گفت و گو با معاون سازمان توسعه تجارت ایران؛
چرا صادرات 75میلیار دلاری محقق نشد؟
چهارشنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۵۹
کد مطلب: 285563
*در سال حماسه اقتصادی چگونه می توان به توسعه تجارت و صادرات به طور کامل دست یافت؟
در سال جاری که به نام حماسه اقتصادی نامیده شده است ، آنچه در سند بالادستی یعنی در قانون برنامه و در سند راهبرد پیش بینی شده ، آن است که باید بیش از 59 میلیارد دلار صادرات کالا و خدمات در سال 92 داشته باشیم . با توجه به میزان صادرات کشور که سال گذشته 53 میلیارد دلار بوده امیدواریم در سالجاری به برابری صادرات کالاهای غیر نفتی با میزان ارز مورد نیاز برای واردات در فاز نخست برسیم و پس از آن به بدون شک تراز تجاری مثبت خواهد شد. به نحوی که ارز مورد نیاز برای واردات کشور را از محل صادرات غیر نفتی تامین کنیم اگر این اتفاق بیافتد در سال حماسه اقتصادی ما به اهداف خود در حوزه تجارت خارجی که یک موضوع فرابخشی و فرا دستگاهی بوده و نیاز به همکاری تمام سازمان ها دارد ، نائل شده ایم.
*برای رسیدن به این اهداف چه اقداماتی را انجام داده اید؟
در سطوح مختلف در حال مدیریت صادرات ایران هستیم، به‌طوری که در سطح کارگروه مدیریت استان‌ها به مدیریت استاندار و شرکت همه دستگاه‌ها (30دستگاه) که در حوزه تجارت خارجی در استان‌ها مشغول فعالیت هستند، جلسات کارگروه صادرات و هم گروه پایش تجارت و صادرات در استان در حال پیگیری است.
مشکلاتی که در استان وجود دارد، از سوی استاندار به عنوان رییس استان حل و فصل می‌شود و مواردی که قابل حل نشود، به ما در سازمان توسعه تجارت منعکس می‌شود و ما به عنوان دبیرخانه این مسائل را در کارگروه توسعه صادرات کشور که هر هفته تشکیل می‌شود، مطرح و بررسی می‌کنیم و برای آنها راهکار پیدا می‌کنیم و در نهایت در کارگروه اصلی به ریاست معوان اول ریس‌جمهور که در سطح نهایی و عالی قرار و مصوبات این کارگروه به منزله مصوبات هیات وزیران در نظر گرفته می‌شود، مباحث صادرات را دنبال می‌کنیم.
برنامه ریزی برای امسال در سازمان توسعه تجارت برپایه مدیریت واردات به منظور حمایت از تولیدات داخلی و در نهایت تولید صادراتی است و با دسترسی به 59 میلیارد دلار صادرات امیدوارم سالی باشد که ابتدا به برابری صادرات غیر نفتی با واردات و پس از آن پیشی گرفتن صادرات غیر نفتی از واردات کشور دست یابیم.
*درباره راههای دستیابی به اهداف توسعه صادراتی توضیح دهید؟
همچنین با توجه به پتانسیلی که استان ها دارند برای نیل به این هدف توسعه بازارچه‌های مرزی، توسعه زیرساخت‌های پایانه‌های صادراتی،توسعه و ایجاد شرکت های حمل و نقل و ایجاد سایت‌های نمایشگاهی در جهت نیل به اهداف توسعه صادرات ضروری به نظر می‌رسد.
