجه شد، به همین دلیل خیلی‌ها دیدند که چاه‌نسر دیگر جای زندگی نیست و آنجا را ترک کردند، اما از زمانی که این روستا به محلی برای برپایی نیروگاه خورشیدی روی پشت‌بام‌ها تبدیل شده است و اهالی‌اش توانسته‌اند از این طریق کسب درآمد کنند، مهاجرت معکوس در آن اتفاق افتاده است تا جایی که ساکنان روستا‌های اطراف هم می‌خواهند به چاه‌نسر بیایند و با وصل‌شدن به شبکه برق پاک، برای خود و خانواده‌شان درآمدزایی کنند.
این موضوعی است که یکی دیگر از ساکنان روستا به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «استفاده از ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر روستای‌مان را آباد کرد. حالا خیلی‌ها دوست دارند ساکن این روستا شوند و از طریق انرژی پاک درآمدزایی کنند.»
او در رابطه با اینکه نگهداری از این پنل‌های خورشیدی چگونه انجام می‌شود نیز می‌گوید: «تنها کاری که لازم است انجام شود، تمیزی پنل‌هاست که از طرف اهالی خانه باید انجام شود.»
درآمد ۱۰ میلیون تومانی با انرژی تجدیدپذیر
انرژی پاک منبع خوبی برای تأمین برق و همچنین درآمد ساکنان روستا شده است، در این رابطه موسی دهمدی که معتمد روستای چاه‌نسر و یکی از اعضای شبکه تولید برق پاک است، می‌گوید: «برق پاک تولیدشده وارد شبکه می‌شود و همه از آن بهره‌مند می‌شوند. علاوه بر آن هر ۴۵ روز هم چند‌میلیون تومان به هر خانواده پرداخت می‌شود.
این رقم برای هر خانه متفاوت است، مثلاً آن‌هایی که تازه وارد این شبکه برقی شده‌اند، درآمد ۳میلیون تومانی دارند و آن‌هایی که قدیمی‌تر هستند درآمدشان به ۱۰میلیون تومان می‌رسد.» او ادامه می‌دهد: «سال به سال درآمد کسانی که پنل‌های خورشیدی روی پشت‌بام خانه‌شان نصب کرده‌اند و عضو شبکه تولید برق شده‌اند، اضافه می‌شود، این مبلغ با توجه به نرخ تورم و خرید تضمینی برق تغییر می‌کند. در کل، اهالی این روستا که محروم و کم‌برخوردار هستند به درآمد خوبی رسیده‌اند؛ روستایی که آبی برای کشاورزی ندارد و حالا با این طرح به معیشت ساکنان کمک زیادی شده است.».
اما موانع این کار تاکنون چه بوده است و گسترش این طرح چه الزاماتی دارد؟
آقای دهمدی در این رابطه می‌گوید: «باید فرایند راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی آسان‌تر شود. با توجه به اینکه هر سال قیمت پنل‌ها افزایش پیدا می‌کند، درآمد و نرخ تضمینی خرید هم باید ضریب بیشتر و محسوس‌تری داشته باشد.
این دو کار باعث می‌شود هر چه سریع‌تر کار‌ها در همه روستا‌ها به طور سریع‌تر و بهتری ادامه پیدا کند.»
جهاد روشنایی با نیروگاه خورشیدی
امیرحسین مطیعی که عضو بسیج سازندگی است و حضور فعالی برای برپایی نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس در روستای چاه‌نسر دارد به «جوان» می‌گوید:
«ایران به دلیل شرایط جغرافیایی و ویژگی‌های آب و هوایی‌ای که دارد، می‌تواند در زمینه انرژی خورشیدی فعالیت‌های شایسته‌ای داشته باشد، به خصوص در زمینه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر.
ما در استان خراسان‌رضوی، شهرستان نیشابور روستای چاه‌نسر، برنامه‌ای جهت احداث بزرگ‌ترین روستای خورشیدی ایران تدارک دیده‌ایم که حالا این روستا به نام روستای پاک ایران شناخته می‌شود.» او ادامه می‌دهد: «در این طرح، متقاضیانی را که دارای شرایط بوده‌اند، شناسایی و حدود ۹۰سامانه خورشیدی کوچک‌مقیاس پنج‌کیلوواتی را در این روستا راه‌اندازی کرده‌ایم که باعث تولید انرژی الهی و پاک شده است و همچنین برای مردمانی که با کمبود آب مواجه هستند، درآمدزایی هم می‌کند.»
