.jpg)
دندان نهفتهدندان نهفته چيست؟
در علم ارتودنسی تکامل و رویش دندانها بررسی می شود و متخصص ارتودنسی مراحل تکامل، زمان رویش و ترتیب رویش دندانها را بصورت دقیق می شناسد و در ارتودنسی کودکان مدنظر قرار می دهد. در صورت نرمال بودن ترتیب رویش دندانها تأخیر رویش به تنهایی مشکلی محسوب نمی شود به شرطی که تأخیر کمتر از دو سال باشد. اگر از زمان رویش یک دندان بیش از دو سال گذشته باشد اما دندان رشد نکرده و در لثه یا استخوان به همان حالت باقی مانده باشد غیرطبیعی محسوب شده و به آن ، دندان نهفته می گویند.
دندان نهفته دو حالت دارد نهفته در نسج سخت یعنی تاج دندان بطور کامل داخلاستخوان است یا نهفته در نسج نرم یعنی تاج دندان از استخوان بیرون آمده ولی لثه روی آن را پوشانده است.
دکتر مهریزی متخصص ارتودنسی علل متفاوتی را می توان برای رشد نکردن این دندان ها و به وجود آمدن نهفتگی دندان بیان کرده اند. از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود یک مانع یا سد فیزیکی در مسیر رویش دندان مانند دندان شیری، دندان دائمی، لثه ضخیم و ضایعه پاتولوژیک مانند کیست یا تومور
شلوغ بودن دندان ها و نبود فضای کافی برای رویش
بر هم خوردن نظم و ترتیب رویش دندان های دائمی
موقعیت نامناسب ریشه دندان
شکل غیر طبیعی ریشه دندان
بهم خوردن مسیر رویش دندان
بهم خوردن مکانیسم رویش دندان
برای بررسی دندان نهفته نیاز به رادیوگرافی های دقیق هست. از پیشرفت های مهمی که در زمینه تشخیص و طرح ریزی درمان دندانهای نهفته رخ داده معرفی تکنیک تصویربرداری سه بعدی سی بی سی تی (CBCT) می باشد که نوعی از سی تی اسکن مخصوص ناحیه دهان و فک با اشعه کم می باشد. این روش تصویری سه بعدی با مقاطع مورد نظر را در اختیار درمانگر قرار می دهد و شکل ریشه دندان نهفته ، موقعیت دقیق ، زاویه قرارگیری و مجاورت با دندانهای دیگر و ساختارهای حیاتی مانند اعصاب، سینوس و ... را نشان می دهد.
چه دندان هایی بیشتر دچار نهفتگی می شوند؟
محققان به این نتیجه رسیده اند که اکثر دندان های عقل در سنین ۱۷ تا ۲۱ سالگی به دلیل نداشتن فضای کافی در فک برای رویش تبدیل به دندان نهفته می شوند. که در صورت عدم درمان در این سنین می تواند بعدها مشکلات زیادی را برای افراد به وجود بیاورد. خوشبختانه به دلیل اینکه دندان عقل در زیبایی صورت اثری ندارد و همچنین نقش چندانی در عمل جویدن و آسیاب کردن مواد غذایی بر عهده ندارد، درمان آن ساده و مشخص است و با کشیدن دندان عقل نهفته تمام مشکلات مربوط به آن برطرف می شود.
بعد از دندانهای عقل بیشترین موارد نهفتگی مربوط به دندان های نیش فک بالاست. برخلاف دندان های عقل، دندان های نیش از نقش مهمی در زیبایی صورت و جویدن غذا برخوردار هستند. به همین دلیل متخصص ارتودنسی به جای اینکه آنها را بکشد سعی می کند با استفاده از روش های متنوع ارتودنسی دندان، مشکل نهفتگی آنها را حل کرده و به رشد آنها کمک کند.
چرا باید دندان نهفته درمان شود ؟
باقی ماندن دندان نهفته در فک در درازمدت به هیچ عنوان به صلاح نیست و می تواند مشکلات متعددی برای سلامت فرد ایجاد نماید مانند آسیب به ریشه دندان مجاور، التهاب لثه، دردهای صورت، ایجاد ضایعات پاتولوژیک مثل کیست و تومور و ...