*با توجه به مشکلات فعلی اقتصادی آیا می توان انتظار داشت که هدف گذاری صادرات غیر نفتی کشور محقق شود زیرا اکنون در اقتصاد ثبات کامل مشاهده نمی شود؟
اعتقاد دارم که اتفاق خوب افتاده زیرا در سال 86 جشن عبور از 20 میلیارد دلار صادرات غیر نفتی را گرفتیم و سال گذشته نیز صادراتمان از 41 میلیارد دلار فراتر رفته و به این معنی است که در یک فرایند 5 ساله میزان صادرات غیر نفتی کشور بیش از 2 برابر شده این در حالی است که سال گذشته با وجود تنگناها و محدودیت ها ، مدیریت واردات را داشتیم و بحث مدیریت صادرات نیز در دستور کار قرار گرفت و در این راه از خام فروشی جلوگیری کردیم و به دنبال صادرات با ارزش افزوده بالا بودیم اما طبیعی است در شرایط ویژه تجاری فعلی محدودیت هایی نیز ایجاد شده که باید سعی کنیم این موارد را به حداقل ممکن برسانیم و لازمه تحقق سوال شما این است که چون تجارت و صادرات موضوع فرا دستگاهی است ، صادرات باید برای همه دستگاه ها دغدغه شود و منابع حمایت از صادرات در اختیار قرار گیرد و پیشنهادی می کنم نیم درصد از عوارض واردات برای توسعه صادرات غیر نفتی اختصاص یابد وهزینه شود و سهم 10درصدی تسهیلات بانکی از مجموع تسهیلات در بانک های کشور به صادرات تعلق گیرد و موانع و مشکلات صادراتی نیز به حداقل ممکن برسد ، یعنی ما 4 شرط برای بازگرداندن ارز گذاشته ایم با توجه به اینکه سال گذشته صادرکنندگان ثابت کردند 75 تا 80 درصد ارز مبادلاتی کشور از محل صادرات غیر نفتی تأمین شده و این یعنی اگر ما از میزان صادرات کم کنیم به حتم تبعاتی خواهد داشت.
*پارسال در کارگروه مطرح شد که میزان صادرات باید 75میلیارد دلار برسد که محقق نشد ، امسال نیز شما اعلام کردید که صادرات کشور باید به 59 میلیارد دلار برسد ، چه برنامه ای دارید که حتما این برنامه محقق شود؟
مبلغ 75 میلیارد در ابتدای سال از سوی اعضای کارگروه مورد بحث قرار گرفت اما در قانون برنامه آنچه پیش بینی شده بود برای سال گذشته 50.5میلیارد دلار بود که بر اساس اهداف سال دوم برنامه باید این مبلغ را از قبال صادرات کالا و خدمات بدست می آوردیم که به اعتقاد ما محقق شده زیرا سال گذشته 41 میلیارد دلار صادرات کالا داشته ایم و اگر صادرات خدمات را (که براساس آمارهای بانک مرکزی معمولا هر سال رقمی بین 12 تا 14 میلیارد دلار از این قبال عاید کشور می شود) در نظر بگیریم ، درآمد نهایی از صادرات کالا و خدمات در سال 91 حدود 55 میلیارد دلار بوده که از هدف برنامه نیز جلوتر هستیم.
در سال جاری باید به 59 میلیارد دلار درآمد حاصل از صادرات برسیم که به عبارتی باید 41 میلیارد دلار صادرات کالا و 18 میلیارد دلار صادرات خدمات داشته باشیم .
پارسال آنچه در سند برنامه بوده اعلام کردیم محقق شد و در مجموع صادرات سال گذشته فقط 5درصد رشد منفی داشتیم اما اگر اجزا را بررسی کنیم ، می بینیم کاهش بیشتر در حوزه پتروشیمی و میعانات گازی اتفاق افتاده که نشأت گرفته از مسائل تحریم بوده اما در همان سال صادرات کاملا غیر نفتی بوده که عقب ماندگی صادرات بخش پتروشیمی و میعانات گازی را جبران کرده است .
* در صادرات سال گذشته چه بخش هایی رشد و چه بخش هایی کاهش داشته اند؟
کاهش 32درصدی صادرات در حوزه پتروشیمی و کاهش 10درصدی میعانات گازی داشته ایم اما در عین حال شاهد افزایش بیش از 20درصدی صادرات غیر نفتی نیز بوده ایم و در حقیقت اگر به بحث اقتصاد بدون نفت و بستن چاه های نفتی که آرزوی دیرینه همه ما در کشور است ،به خوبی توجه و مدیریت شود ، پتانسیلی که در حوزه غیر نفتی هست می تواند ما را سریعتر به آن اهداف برساند .