مطیعی با بیان اینکه پروژه بزرگ‌ترین روستای خورشیدی در سال۱۴۰۰ اجرا شد، تصریح می‌کند: «پیش از اجرای احداث نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس در چاه‌نسر، این روستا درگیر کمبود برق بود و حتی در سطح استان خاموشی‌های اجباری اتفاق میافتاد، اما طرح اجرا‌شده در این روستا باعث شده است تولید برق افزایش یابد و به کمبود برق استان کمک ویژه‌ای کند.»
او درباره نحوه فعالیت‌شان این گونه توضیح می‌دهد: «سامانه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس پنج‌کیلوواتی را برپا کرده‌ایم و قصد داریم این کار را گسترش دهیم. بدون شک می‌توانیم با ادامه و توسعه چنین پروژه‌ای، کمبود برقی را که هر ساله کشورمان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، جبران کنیم، البته در صورتی که نواقص و کمبود‌هایی که سر راه وجود دارد، برداشته شود.»
عضو بسیج سازندگی ادامه می‌دهد: «یکی از مهم‌ترین موانع برای توسعه کار‌ها این است که مسئولان امر اهتمام بیشتری به انرژی‌های تجدیدپذیر به خصوص انرژی خورشیدی داشته باشند.
امید و هدف‌مان این است که کشور در استفاده از سامانه‌های خورشیدی پیشرفتی چشمگیر داشته باشد چراکه وقتی با بحران برق مواجه می‌شویم، به خوبی می‌بینیم که همین سامانه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس در خانه‌های روستاییان همانند یک نیروگاه برق عمل می‌کنند و اجازه نمی‌دهند روستا درگیر خاموشی شود.»
به گفته مطیعی، امسال در هفت شهرستان تعداد ۱۶۰سامانه خورشیدی در حال اجراست که به این سامانه‌ها به اصطلاح جهاد روشنایی می‌گویند. او با تأکید بر توجه همه مسئولان در استفاده از ظرفیت‌انرژی‌های تجدیدپذیر تصریح می‌کند: «در طرح بزرگ‌ترین روستای خورشیدی حمایت تمام‌عیار بسیج سازندگی و کمیته امداد امام خمینی (ره) و شرکت توزیع نیروی برق سبب شد توانمند شویم، اما ظرفیت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به قدری گسترده است که اگر مسئولان امر توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند، می‌توانیم این کار را در سطح کلان توسعه دهیم.»
ظرفیتی که باید به آن توجه شود
استفاده از انرژی خورشیدی یکی از بهترین راه‌های تولید برق و تولید انرژی پاک در جهان است، این در حالی است که ایران به لحاظ شرایط جغرافیایی مناسبی که دارد، می‌تواند بهترین و بیشترین بهره را از این انرژی الهی ببرد.
همانگونه که در روستای چاه‌نسر طرح بهره‌برداری از انرژی پاک به وضعیت مناسبی رسیده و متقاضیان زیادی را برای بهره‌برداری از آن به صف کرده است، همین طرح می‌تواند در تمام روستا‌ها و شهرستان‌ها پیاده‌سازی و سبب رونق بسیاری از نقاط کشور شود. آنطور که کارشناسان حوزه انرژی می‌گویند، توسعه انرژی تجدیدپذیر به خصوص انرژی خورشیدی می‌تواند رشد محسوسی در اشتغال نیروی کار ایجاد کند.
همین امروز هم برای تأمین زیرساخت‌های موردنیاز برای بهره‌گیری از انرژی تجدیدپذیر دیر است و باید برای آن عجله کرد. بدون شک طرح استفاده از انرژی بادی و خورشیدی در روستای چاه‌نسر و دستاورد‌هایی که به دنبال داشته است، می‌تواند تلنگر خوبی برای مسئولان امر باشد تا بیش از پیش به ظرفیت موجود در استفاده از این انرژی پاک توجه کنند؛ روستایی که با همت کمیته امداد، جهاد سازندگی و همچنین ساکنانش، توانسته است از خاموشی‌های پی‌درپی نجات پیدا کند و با وجود کم‌آبی رونق بگیرد.
