به بهانه هشدار اخیر رهبر معظم انقلاب در حرم امام(ره)
شبح دوگانگی بر سر مروجان حاکمیت دوگانه سایه افکنده است
دوشنبه ۲۶ خرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۶:۱۲
کد مطلب: 364537
در کنار این تذکر رهبر انقلاب، وزیر اطلاعات نیز اظهار داشت که: «دشمن توطئه جدیدی به صورت خیلی نامرئی و خزنده در القای وجود دوگانگی و اختلاف در بین مسؤولین عالی رتبه نظام طرح ریزی کرده که با رهبری هوشمندانه رهبر معظم انقلاب در این زمینه نیز شکست خورده است.»
نخستین بار آمریکایی‌ها در شانتاژ تبلیغاتی خود، از حاکمیت دوگانه در ایران سخن راندند و پس از آن «عناصر تندرو اصلاح‌طلب» در تئوریزه کردن آن اهتمام نشان دادند.
اکبر گنجی و مانیفست جمهوری خواهی
آن زمان که اکبر گنجی در زندان بود، اثری به نام وی منتشر گردید که به «مانیفست جمهوری‌خواهی اکبر گنجی» مشهور شد. بر اساس اسناد به دست آمده بعدی هویدا شد که عناصر اصلی سازمان مجاهدین و حزب مشارکت مانند سعید حجاریان، علیرضا علوی‌تبار و... در تهیه این مانیفست نقش داشته‌اند.
جوهره اصلی این مانیفست، نفی جمهوری اسلامی و ضرورت حرکت برای استقرار یک رژیم سیاسی با عنوان جمهوری محض در ایران بود.
جان مایه استدلال مانیفست مذکور این است که میان اسلام و جمهوریت پارادوکسیکالیتی یا تناقضی بنیادین وجود دارد. افزون بر این، دوگانگی در حاکمیت که از آن به «تناقض در حاکمیت» یاد شده را علت اجرا نشدن قانون اساسی معرفی می کند.
چنان که اشاره رفت، طرح حاکمیت دوگانه از درون مانیفست جمهوری خواهی اکبر گنجی و همکاران سر برآورد. البته وقتی از تاثیر و اثر بخشی حاکمیت دوگانه نومید و دلسرد شدند، اکبر گنجی نوشت: «راه برون رفت از بن بست تصلب سیاسی با تداوم حاکمیت دوگانه و کارآمد و مشروطه کردن آن امکان پذیر نیست، چرا که امانت داران و حافظان نظام خود راه آن را بسته اند. اولا : کارآمد کردن حاکمیت دوگانه، کاری نشدنی است، چرا که نزاع های فرسایشی، ناکارآمدی پویا، زوال تدریجی و ... از جمله خصوصیات حاکمیت دوگانه اند. اگر کارآمد کردن حاکمیت دوگانه بدین معنا باشد که بخش های مختلف حاکمیت ملزم به رفتار در چارچوب قانون شوند تا دیگر بخش اقتدارگرا از قدرت مطلقه برخوردار نباشد و لذا نتواند به سرکوب مطالبات مردم بپردازد، در صورت تحقق این ام، دیگر حاکمیت دوگانه ای باقی نخواهد ماند.»
شاهدی دیگر که برای دلسردی اصلاح طلبان از حاکمیت دوگانه می توان آورد، نقد عباس عبدی بر مقاله راهبردی «زنده باد اصلاحات» است که توسط سعید حجاریان در دفاع از حاکمیت دوگانه نوشته شده است.
عباس عبدی به عنوان منتقد راهبرد حاکمیت دوگانه که توسط حجاریان مطرح می شود، می نویسد: «... چگونه و با چه منطقی می توان حاکمیت دینی و خدا را آن گونه که تصویر می شود، در عرض حاکمیت مردم قرار داد؟ مردم هم چنین چیزی را نمی پذیرند.»
مهمترین گزاره های مورد ادعای حجاریان به این ترتیب است: ایران کشوری در حال گذار و در نتیجه دارای وضعیتی دوگانه است که این دوگانگی در کلیه شئون از جمله در مشروعیت و حکومت تقدیر طبیعی ماست و باید به حاکمیت دوگانه تبدیل شود.
در انتقاد از گزاره های سرهم بندی شده مزبور، باید گفت که این که ایران کشوری در حال گذار است، آن قدر کلی و مبهم است که نمی توان راهبردی از آن اخذ کرد که مختص ایران باشد، چرا که دربرگیرندگی آن طیف وسیعی از کشورها از ترکیه، یونان، پرتقال، کشورهای امریکای لاتین و بسیاری از کشورهای آسیایی و آفریقایی را در بر می گیرد. بدین ترتیب حجاریان با نگاهی که یادآور نظریه های واسازی شده و شکست خورده نوسازی است، کلیدی را برای «بازگشودن تمامی قفل های کشورهای در حال گذار» می سازد که دست بر قضا تعداد زیادی از آنها جوامعی دینی نبوده و کاملا غیر دینی اداره می شوند.
