در اعتدالی که دین مبین اسلام تعریف مینماید، اصل اساسی، تحقق احکام اسلام است، زیرا با تحقق این احکام که از سوی خالق این جهان نازل شده است، تمام اعمال و رفتار انسان به تعادل خواهد رسید. بنابراین در این اعتدال که برای احیای اسلام است، انفعال و سازش با دشمنان اسلام جایی ندارد و مبارزه با ظلم و فساد و اجرای حدود الهی جزء سیاست اعتدال اسلامی است.
ائمه معصومین (ع) بر همهی ارزشهای اسلامی تأکید کردهاند و در راستای تحقق عملی این ارزشها قدم برداشتهاند. اعتدال نیز بهعنوان یک ارزش انسانی و دینی، همواره در گفتار و عمل معصومین قابل مشاهده است. امیرالمؤمنین امام علی (ع) در عهدنامهی مالک اشتر، زمانی که وی را برای حکومت مصر برگزید، محبوبترین امر نزد وی را در حق میانهترین[۱۱] آن معرفی کرد. ایشان همچنین در جای دیگری، ثمرهی اعتدال را عدالت معرفی میکند: «بر تو باد به میانهروی در کارها؛ هرکس از میانهروی روی گرداند، ستم میکند و هرکس به آن چنگ زند، عدالت ورزد.»[۱۲]
این سخنان امام خمینی (ره) در حقیقت طرد و نفی افراط و تفریط در نگرش به اسلام است. امام مبارزهی خود را با دیدگاههای غربگرا که اسلام را ناتوان از ادارهی جامعه میدانستند آغاز کرد، اما از خطر تحجرگرایان نیز آگاه بود و پیوسته آن را هشدار میداد.
و روشنفکران غربگرا را مورد انتقاد قرار دادند. امام معتقد بود که متجددین غربزده دارای وابستگی فکری و مغزی به غرب هستند و تنها راهحل پیشرفت را غربی شدن میدانند.[۱۳]کند و این بیگانگی جامعه و روشنفکران از دین را نقشهی استعمار معرفی مینماید.[۱۴] وی این وابستگی به غرب را عامل بدبختی کشور اعلام می
از منظر امام که به دنبال احیای اسلام در برابر اسلام آمریکایی و اثبات کارآمدی دین در ادارهی جامعه بود و این خط را تنها خط اعتدالی جامعه میدانست، استراتژی ملیگرایان و لیبرالها قابل پذیرش نبود. در نتیجه با روشن شدن عقاید آنان و مشکلات ناشی از آن، به مقابله با آنان و آگاهسازی مردم پرداخت تا خط حرکتی جمهوری اسلامی را بر خط اعتدال قرار دهد.
جاسوسی در زمان دولتهای لیبرالی شد که این امر خود به عاملی برای طرد لیبرالها از صحنهی سیاست جمهوری اسلامی بدل گردید.
در چارچوب نگرش حضرت امام، اعتدال در سیاست خارجی، مترادف با سلطهپذیری و سلطهگری، ظلمپذیری و ستمگری نیست، بلکه این امور خود عین خروج از اعتدال است. ایشان با درکی صحیح از مناسبات ناعادلانهی بینالمللی، سلطهجویی و سلطهپذیری را دو مسیر افراط و تفریط میدانست و احترام به حقوق اساسی هر ملت را عادلانهترین و مطلوبترین استراتژی بینالمللی معرفی نمود.
سیاست خارجی امام خمینی را، که نمود اعتدال بود، اینچنین برشمرد: