جدال حقوقی دو غول دارویی

به گزارش جهان نيوز به نقل از رسانه تحلیلی تصویری بهمن، شرکت دارویی مدرنا روز جمعه از شرکت فایزر بیون تک شکایت کرد وادعا کرد که واکسن Covid-۱۹ رقبای آن از فناوری پیشگامانه ای کپی شده است که مدرنا سال ها قبل ازهمه گیری مشغول تحقیق و توسعه بر روی آن بود. ادعای نقض حق ثبت اختراع می تواند شروع یک نبرد حقوقی طولانی و پرهزینه بین شرکت های سازنده ی واکسن های ویروس کرونا باشد که جان میلیون ها نفر را در سراسر جهان نجات داده و امیدها را برای محصولات پزشکی آینده با استفاده از تکنولوژی RNA پیام رسان یا mRNA افزایش داده است. کارشناسان می گویند که دعوای حقوقی مدرنا، صرف نظر از نتیجه آن، بعید است که مانع دسترسی به واکسن های کووید یا توسعه محصولات mRNA شود، اما نتیجه می تواند تعیین کننده ی انحصار شرکت مدرنا بر یک فناوری پزشکی قدرتمند و پرسود باشد.

آمیت سرپاتواری، کارشناس سیاست و قانون داروسازی در دانشکده پزشکی هاروارد، گفت: «نبرد واقعی برسر این است که در آینده چه کسی منبع اصلی مجوز دادن به شرکت‌های دیگرباشد. او گفت برای مدرنا، "تثبیت مالکیت و تسلط آنها در این فضا، زمینه را برای حق امتیازهای آینده آنها فراهم می کند."

طی دو شکایت، مدرنا ادعا کرد که فایزر و شریک آن، بیون تک، سه حق ثبت اختراع را که مدرنا بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ در ارتباط با فناوری mRNA خود ثبت کرده بود، نقض کرده‌اند. یک شکایت در دادگاه منطقه ای ایالات متحده در ماساچوست، جایی که مدرنا در آن مستقر است، و دیگری در آلمان، محل فایزر بیون تک تنظیم شده است.

جریکا پیتس، سخنگوی فایزر، اظهارکرد که فایزر از این دعوای قضایی شگفت زده شده است و به مالکیت معنوی خود از حمایت از واکسن اطمینان دارند. فایزردر بیانیه ای اعلام کرد که "استفاده از این فناوری ابدا کپی ازجای دیگری نیست و به شدت در برابر همه ادعاهای نقض حق اختراع از خود دفاع خواهید کرد."

مدرنا به دنبال گرفتن خساراتی است شامل حق امتیاز و سود از دست رفته این شرکت دارویی که از ماه مارس متحمل شده است، این شرکت اعلام کرد در طول مدت همه گیری بدلیل نیاز جامعه بشری به واکسن اقدام به شکایت علیه فایزر نکرده حتی اکنون نیزبه دنبال خسارت ناشی از فروش شات های خود توسط فایزر به فقیرترین کشورهای جهان نخواهد بود.

کریستوفر ریدلی، سخنگوی مدرنا، گفت که این شرکت میزان خسارت را به دادگاه واگذار می کند تا تصمیم بگیرد و تخمینی ارائه نخواهد کرد. اما جیکوب شرکوف، کارشناس حقوق ثبت اختراع بیوتکنولوژی در کالج حقوق دانشگاه ایلینویز، تخمین می‌زند که اگر دعوای مدرننا به نتیجه برسد، ممکن است فایزر مجبور شود ده‌ها میلیون دلار خسارت بپردازد - بخش کوچکی از کل فروش واکسن کووید ، که در سال ۲۰۲۱ به رکورد ۳۶,۸ میلیارد دلار رسید.

کریستوفر مورتن، کارشناس حقوق ثبت اختراع دارویی در دانشکده حقوق کلمبیا، می‌گوید: به نظر من مدرنا واقعاً به دنبال کاهش سود فایزر است و امیدوار است کسری از میلیاردها دلاری که فایزر در آن به دست می‌آورد را بین سهامداران خود تقسیم کند که این مبلغ خیلی بیشتراز درآمد خود شرکت است.

RNA پیام رسان مولکول ژنتیکی است که به سلول ها در ساخت پروتئین کمک می کند. واکسن‌های فایزر و مدرنا هر دو از این فناوری برای فرمان دادن به سلول‌ها برای ساخت تکه‌های کوچک ویروس استفاده می‌کنند که سیستم ایمنی را برای محافظت در برابر ویروس کرونا که باعث کووید-۱۹ می‌شود، تقویت می‌کند.

مدرنا سال ها قبل از ظهور کووید روی فناوری سایر بیماری های عفونی کار می کرد. این شرکت میلیاردها دلاری را که از سرمایه گذاران به دست آورده بود در توسعه این فناوری سرمایه گذاری کرد و در عین حال از حمایت قابل توجه دولت نیز برخوردار شد. ایالات متحده بیش از ۱۰ میلیارد دلار برای توسعه و آزمایش واکسن کووید و خرید دوز به این شرکت داده است.

طراحان مدرنا ادعا می‌کنند که فایزر از ویژگی‌های حیاتی فناوری ثبت اختراع آن کپی کرده‌اند، از جمله ایجاد اصلاحات شیمیایی مشابه در mRNA خود و هدف قرار دادن همان نوع پروتئین، معروف به پروتئین اسپایک، که دانشمندان مدرنا سال‌ها قبل پیشگام تحقیق و بررسی روی ان بودند.

شرکت مدرنا به دنبال حذف واکسن فایزر از بازار نیست و با توجه به نیاز به دسترسی به واکسن‌های کرونا، درخواستی برای جلوگیری از فروش آینده آن ندارد.

آقای مورتن گفت: «هیچ دادگاهی نمیتواند فایزر را از ساخت یا فروش واکسن خود منع کند تا زمانی که ویروس جان صدها آمریکایی را در روزمیگیرد.»

آقای سرپاتواری از هاروارد گفت: «این دو شرکت سال‌ها درگیر این دعوای قضایی خواهند بود.

واکسن‌های کووید از فایزرو مدرنا هر دو در دسامبر ۲۰۲۰ مجاز شدند و بفاصله یک هفته از یکدیگر عرضه شدند و دولت بایدن به زودی پس از روز کارگر، نسل بعدی واکسن‌های ویروس کرونا را که توسط فایزر و مدرنا ساخته شده است، عرضه خواهد کرد.

هر دو شرکت دارویی این هفته ارسال‌ مدارک و دفاعیات خود را به سازمان غذا و دارو را انجام داده اند و به دنبال مجوز اضطراری برای دوز های بازتولید شده با هدف مقابله با گونه های جدید زیرمجموعه‌ ی امیکرون هستند که باعث ابتلا بیشتر موارد جدید کرونا در ایالات متحده است. دولت فدرال ۱۰۵ میلیون دوز از دوزهای اصلاح شده فایزرو ۶۶ میلیون دوز مدرنا را با گزینه هایی برای خرید صدها میلیون دیگر در صورت نیاز سفارش داده است.