عباس عبدی جایی دیگر بیان می کند که « اساسا چالش کنونی جامعه جمع میان این دو نوع مشروعیت [مشروعیت الهی و مشروعیت مردمی] نیست» و باز می گوید که « دوگانه و در حال گذار بودن جامعه، پرابلماتیک [مسأله واره] جامعه سیاسی ایران نیست.»
اگر از منظرگاه غربی به حاكمیت بنگریم، شایان ذکر است که «ژان بدن» نویسنده فرانسوی که اصطلاح «حاكمیت» را ابداع كرد در توصیف حاكمیت به ویژگی‌هایی چون مطلق بودن، تجزیه ناپذیری، غیر قابل انتقال بودن و.... اشاره كرده است.
همچنین اگر از منظر دینی به حاكمیت بنگریم، حاكمیت ذاتا از آن خداست. مفهوم ربوبیت و رب بودن خدا به معنای این است که او علاوه بر آفریدگار انسان و جهان بودن، مربی همواره حاضر آنهاست.
اعمال حاكمیت الهی كه همان حاكمیت تشریعی است با اطاعت مردم از پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) و ولی فقیه محقق می‌گردد. از این رو، حاكمیت در قانون اساسی برگرفته از وحی و شریعت اسلامی و بنابراین یگانه است. به عبارتی دیگر، حقانیت یا مشروعیت (legitimacy) نظام اسلامی، ذاتی، الهی و نزولی (از خدا به مردم) است و تنها مقبولیت آن، وجه صعودی (از پایین به بالا) و مردمی دارد. متناقض دیدن جمهوریت و اسلامیت نظام و نیز اسلام و مردم سالاری، متکی به این همانی دیدن مشروعیت و مقبولیت یا در تضاد قرار دادن این دو مقوله است.
شبهه جدی دیگری که طرح حاکمیت دوگانه متکی بدان است، همانا شبهه اخذ مبانی مردم سالاری از تجربه و نظریه های غربی در نظریه جمهوری اسلامی و یا مردم سالاری دینی است. با رجوع به اندیشه امام (ره) و رهبر انقلاب، نادرستی شبهات مزبور عیان می گردد:
دموکراتیک لفظ زائد است
اوریانا فالاچی، خبرنگار ایتالیایی، شهریور ۱۳۵۸ به دیدار امام خمینی(ره) آمد و در مصاحبه با ایشان این پرسش را مطرح کرد که چرا امام خمینی (ره) با به رفراندوم گذاشتن «جمهوری دموکراتیک اسلامی» و افزودن قید دموکراتیک مخالف بوده اند.
امام (ره) با علم به این که دموکراتیک لفظ زائدی است، بیان می فرمایند که بالاترین دموکراسی و دموکراسی حقیقی در دل اسلام وجود دارد.
این به آن معناست که مردم سالاری و اسلام در چارچوب جمهوری اسلامی، دو چیز متفاوت نیستند که حال به هم وصل شده باشند، بلکه ذاتاً و فی نفسه، بالاترین دموکراسی که از دموکراسی های غربی هم برتر است و هم متمایز، در دل اسلام وجود دارد.
نظریه مردم سالاری دینی در نزد رهبر معظم انقلاب نیز امتداد همین نگاه امام (ره) است و ایشان مردم سالاری را در دل خود دین یافته و محقق ساخته اند.
حاکمیت دوگانه، با حکمیت یگانه نهاد رهبری و پشتوانه نظری جمهوری اسلامی به رو در رو ندیدن دنیا و آخرت، جسم و روح، علم و دین، دین و سیاست، مردم سالاری و دین که برخلاف پنداره های دوگانه انگار سکولاریسم و ثنویت مدرنیسم غربی است، جایی برای نشستن و حتی ایستادن ندارد!"
شبهه حاکمیت دوگانه، ماهیت دوگانه مروجین آن را نشان می دهد و مسؤولان و اصحاب قلم و رسانه می بایستی هشیارانه، مراقب لانه گزینی این چنین ایده های براندازانه در بطن و متن انقلاب اسلامی باشند و به هیچ روی در دام دشمن، که همانا نشان دادن تقابل موهوم میان اجزای قانونی حکومت است، نیفتند. مراقبت از کلام و قلم به ویژه برای مسؤولان عالی رتبه نظام، در این راستا نکته ای است که بسیاری از ترفندهای دشمن را خنثی خواهد کرد.
