وقتی سگ‌های ولگرد شهرنشین می‌شوند
شنبه ۲۴ آبان ۱۳۹۹ ساعت ۰۶:۴۱
کد مطلب: 745041
خورشید که طلوع کرد برای رفتن به محل کار از خانه بیرون آمدم، اولین صحنه‌ای که بر چشمانم نقش بست، وجود چندین قلاده سگ ولگرد و بلاصاحب بود، از زبان بیرون افتاده و جثه لاغر آنها می‌شد به گرسنگی چند ساعته و تلاش‌های بی ثمر برای به دست آوردن اندک غذایی پی برد. سالهاست که به شهر کوچ کرده اند و در کنار شهروندان زندگی مسالمت آمیزی دارند.
سگ های ولگرد در جستجوی طعمه
طا‌ها پسربچه‌ای برای خرید نان از خانه بیرون زد، در حالیکه آب نبات چوبی به دست داشت و درحال آواز خواندن بود مسیر پیاده رو را پیش گرفته و بالا و پایین می‌پرید تا به نانوایی برسد، هنوز چندقدمی نرفته بود که صدای جیغ ناشی از وحشت دیدن سگ‌های ولگرد فضای کوچه را پر کرد و افرادی که در آن حوالی بودند، جرات کمک کردن به او را نداشتند.
او با گریه پا به فرار گذاشت و آب نباتی که در دست داشت را به زمین انداخت، اما قدرت دویدن سگ از طا‌ها بیشتر بود، لبهایش از ترس سفید و رنگش زرد شد، حیوان درنده که از گرسنگی خیال چشم پوشی از این پسربچه را نداشت، در یک چشم بهم زدن پایش را به دندان گرفت و خون از لباسش به بیرون ریخت، در این هنگام بود که مردم با هر وسیله‌ای که به دست داشتند به جان سگ افتادند تا جان طا‌ها را نجات دهند.
همزمان آمبولانس اورژانس ۱۱۵ به محل آمد و اقدامات اولیه درمانی را آغاز کرد و او را به بیمارستان انتقال داد، هیچ بعید نیست که این پسربچه اهوازی به هاری مبتلا شده باشد، اما چه کسی پاسخگوی این اتفاق است و مسئولیت آن را بر عهده خواهد گرفت؟ اما این اتفاقات تلخ به همین جا ختم نمی‌شود و افراد زیادی از حمله سگ‌ها در امان نماندند، از زن باردار و سایر افرادی که به هر طریقی طعمه این حیوان وحشی و درنده شده اند.
به منظور پیگیری آخرین اقدامات انجام شده برای جمع آوری سگ‌های ولگرد و بلاصاحب در سطح کلانشهر اهواز با مسئولان گفتگو کردم که در ادامه می‌خوانیم.
عقیم سازی ۲۰۰ قلاده سگ ولگرد در اهواز
رضا علیجانی مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز گفت: براساس آمار‌های جمع آوری شده طی ۲ ماه گذشته، حدود ۶ هزار قلاده سگ ولگرد و بدون صاحب در سطح شهر و حاشیه‌های آن وجود دارد، اما تعداد آنها رو به کاهش است.
او به غیرفعال شدن کلینیک عقیم سازی سگ‌ها که در نزدیکی سایت زباله صفیره در بخش غیزانیه اهواز به دلیل سرقت تجهیزات اشاره کرد و افزود: هم اکنون از ۲ ماه پیش این کلینیک فعالیت خود را از سرگرفته است و طی همین مدت حدود ۲۰۰ قلاده سگ عقیم سازی و براساس توافق‌های انجام شده به کلنی از پیش تعیین شده در پارک شهروند منتقل شده اند.
علیجانی بیان کرد: در کلینیک عقیم سازی سگ‌ها یک دامپزشک با سابقه و معتبر و تعدادی از همکاران مشغول فعالیت هستند که پس از قرنطینه، عمل جراحی و اطمینان از وضعیت سلامت آنها در کلنی از پیش تعیین شده در پارک شهروند رهاسازی می‌شوند.
احداث اولین پناهگاه سگ‌ها در شرق اهواز
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز در گفت و گو با خبرنگار ما با اشاره به برگزاری جلساتی با دوستداران محیط زیست و حامیان حیوانات اشاره کرد و اظهار داشت:
مقرر شد پناهگاهی برای نگهداری سگ‌ها در قطعه زمینی که متعلق به شهرداری است و پیش از این برای اقدامات دیگری به محیط زیست تحویل داده شده بود، اختصاص دهیم.
