گزارشی از نقد مستندی درباره مهاجرت نخبگان؛
فراستی: طبیعی است که مقامات سینمایی از «میراث آلبرتا2» خوششان نیاید
سه شنبه ۳۱ ارديبهشت ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۱۲
کد مطلب: 287969
وجه تسمیه میراث آلبرتا
مسعود فراستی در آغاز این مراسم در خصوص ویژگی‌های «میراث آلبرتا2» گفت: «میراث آلبرتا» از داخل دانشگاه شریف شروع شد و به دغدغه دانشجویان که از کشور خارج می‌شوند و باز نمی‌گردند، می‌پرداخت. خیلی از کسانی که از ایران تحت عنوان نخبه می‌روند دیگر برنمی‌گردند و این دغدغه از درون تیم سازنده فیلم شروع شد و دلیلی که باعث می‌شود این مستند با مخاطب ارتباط برقرار کند این است که هدف، ساخت فیلم نبود بلکه دغدغه‌ایی وجود داشت و آن دغدغه عامل ساخت فیلم شد.
در ادامه حسین شمقدری با اشاره به نام فیلم ادامه داد: میراث آلبرتا هیچ ربطی به خود فیلم ندارد و فقط چون دنباله قسمت اول بود اسم آن «میراث آلبرتا2» شد.
وی افزود: آلبرتا اسم دانشگاهی بود در ایالت آلبرتای آمریکا که ایرانیان زیادی برای تحصیل به آنجا می‌روند و در واقع میراث این دانشگاه جذب نخبگان ما است و وجه تسمیه آن جایی بود که شرایط لازم را برای نخبگان ما فراهم می‌کند اما ما نمی‌توانیم این شرایط را فراهم کنیم و از وجود نخبگان محروم می‌شویم.
حسین شمقدری هیچ ربطی به پدرش ندارد
در ادامه این نشست فراستی با اشاره به اینکه برای اولین بار وقتی میراث آلبرتا را دید به نظرش کار بسیار جدی رسید، گفت: من فقط قسمت اول این مستند را دیدم به نظرم کار بسیار جدی آمد و هرچه در توان داشتم گذاشتم تا این فیلم دیده شود خوشبختانه حسین شمقدری هیچ ربطی به پدرش ندارد و من در جریان هستم که این فیلم چگونه ساخته شد در واقع مسئله ساخت این فیلم اول در دانشگاه مطرح شد و بعد ایده سینمایی آن به وجود آمد یعنی مسئله، اول مسئله شد و بعد تصمیم گرفته شد که آن را بسازند.
وی ادامه داد: میراث آلبرتا 1 تا جایی پیش می‌رفت که این بچه‌ها در ایران بودند و می‌خواستند از کشور خارج شوند طبیعتاً این سؤال مطرح می‌شد بعد از اینکه رفتند آنجا چه خبر است و در قسمت 2 روی این سؤال زوم می‌شود.
طبیعی است که مقامات سینمایی ایران از میراث آلبرتای 2 خوششان نیاید
این منتقد سینمای ایران خاطرنشان کرد: هر دو قسمت میراث آلبرتا مهجور بودند و در جشنواره فجر نادیده گرفته شدند، طبیعی هم بود که مقامات سینمایی ایران و داوران از میراث آلبرتای 2 خوششان نیاید چراکه آنها دوست دارند بگویند همه چیز خوب است اما میراث آلبرتا این کار را نمی‌کند.
فراستی تأکید کرد: یکی از خطرناک‌ترین موضوعات فرهنگی کشور در میراث آلبرتا مطرح می‌شود و بحث فیلم این است که ما نمی‌توانیم نخبگان ما را نگه داریم و برعکس آنها نخبگان ما را دعوت می‌کنند و برایشان امکانات فراهم می‌کنند.