* اکنون افزایش قیمت تمام شده تولید ، تقریبا توان رقابت خارجی را گرفته با چنین شرایطی آیا می توان انتظار داشت که امسال در حوزه تجارت موفق باشیم؟
قبول دارم؛وقتی می گوییم به صادرات باید توجه کرد که پشتوانه صادرات یعنی تولید مورد توجه باشد ، زمانی می توانیم به صادرات خوب برسیم که از تولید داخلی خوب و مناسب بهره مند باشیم و دو مولفه اصلی کیفیت و قیمت تمام رقابتی می تواند صادرات را شکل دهد به حتم هر چه از تولید حمایت کنیم در حقیقت از صادرات حمایت کرده ایم؛ قرار ما بر این است که تولید دنیا پسند داشته باشیم و تولید صادراتی را در دستور کار واحدهای تولیدی قرار دهیم اگر این موارد : 1- تامین بودجه و منابع مطمئن برای کاهش مشکلات واحدهای تولیدی و رفع مشکلات مربوط به نقدینگی این واحدها در دستور کار قرار بگیرد .2- همزمان ما بودجه و منابع مطمئن برای صادرات غیر نفتی و حمایت از طرح های زیر ساختی داشته باشیم 3- تسهیلات بانکی را که بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار قرار بوده 10درصد از مجموع تسهیلات بانک ها به صادرات اختصاص داده شود باید به صورت تمام و کامل از سوی بانک ها به ویژه بانک های عامل این مصوبه را عملیاتی کنند ،محقق شود؛ می توان امیدوار بود مطابق اهداف پیش بینی شده در قانون برنامه و سند راهبردی و اسناد بالادستی به اهداف مد نظر خود دست می یابیم . لازمه رسیدن به هدف این است که الزامات تامین شود .
اگر این الزامات تحقق پیدا کند و به صادرات غیر نفتی به عنوان یک کار فرابخشی توجه ویژه شود به اهداف خود دسترسی پیدا خواهیم کرد.
* در سالجاری آمار صادراتی کشور چگونه بوده است؟
در صحبتی که رییس کل گمرک کشور داشته، اعلام شد در فروردین ماه 92 صادرات غیر نفتی از واردات پیشی گرفته اما باید منتظر اعلام اعداد و ارقام و آمار بود و در آن صورت می توان محاسبه کرد که در زمینه صادرات چه میزان رشد یا کاهش داشته ایم .
* در مورد محدودیت های تجاری توضیحاتی را بفرمایید.
سال گذشته صادرات در کنار واردات مدیریت شد و براساس مصوبات قرار شد ممنوعیت خام فروشی به این معنا که باایجاد اشتغال و ارزش افزوده بتوانیم مواد اولیه مورد نیاز صنایع پایین دستی کشور را تامین کنیم تا آنها بتوانند کالای صادراتی را با ارزش افزوده بیشتر به بازارهای هدف صادراتی بفرستند،اعمال شد. در رابطه با محدودیت ها آنچه اتفاق افتاده بحث معافیت مالیاتی صادراتی بود که شامل 4 شرط می شد که عبارتند ازاگر صادرکننده کالایی را صادر کرد متناسب با ارز حاصله یا کالا وارد کند یا ارز را به دیگری بدهد برای واردات کالا یا ارز حاصله را به اتاق مبادله بفروشد یا تسهلات بانکی خود را تسویه کند؛ اگر هر کدام از این موارد اتفاق بیافتد معافیت مالیاتی پابرجاست و بد نیست بدانید ایران در دنیا جزو معدود کشورهایی است که صادرات آن 100درصد از پرداخت هر گونه عوارض معاف است بنابراین معتقدم با مدیریتی که شده اگر کالایی وجود داشته باشد که بر اساس این توضیحات نیاز به رفع ممنوعیت دارد ، تشکل ها و صادرکننده ها این موارد را اعلام کنند تا ما پیگیری کرده و مشکلات را حل کنیم .
این محدودیت ها تا پایان شرایط ویژه کشور وجود خواهد داشت زیرا اکنون به دلیل محدودیت های بین المللی در شرایط خاص قرار داریم و اگراز این مرحله عبور کنیم این محدودیت به طور کامل مطابق قوانین بالادستی و قانون برنامه رفع خواهد شد.
* فکر می کنید چه نرخ ارزی به صادرات کمک خواهد کرد؟
من در مورد میزان نرخ ارز نمی توانم چیزی بگویم اما باید گفت امید است چندگانگی نرخ ارز در کوتاه ترین زمان ممکن از بین رود و به ارز تک نرخی برسیم زیرا چند نرخی بودن مشکلاتی را برای اقتصاد و تجارت خارجی کشور می تواند ایجاد کند و با توجه به همه مصالح باید این مساله اتفاق بیافتد. کارشناسان اقتصادی کشور باید تصمیم بگیرند که نرخ ارز چه باشد چه ارزشی را برای پول ملی قائل شوند ، امیدوارم که نرخ ارز به نفع تولید وصادرات در نهایت شکل بگیرد.