این مقام مسئول با بیان اینکه کلنگ زنی اولین پناهگاه سگ‌های ولگرد در روز‌های آینده انجام می‌شود، تصریح کرد: پس از ایجاد زیرساخت ها، دیوارکشی، فنس کشی‌ها و احداث تاسیسات ویژه، نهایتا با مشارکت دستگاه‌های اجرایی آغاز به کار خواهد کرد و به جمع آوری و کاهش جمعیت آنها در شرق اهواز کمک شایانی می‌کند.
علیجانی به قول مساعد برخی ارگان‌ها و دستگاه‌های اجرایی نظیر مناطق نفت خیز جنوب برای جمع آوری سگ‌های بدون صاحب و کاهش خطرات ناشی از وجود آنها در سطح شهر و مناطق مسکونی اشاره کرد و ادامه داد: نگهداری حدود ۶ هزار قلاده به اعتبار زیادی نیاز دارد و احداث پناهگاه مذکور با حدود ۵ هکتار مساحت همکاری همه جانبه را می‌طلبد.
سرنوشت سگ‌های عقیم شده چه می‌شود؟
او درخصوص آخرین وضعیت سگ‌های عقیم شده بیان داشت: با توجه به شرایط موجود، این حیوانات در جنگل‌های نزدیک پارک شهروند به سر می‌برند و بنا بر درخواست NGO و محیط زیست و توافق‌های انجام شده، در هر منطقه‌ای که زنده گیری می‌شوند، در همان محل هم رهاسازی خواهند شد.
رضا علیجانی اظهار کرد: اگرچه زاد و ولد سگ‌های عقیم شده پس از رهاسازی متوقف خواهد شد، اما پرسه آنها در سطح شهر، معابر عمومی و مناطق مسکونی سبب رعب و وحشت و گلایه شهروندان می‌شود، ولی در نهایت پناهگاه در دست احداث می‌تواند حجم زیادی از آنها را پوشش دهد.
چرا جمعیت سگ‌های بلاصاحب افزایش یافت؟
او در پاسخ به این پرسش که چرا طی سال‌های اخیر جمعیت سگ‌های ولگرد و بلاصاحب افزایش یافته است؟ گفت: یکی از علل این افزایش، مخالفت ان جی اُها، دوستداران محیط زیست و حامیان حیوانات با کشتار آنها است، اگرچه با مخالفت سازمان‌های مذکور احداث و راه اندازی پناهگاه‌ها و عقیم سازی آنها در دستور کار قرار گرفته است.
علیجانی یکی دیگر از علل افزایش جمعیت سگ‌ها را وجود زمین‌های متروکه مربوط به ارگان‌های مختلف عنوان کرد و افزود: این زمین به دلیل محصور و عملیاتی نشدن پروژه‌های مدنظر در آنها، شرایط را برای حضور آنها فراهم کرده، ضمن اینکه غذا دادن شهروندان به آنها نیز سبب افزایش و زاد و ولد آنها شده است.
تفاوت دیدگاه شهروندان و حامیان حیوانات نسبت به سگ‌ها
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز تصریح کرد: از طرفی شهروندان نسبت به پرسه سگ‌ها در سطح شهر و محل زندگی خود نارضایتی دارند و از سویی دیگر حامیان حیوانات و دوستداران محیط زیست در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تمایل به زنده ماندن و جلوگیری از اتلاف آنها هستند و ما نیز به نظرات و عقاید آنها احترام گذاشتیم و سعی خواهیم کرد پناهگاه مذکور را راه اندازی کرده و این حیوانات را برای ادامه زندگی به آنجا انتقال دهیم.
۱۶ارگان موظف به همکاری برای ساماندهی سگ‌های ولگرد
او در ادامه با بیان اینکه جمع آوری سگ‌ها نیازمند بودجه کافی است و در این زمینه اعتبار موردنیاز به شهرداری تزریق نشده است، اظهار داشت: از سوی وزارت کشور، ۱۶ ارگان برای ساماندهی شرایط موجود موظف به همکاری هستند، اما هم اکنون شهرداری اهواز تنها ارگانی است که اقدامات ویژه‌ای در این زمینه آغاز کرده است.علیجانی با تاکید بر مشارکت دستگاه‌های اجرایی تعیین شده برای کنترل جمعیت این موجود زنده، افزود: کاهش تعداد سگ‌ها در سایر استان‌های کشور به دلیل همکاری همه جانبه ارگان‌ها و دستگاه‌های اجرایی و تامین اعتبارات موردنیاز است.