میراث آلبرتا محافظه کاری نمی کند
وی در ادامه با اشاره به اینکه خطر خروج نخبگان از کشور دو دهه است به صورت جدی مطرح شده، اظهار داشت: دو دهه است به صورت جدی با موضوع فرار مغزها مواجه هستیم اما در هیچ کدام از دولت‌ها کاری برای این موضوع انجام ندادیم و فقط لبخند زده‌اند و مسئله برایش مطرح نکرده‌اند در حالی که میراث آلبرتا این سؤال را مطرح، درست سؤال می‌کند، محافظه‌کاری نمی‌کند و از همه مهم‌تر وطن‌فروشی هم نمی‌کند یعنی جامعه را سیاه نشان نمی‌دهد و خط تیم را درست نگه می‌دارد خیلی درست و دلسوزانه انتقاد می‌کند و بعضی مواقع هم راه‌حل می‌دهد.
این منتقد سینمای ایران افزود: این ویژگی کاری است که خوشبختانه از نظر سینمایی و قالب سینمایی خوب است دوربین آن مستند است، تدوین خوب است و کنترل خوبی هم از سوی کارگردان بر روی کار جریان دارد. میراث آلبرتا حاصل یک کار دو نفره بین شمقدری و اخوان است و مشخص است که مسئله فیلم مسئله هر دوی آنها است.
وی تصریح کرد: آنها در قسمت اول فیلم را در محیطی ساختند که محیط را می‌شناختند و مسئله نیز تا حدودی برایشان شناخته شده بود اما در قسمت دوم فیلم را در خارج ساختند آن هم در شرایطی که محیط را نمی‌شناختند و مسئله را هم نصفه نیمه می‌شناختند و ساخت اینگونه فیلم‌ها خیلی سخت است.
شمقدری: صحبت های آن خانم درباره شهدا مرا شوکه کرد
در ادامه نشست حسین شمقدری در خصوص هدف ساخت مستند میراث آلبرتا گفت: ما سعی کردیم به یک توانایی از فیلم‌سازی برسیم که برویم در موقعیت و تجربه خود را به مخاطب بچشانیم. در آلبرتای 2 یکی از تجربه‌هایی که تیم سازنده کرد این بود که با افرادی که آن طرف درس می‌خواندند واقعاً دوست شدیم و حداقل یک روز را با آنها زندگی کردیم، خود این افراد هم بعد از این مدت می‌گفتند اساساً نگاه ما به آدم‌هایی با تیپ شما عوض شده و خود ما هم درک‌مان نسبت به آنها بیشتر شد و درکی که ما از حضور در این موقعیت پیدا کردیم بخش زیادی از آن به فیلم منتقل شد. به خصوص آن بخش از فیلم که آن خانم دانشجو جلوی دوربین از شهدا صحبت می‌کرد واقعاً من را شوکه کرد و فهمیدم که چقدر از من جلوتر است.
فراستی: مخملباف از دگماتیسم به عرفان افتاد و از عرفان به سکس
در ادامه نشست مسعود فراستی پس از ذکره خاطره‌ای جذاب از محسن مخملباف که در فاصله ساخت «عروس خوبان» تا نخستین سفر خارج از کشورش به جشنواره لندن و تغییراتی که پس از آن پیدا کرد، گفت: این خاطره را برای آن گفتم که بدانید کسانی که برای ساخت فیلم به خارج از ایران می‌روند به راحتی می‌توانند از آن سو تغییر کنند، این رفتن و آمدن اگر همراه با آمادگی نباشد آدم را کله‌پا می‌کند. مخملباف با آن دگماتیسم یک دفعه به عرفان افتاد و الان هم از عرفان به سکس افتاد است.
وی تأکید کرد: اصلاً بحث یک نفر و شخص مخملباف نیست بلکه بحث یک رفتار است. شمقدری و اخوان قبل از اینکه بخواهند بروند با من صحبت کردند و فیلم آنها نشان می‌دهد که این بچه‌ها کله‌پا نشده‌اند چرا که اگر قرار بود کله‌پا شوند دوربین همه چیز را نشان می‌داد.
سازندگان فیلم، مرعوب نشدند
فراستی خاطرنشان کرد: در میراث «میراث آلبرتا2» که من می‌بینیم کله‌پایی وجود ندارد آدم‌هایی رفتند که دوگم نیستند و با نگاه برگشتند و مرعوب محیط هم نشدند. در این فیلم، فیلم‌سازان درست ایستادند.
