برخی‌بدنبال انزوای‌علوم انسانی‌اسلامی‌اند
دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۴۴
کد مطلب: 326132
* علوم انسانی سکولار نه فقط در جامعه اسلامی که در دیگر جوامع نیز ناکارآمد است
حجت‌الاسلام رضا غلامی، رئیس شورای سیاستگذاری کنگره علوم انسانی اسلامی در ابتدای این همایش عنوان کرد: خوشبختانه امروز مشاهده می‌کنیم که علوم انسانی اسلامی دیگر یک بحث مطرود و منزوی نیست، بلکه روز به روز در حال تبدیل‌شدن به بخش رایج و پرطرفدار در محافل علمی کشور است.
وی در ادامه توضیح داد: واقعیت این است که در یک جامعه اسلامی با اراده اکثریت مردم، فراهم‌شدن زمینه لازم برای استخراج پاسخ‌های درخور به نیازهای متنوع علمی کشور و کمک به جاری شدن ارزش‌ها و احکام اسلام در جامعه یکی از مهمترین دغدغه‌های اهل علم محسوب می‌شود.
این مقام مسئول ادامه داد: در این شرایط چگونه می‌توان راضی به توسعه علومی شد که نه تنها قادر به درک عمیق نیازهای جامعه اسلامی نیستند بلکه از ارائه پاسخ‌های کارآمد به نیازهای این جامعه عاجزند؟
* جنبش وال‌استریت گوشه‌ای از نارضایتی مردم غرب بود
حجت‌الاسلام غلامی با اشاره به اینکه عدم کارآمدی علوم انسانی سکولار تنها مختص جامعه اسلامی نیست، عنوان کرد: دیگر تداوم پنهان‌کاری درباره شرایط بحرانی جوامع به اصطلاح پیشرفته غربی چه در عرصه‌های فرهنگی - اجتماعی و چه عرصه سیاسی و اقتصادی ممکن نیست.
غلامی افزود: آنچه در سال‌های گذشته تحت عناوین گوناگون از جمله جنبش وال‌استریت در غرب حضور یافته، تنها گوشه‌ای از نارضایتی مردم درباره شرایط آزاردهنده‌ای است که نظام سرمایه‌داری طی قرون متمادی به اسم توسعه یافتگی به مردم تحمیل کرده است.
وی یادآور شد: به جز «علوم انسانی سکولار» چه کسی مسئول تئوریزه‌سازی تمایلات تمام‌نشدنی نظام سرمایه‌داری و حتی جنایات قدرت‌های وابسته به آن در جهان است؟ این در شرایطی است که هر گاه پنهان از چشمان غربزدگان یا بر اثر عجز آنان زمینه برای ظهور تعالیم اسلامی در جامعه ناکارآمد شده و این تعالیم گرفتار تحریف، التقاط یا سطحی‌نگری نشده است ثمره آن جز رفع و دفع مفاسد اجتماعی، اقتصادی و گسترش عدالت نبوده است.
* برخی با ارائه تصویر مخدوش از علوم انسانی اسلامی به دنبال انزوای آن هستند
رئیس شورای سیاستگذاری کنگره علوم انسانی اسلامی با تأکید بر اینکه با وجود روشنگری‌های انجام شده در سال‌های اخیر درباره معنا و مبنای علوم انسانی هنوز تعداد کمی از نخبگان با مفهوم این علوم آشنا نیستند، اظهار داشت: در این میان برخی از مخالفان علوم انسانی اسلامی نیز با ارائه تصاویری مخدوش و حتی مضحک از این علوم، زمینه انزوای مجدد علوم انسانی اسلامی در محافل دانشگاهی را فراهم می‌کنند.
وی در ادامه توضیح داد: در ساده‌ترین بیان، علوم انسانی اسلامی عبارت است از علومی که زیر چتر جهان‌بینی الهی به شناخت هستی و انسان و روابط میان آنها می‌پردازد خواه این علوم مسئول عقل تجربی، قرآنی، ریاضی و یا محصول وحی باشد. این علوم به دنبال پایان دادن به حضور روش‌شناسی تجربی درعلوم انسانی نیست بلکه مهمترین مواجهه آن با این روش‌شناسی تعیین یک قلمرو اختصاصی متناسب با ناکارآمدی آن است.
حجت‌الاسلام غلامی با بیان اینکه بر اساس این تعریف دعوای ساختگی علم و دین و عقل و دین رنگ می‌بازد، افزود: چرا که هر یک از عقل تجربی، عقل برهانی یا ریاضی خود ذاتا دینی هستند و در نظر گرفتن وجه برون دینی برای آنها با منطق صحیح انطباق ندارد، روشن است که وحی خالص قابل مقایسه با هیچ یک از علوم بشری نیست آنچه قابل مقایسه است لفظ و نقل به معنی واسطه، انتقال وحی به انسان‌ها با علوم بشری نظیر عقل تجری و یا برهانی است.
* آزاد‌اندیشی مرید اسلام است
وی در ادامه یادآور شد: از جمله مباحث درستی که در ماه‌های اخیر مطرح شده ابتنای علوم انسانی اسلامی بر آزاد‌اندیشی است، آزاد‌اندیشی که باید آن را مرید اسلام دانست نه تنها به انحصارگرایی جریان روشنفکری سکولار و تحجر آنها در قبال منابع معرفت‌شناختی پایان می‌دهد بلکه با تخریب سدهای فولادی کشیده شده در برابر اندیشه انسان را از محرومیتی که به حاشیه راندن عقل بحرانی، معرفت بیانی و حتی شهود عرفانی از ساحت شناخت دچار کرده است، خارج کند.
حجت‌الاسلام غلامی با اشاره به آمادگی اساتید متعهد و آزاد‌اندیش برای مناظره عالمانه و غیر تبلیغاتی درباره تئوری‌های غربی و نتایج آن عنوان کرد: امیدواریم بالاخره باب بسته این مباحث از سوی روشنفکران باز شود.
* نخستین جایزه بزرگ غیردولتی در عرصه علم فردا اعطا می‌شود
رئیس شورای سیاستگذاری کنگره علوم انسانی اسلامی درباره مباحثی که امروز در کنگره مطرح می‌شود، توضیح داد: نزدیک به ۳۰ دانشگاه و مرکز تحقیق حوزوی و دانشگاهی برای این کنگره همکاری کرده‌اند البته این نکته را بگویم هر قدر هم که این کنگره بزرگ باشد نمی‌تواند جور کم‌کاری‌های نهادهای رسمی طی سه دهه گذشته را بکشد با این حال این کنگره توانسته با وجود همه این کم‌کاری‌ها حرکت‌های خودجوشی در میان محققان و اساتید در راستای زنده نگه داشتن گفتمان تحول اساسی در علوم انسانی ایجاد کند.
* وصول ۵۰۰ چکیده مقاله توسط دبیرخانه
غلامی با اشاره به وصول ۴۹۶ چکیده مقاله، ۴۰۴ مقاله علمی و نهایتا انتخاب ۱۷۶ مقاله برای ارائه در کنگره توضیح داد: شاید نظیر این مشارکت در میان مراکز علمی آن هم به صورت واقعی و نه تشریفاتی در کمتر فعالیت علمی دیده شده باشد.
وی درباره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی توضیح داد: این جایزه فردا در مراسم اختتامیه در قم ارائه می‌شود که نخستین جایزه بزرگ غیردولتی در عرصه علم در ایران به شمار می‌رود. ۸۳ تن از نظریه‌پردازان ایران جهان و اسلام خود را نامزد دریافت جایزه کردند که از بین آنها سه نفر موفق به دریافت جایزه می‌شوند.