تامین روزانه ۱۸ هزار کیلوگرم غذا برای ۶ هزار قلاده سگ
او بیان کرد: دستگاه‌های اجرایی می‌توانند مثلا با عقد قرارداد با رستوران‌های فعال برای خرید پسماند‌های غذایی و اعلام آمادگی در این زمینه کمک شایانی به شهرداری کنند، یا برای احداث پناهگاه‌ها همکاری نمایند، چراکه با بودجه و اعتباراتی که در اختیار شهرداری قرار دارد تا همین حد می‌توان جمعیت آنها را کاهش داد.
علیجانی ادامه داد: ساماندهی، جمع آوری و تامین غذای ۶ هزار قلاده سگ کار آسانی نیست و هر کدام از آنها روزانه بطور متوسط به ۲.۵ تا ۳ کیلوگرم غذا احتیاج دارند و اگر بخواهیم این تعداد را نگهداری کنیم، به حدود ۱۸ هزار کیلوگرم در طول روز موادغذایی نیار دارند و به سختی می‌توان این مقدار غذا را تهیه کرد و به تنهایی از سوی ان جی او‌ها و شهرداری برآورده نمی‌شود.
ساماندهی کامل سگ‌ها چه زمانی محقق می‌شود؟
این مقام مسئول درخصوص مدت زمان لازم برای ساماندهی و جمع آوری کامل ۶ هزار قلاده سگ موجود در اهواز گفت: با وجود این تعداد سگ و زاد و ولد آنها، نمی‌توان زمان دقیقی برای پایان این معضل تعیین کرد، اما با توجه به اینکه عملیات جمع آوری و عقیم سازی آنها بطور جدی آغاز شده است و در صورتیکه تیم‌های زنده گیری و عقیم سازی بیشتر شوند، پناهگاه‌ها به بهره برداری برسند و همکاری‌ها از سوی دستگاه‌های اجرایی آغاز شود، می‌توان در کوتاه مدت به هدف برسیم.
علیجانی کوتاهی دستگاه‌های اجرایی تعیین شده از سوی وزارت کشور برای همکاری در جمع آوری این تعداد حیوان بلاصاحب را عامل اصلی پیشروی کند تصمیمات اتخاذ شده در این زمینه عنوان کرد و اظهار داشت: آماده انعقاد تفاهم نامه با دامپزشکی خوزستان برای تعیین تکلیف سگ‌های با شرایط خاص هستیم.
ساماندهی سگ‌های ولگرد یک موضوع جهانی است
رضا اسدی معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خوزستان به خبرنگار ما گفت: جولان سگ‌های ولگرد یا بی صاحب یک موضوع جهانی است که سازمان جهانی بهداشت حیوانات در قوانین شماره ۷ تحت عنوان " کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد" به آن پرداخته و مسئله‌ای بسیار مهمی محسوب می‌شود که دستگاه‌های دولتی و گروه‌های مردم نهاد درگیر آن شده اند.
او با بیان اینکه این سگ‌ها مشکلات جدی برای سلامت انسان، بهداشت محیط و حتی رفاه سایر حیوانات به وجود می‌آورند، افزود: در بسیاری از کشور‌ها از جمله ایران، تاثیرات اجتماعی، زیست محیطی و حتی اقتصادی دارند و در حوزه سلامت انسانی پیشگیری از بیماری زئونوس یا بیماری‌های مشترک بین انسان و دام به ویژه هاری، همواره یک اولویت است.
بهبود سلامت و رفاه سگ‌ها هدف دامپزشکی است
اسدی با اشاره به اینکه کنترل جمعیت سگ‌های بی صاحب بخش جدایی ناپذیر برنامه‌های مهار بیماری هاری محسوب می‌شود، بیان کرد: در حوزه دامپزشکی برنامه‌ها و اهداف مدونی برای کنترل این حیوان در سطح شهر‌ها و معابر در دستورکار قرار گرفته که از آن جمله می‌توان به بهبود سلامت و رفاه جمعیت سگ‌های صاحبدار و ولگرد اشاره کرد.