در ادامه نشست یکی از حاضران از شیوه فیلم‌برداری روی دست فیلم سؤال کرد که اخوان در پاسخ به آن گفت: برای استفاده از دوربین روی دست هیچ قاعده کلی وجود ندارد که دوربین روی دست بد باشد اما ما در برخی از صحنه‌ها هیچ چاره‌ای به جز استفاده از دوربین روی دست نداشتیم.
شمقدری نیز در خصوص این موضوع گفت: یک جاهایی واقعاً نمی‌شود از دوربین ثابت استفاده کرد چرا که در ساخت فیلم مستند تنها یک بار یک اتفاق رخ می‌دهد و اگر بخواهیم آن را تکرار کنیم مستند بودن فیلم از بین می‌رود به همین دلیل مجبور بودیم از دوربین روی دست استفاده کنیم. البته من شخصاً همیشه دوست دارم روی سه پایه فیلم را بگیرم چرا که اساساً چشم ما روی سه پایه قرار دارد و به همین دلیل اولویت این است که روی سه پایه و داخل قاب تصویر را نشان دهیم.
فراستی نیز در ادامه در انتقاد دوباره از شیوه دوربین روی دست در برخی از آثار سینمایی گفت: شمقدری با این حرف نشان داد که چند کیلومتر جلوتر رفته و فکر می‌کنم الان از خیلی از فیلم‌سازان جوان ما که ادا و اطوار درمی‌آورند جلوتر است همه چیز قانون دارد و قاعده این است که چشم ما روی سه پایه است خداوند چشم ما را روی سه‌پایه قرار داده و حتی در دویدن هم لرزش ندارد اما این موضوع را خیلی از فیلم‌سازان رعایت نمی‌کنند اما هیچکاک و جان فورد رعایت می‌کنند و برای همین است که هیچکاک و فورد آدم حسابی هستند.
وی ادامه داد: اینکه در استفاده از دوربین روی دست اجبار دارید قبول اما باید اجبار را بهتر انجام داد و باید یاد گرفت که دوربین روی دست هم کمترین تکان را داشته باشد. دوربین روی دست در مستند جنگی درست است چرا که اصلاً در مستندات جنگی جایی برای سه‌پایه ندارد و گروه مرتضی آن را به بهترین نحو اجرا می‌کردند اما باید یک نکته را در نظر داشته باشیم که نگاه دوربین روی دست اساساً به چه چیزی است.
مد دوربین روی دست دارد از بین می رود
براساس این گزارش فراستی در ادامه با اشاره به اینکه اساساً نگاه دوربین روی دست با فرهنگ شرقی ایرانی که نگاهش به سمت درون است در تناقض است، گفت: ما ایرانی هستیم و نگاه شرقی داریم و دوربین ما هم دوربین درونی است چیزی که خیلی از فیلم‌سازان آن را نمی‌فهمند و حتی اخیراً یکی از کسانی که مبدع استفاده از دوربین روی دست بود گفته است که غلط کردم در واقع دوربین روی دست مدی بود که کم کم دارد از بین می‌رود.
بدون درآمدزایی نمی توان این مسیر را ادامه داد
در ادامه این نشست شمقدری در خصوص دغدغه اصلی ساخت این مستند گفت: من یک دغدغه اصلی داشتم اساساً قرار نبود از اول میراث آلبرتای 2 را بسازیم در پایان قسمت اول نوشته بودیم ادامه دارد اما منظورمان این بود که این مسئله مطرح شده در فیلم همچنان ادامه دارد نه اینکه بخواهیم قسمت دوم را بسازیم اما یکی دغدغه‌هایی که امروز من دارم بحث بازگشت سرمایه است و اینکه بتوان از تولید درآمدزایی کرد ما تاکنون از اکران‌های دانشجویی و فروش اینترنتی این فیلم نزدیک به 15 میلیون درآمدزایی داشتیم اما انتظار خود من بیشتر از اینها بود و واقعاً اگر درآمدزایی نشود نمی‌توان این مسیر را ادامه داد چرا که اگر حرفی که می‌خواهیم بزنیم دیده نشود از نظر من ارزشی ندارد.
