پکن و مسکو در ترازوی برجام

رایزنی‌های برجامی ظریف در چین و روسیه
از سوی دیگر باید به روابط دو کشور ایران و چین که قبل از برجام نیز از شرایط مناسبی برخوردار بود، اشاره کرد. این کشور نیز که نقش سازنده‌ای در برجام داشته و تلاش کرد با یک موضع متعادل توافق برجام به دست آید پس از خروج ترامپ از برجام بر پایبندی به توافق هسته‌ای تاکید کرد. حمایت این کشور از برجام به دلیل عضویت چین در شورای امنیت سازمان ملل حائز اهمیت است. سخنگوی وزارت خارجه چین پس از خروج آمریکا از برجام تاکید کرد که چین و ایران روابط اقتصادی و بازرگانی عادی خود را حفظ خواهند کرد و تا زمانی که تعهدات بین‌المللی (از سوی ایران) نقض نشود، چین همکاری شفاف خود را با این کشور ادامه خواهد داد. پس از دستور روحانی به وزارت خارجه مبنی بر لزوم انجام مذاکرات ظرف چند هفته آینده با کشورهای اروپایی و دو کشور روسیه و چین جهت انجام هماهنگی‌های لازم در مورد برجام، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه روزهای یکشنبه و دوشنبه سفری به چین و روسیه داشت تا از نزدیک با مقامات این دو کشور در مورد برجام دیدار و رایزنی داشته باشد و به گفته ظریف مهم‌ترین اقدام در این سفرها گرفتن تضمین است، چرا که اگر بنا بر ادامه برجام باشد باید منافع مردم ایران هم از برجام تضمین شود.

تلاش روسیه برای زنده نگه داشتن توافق هسته‌ای
شعیب بهمن، کارشناس مسائل روسیه در گفت‌‌وگو با جام‌جم از نقش مسکو و همراهی کامل و گسترده روسیه با ایران در روند دستیابی و شکل گیری توافق هسته‌ای می‌گوید و معتقد است: آنها خواستار رفع تحریم‌ها و همکاری گسترده تر اقتصادی با ایران بودند.

وی ادامه داد: به همین دلیل در شرایط فعلی روس‌ها تمایل چندانی به از بین رفتن برجام ندارند و در طول ماه‌های گذشته که آمریکا موضوع خروج از برجام را اعلام کرده بود مقامات سیاسی روس بارها عنوان کردند تمایلی به نابودی برجام ندارند.
این کارشناس مسائل روسیه با بیان این‌که در حال حاضر روس‌ها همچنان به حفظ برجام تمایل دارند افزود: از نظر روسیه نیز نقض عهد بزرگی از سوی آمریکا رخ داده و قواعد بین‌المللی نادیده گرفته شده است. بهمن ادامه داد: موضوع نقض عهد آمریکا برای روسیه اهمیت دارد، چرا که روسیه یکسوی این ماجراست، در نتیجه این کشور در آینده تلاش می‌کند به همراه کشورهای اروپایی و چین برجام را زنده نگه دارد، هر چند به نظر می‌رسد چنین اتفاقی بسیار دشوار باشد.

به گفته وی، به دلیل مراودات گسترده اروپاییان و چینی‌ها با آمریکا، اگر بنا به اجرایی شدن تهدیدات آمریکا باشد بخش مهمی از همکاری‌های کشورهای اروپایی با ایران مختل می‌شود و این به معنای عدم وجود برجام خواهد بود.
این کارشناس مسائل روسیه گفت: استفاده از پول‌های ملی و کنار گذاشتن دلار می‌تواند گام مهمی در مناسبات اقتصادی ایران و روسیه در آینده باشد تا هر دو طرف را از نظام مالی مورد تاکید آمریکا بی‌نیاز کند.

مواضع مشترک چین و روسیه در مورد برجام
جواد منصوری، کارشناس مسائل شرق آسیا هم در گفت‌وگو با جام‌جم، گفت: در ماه‌های اخیر روابط چین با آمریکا از یک‌سو همچنین از طرف دیگر با کره شمالی و ایران تحت تاثیر چند موضوع قرار گرفت.
وی افزود: مشکلات چین در رابطه با آمریکا به دنبال تعرفه‌های وضع شده طبعا موضوع بسیار مهمی است که دولت چین براحتی نمی‌تواند از کنار آن بگذرد و این اتفاق موجب حساس و شکننده شدن روابط آنها بیش از هر زمان دیگر شده است.
منصوری با بیان این‌که محور بعدی چین و ایران در ارتباط با برجام است، گفت: دولت چین در این زمینه به دلایلی حساسیت خاصی دارد، چرا که برجام پیمان بین‌المللی است و هر گونه خدشه به آن ممکن است پیمان‌های دیگر را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: موقعیت ایران در منطقه و آینده مسائلی که در ارتباط با ایران وجود دارد برای چین حائز اهمیت است، دولت چین حتی در اوج فشارهای قبل از برجام به طرف‌های دیگر اعلام کرده بود نمی‌توانیم با همه مصوبه‌های تحریمی علیه ایران موافقت کنیم. منصوری با بیان این‌که ایران یکی از بازارهای انرژی چین است که برای این کشور اهمیت دارد، گفت: سرمایه‌گذاری چین در انرژی ایران، صادرات نفت و حامل‌های انرژی از ایران و دیگر مسائل دیگر بسیار است و در همین راستا دولت چین برجام را فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاری در ایران دید. وی ادامه داد: با توجه به چنین سطحی از روابط احتمال دارد در صورت مورد تهدید قرار گرفتن این روابط، چین نیز واکنش نشان دهد و حتی در همکاری با آمریکا در مورد کره شمالی تجدید نظر کند. منصوری گفت: با توجه به وضعیت روسیه در منطقه غرب آسیا همچنین روابط فعلی این کشور با آمریکا، طبعا انتظار بالایی برای دفاع از ایران در مقابل آمریکا وجود دارد.

وی معتقد است روسیه به دلیل نقش پررنگ خود در به ثمر رسیدن برجام، خروج و بی اعتبار کردن برجام را نمی‌پذیرد. این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: روسیه روابط مهمی با ایران و چین دارد و این روابط اقتضا می‌کند در زمینه‌هایی که تامین‌کننده این منافع است همراهی داشته باشد. البته آمریکا در مورد این موضوع حساسیت داشته و به نوعی تهدید کرده در صورت ادامه همکاری روسیه، این کشور را تحریم خواهد کرد. منصوری با بیان این‌که چین و روسیه تا حدودی در ارتباط با برجام، ایران و ‌آمریکا مواضع بسیار نزدیک و مشابهی دارند، گفت: شاید حساسیت‌های این دو کشور نسبت به این موارد متفاوت باشد، اما شاید به دلیل این‌که هر دو کشور خود را مقابل تهدیدات آمریکا درگیر می‌بینند با ایران همراهی می‌کنند.

روسیه براساس منافع ملی خود در مورد برجام تصمیم خواهد گرفت
بهرام امیراحمدیان، کارشناس مسائل روسیه نیز در گفت‌وگو با جام‌جم، با بیان این‌که روسیه به سبب شرایط موجود، موازنه‌ای بین منافع ایران و منافعش در محیط بین‌الملل، برقرار خواهد کرد، گفت: قطعا روسیه طبق همین موازنه نسبت به پایبندی به برجام واکنش خواهد داشت. وی با تاکید بر این‌که روسیه مسلما براساس منافع خود عمل خواهد کرد، در عین حال افزود: ایران و روسیه دو کشور دوست هستند و می‌توانیم براساس منابعی که در اختیار ما گذاشته همچنین حمایت‌های آنها روابط خودمان را تنظیم کنیم. امیر احمدیان گفت: روسیه با شرایط دشوار تحریم‌های غرب روبه‌روست، بنابراین احتمال دارد در صورتی که شرط لغو این تحریم‌ها تبعیت از آمریکا در اعمال تحریم علیه ایران باشد، تصمیم‌گیری‌اش براساس منافع اقتصادی خود باشد.

این کارشناس مسائل روسیه با بیان این‌که در محیط بین‌الملل، کشورها نگرانی‌ها و منافع خود را دارند، اظهار کرد: روسیه هم مانند کشورهای دیگر منافع خود را در نظر می‌گیرد. بنابراین ضرورتی ندارد ما تمام تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد بگذاریم و بهتر است بر نیروها و منابع داخلی خود تکیه کنیم.وی گفت: با توجه به چنین مباحثی اعلام نظر در مورد میزان پایبندی روسیه به برجام دشوار است.