این مقام مسئول هدف دیگر دامپزشکی را کاهش قابل توجه جمعیت سگ‌های ولگرد عنوان کرد و اظهار داشت: البته ارتقای مسئولیت پذیری صاحبان سگ‌ها از دیگر مسائل جهانی است که کمتر به آن پرداخته می‌شود، البته در سایر کشور‌ها قوانین مشخص و مدونی وجود دارد که براساس آن افراد دارای سگ ملزم به مسئولیت پذیری هستند.
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خوزستان، کمک به ایجاد و حفظ ایمنی جامعه انسانی از بیماری هاری، کاهش خطر ابتلا به سایر بیماری‌های مشترک بین انسان و دام و جلوگیری از آسیب دیدن سایر حیوانات و جانداران را از دیگر اهداف این اداره کل عنوان کرد و ادامه داد: از طرفی دیگر، وظایفی برای سایر دستگاه‌های دولتی و غیردولتی و گروه‌های مردم نهاد مشخص شده است.
دستگاه‌های مختلف متولی ساماندهی سگ‌های ولگرد هستند
او تصریح کرد: با توجه به مخاطرات، اهداف و ماهیت اقدامات کنترلی در جمعیت سگ‌های بی صاحب دستگاه‌های مختلفی متولی هستند و مسئولیت‌هایی بر گردن آنها گذاشته شده است که از آن جمله می‌توان به نقش راهبردی وزارت بهداشت که مسئولیت بهداشت عمومی جامعه را بر عهده دارد، اشاره کرد.
اسدی بیان داشت: دستگاه‌های اجرایی خصوصی و دولتی علاوه بر آگاهی بخشی و افزایش اطلاعات عموم مردم وظیفه دارند در کمک به دستیابی به منابع مالی و انسانی برای مشارکت عملی در اجرای موفقیت آمیز برنامه‌های کنترل این حیوان همکاری کنند، ضمن اینکه گروه‌های حامی حیوانات می‌توانند با کمک مراکز دامپزشکی بخش خصوصی که پروانه فعالیت مجاز دارند نقش مهمی در معالجه و گزارش موارد مشکوک به هاری و مشارکت در بهداشت سگ‌ها شامل؛ واکسیناسیون، شناسایی سگ‌های بدون صاحب، اسکان آنها، عقیم سازی و آسان کشی دارند.
او در تشریح آسان کشی سگ‌ها گفت: در مواردی آسان کشی کاربرد دارد که زنده ماندن آنها برای جامعه و خود حیوان مضراتی دارد مثل سگ‌های پیر که عمر آنها رو به پایان است، البته مسئولیت پذیری صاحبان سگ‌ها از همه موارد مذکور مهم‌تر است، به این معنا که باید بپذیریم وقتی فردی اقدام به خرید و نگهداری سگ می‌کند، باید مسئولیت آن سگ و توله‌های حاصل از زاد و ولد آن را بر عهده بگیرد.
رضا اسدی اظهار کرد: تامین بهداشت سگ، تهیه شناسنامه ، موجب جلوگیری از آسیب به محیط زیست و جامعه انسانی و سایر حیوانات است و مالک آن باید موارد مذکور را رعایت کرده تا آسیبی به جامعه، سایر افراد و حیوانات وارد نشود. البته اداره کل دامپزکشی خوزستان آماده هرگونه همکاری با شهرداری برای کنترل جمعیت سگ‌ها است.
هر کجای شهر مشکلی گریبان ساکنان و شهروندان را می‌گیرد، ردپایی از نبود بودجه و اعتبارات کافی، همکاری نکردن دستگاه‌های اجرایی، عمل نکردن به مسئولیت‌های محوله و کمبود نیروی انسانی و... دیده می‌شود، اما جولان سگ‌های ولگرد با دیگر مسائل فرق دارد و نمی‌توان به آن مثل سایر پروژه‌های به تاریخ پیوسته نگاه کرد، اینجا حرف از سلامتی و جان مردم در میان است، کوتاهی در اجرای برنامه‌های ویژه و ساماندهی سگ‌های ولگرد می‌تواند خانواده‌های زیادی را داغدار و زندگی سایر حیوانات را به خطر اندازد، مسئولان و دستگاه‌های اجرایی پا بر روی پدال گاز بفشارند، آستین همت بالا بزنند تا دوباره بتوانیم با خیالی آسوده در کنار رودخانه کارون قدم بزنیم و از طبیعت لذت ببریم.