درمان دندان نهفته
در صورت وجود مانع یا کمبود فضا، برطرف کردن مانع و ایجاد فضا با کشیدن دندان یا بازکردن فضا با ارتودنسی، در موارد قابل توجهی دندان به صورت خودبخود تحت نظارت دکتر ارتودنسی رویش میکند و نیاز به جراحی و مداخلات خاص ارتودنسی روی آن دندان نیست.در بعضی موارد حتی با یک برش ساده در لثه ضخیم، دندان بصورت خودبخود رویش می کند. بنابراین در کودگان تشخیص زودهنگام مشکلات رویشی توسط متخصص ارتودنسی کودکان بسیار مهم است و گاهی با اقدامات ساده می توان از مشکلات پیچیده و درمانهای مفصل پیشگیری کرد.
.jpg)
اما در مواردی با وجود باز بودن مسیر رویش و وجود فضا دندان رویش نمی کند و نیاز به درمان مفصل توسط متخصص ارتودنسی می باشد. درمان دندان نهفته از درمانهای دشوار و طولانی مدت ارتودنسی محسوب می شود. درمان توسط ارتودنسی ثابت انجام می شود و با وسایل ارتودنسی متحرک قابل انجام نیست. روال درمان به این صورت است که ابتدا ارتودنسی ثابت شروع می شود و بعد از آماده شدن قوس دندانی که معمولاً چندماهی طول می کشد جراحی انجام می شود که در تخصص جراح دهان و فک و صورت یا جراح لثه می باشد.
در زمان عمل جراحی با باز کردن لثه و احیاناً برداشتن استخوان دندان در دسترس قرار می گیرد و اصطلاحاً اکسپوز می شود. اغلب حین جراحی قطعه ای روی دندان نهفته چسبانده می شود و در ادامه کار دکتر متخصص ارتودنسی روی دندان نیرو اعمال می کند و به تدریج دندان را به محل صحیح هدایت می کند که پروسه ای بسیار زمانبر می باشد.
گاهی دندان نهفته به استخوان جوش خورده و اصطلاحاً انکیلوز می باشد که در این صورت با اعمال نیروی ارتودنسی دندان حرکت نمی کند و در نهایت باید دندان با جراحی دیگری کشیده می شود. در این حالت فضای دندان بسته به شرایط می تواند با ارتودنسی بسته شود یا با ایمپلنت جایگزین شود. این وضعیت از ابتدا قابل تشخیص نیست و تا زمانی که نیروی ارتودنسی به دندان وارد نشود قابلیت حرکت دندان مشخص نمی شود.
پیش آگهی یا به عبارت دیگر شانس موفقیت درمان دندان نهفته به عوامل مختلفی بستگی دارد مانند موقعیت دندان، زاویه قرارگیری و سن. هر چه زاویه دندان به حالت عمودی نزدیکتر باشد و هرچه سن پایین تر باشد شانس موفقیت درمان بیشتر است.
درمان دندان عقل نهفته
.jpg)
انواع دندان عقل نهفتهدندان عقل نهفته را می توان براساس نحوه قرارگیری در استخوان به دو نوع نهفته در نسج سخت و نسج نرم تقسیم کرد.همچنین می توان بر اساس زاویه قرارگیری در فک و همچنین عمق نهفتگی به سه دسته دندان افقی، عمودی یا مایل دسته بندی کرد. مواردی هم دندان عقل نیمه روییده یا نیمه نهفته است که بخاطر نداشتن فضا نمی تواند به طور مناسب رویش نماید.
همان طور که توضیح داده شد باقی ماندن دندان نهفته در فک می تواند مشکلاتی ایجاد نماید. آسیب به دندان مجاور، التهاب و عفونت لثه، دردهای صورت، ایجاد ضایعات پاتولوژیک مثل کیست و تومور، فشار به قوس دندانی از جمله عوارض دندان عقل می باشد بنابراین دندانپزشکان و متخصصین ارتودنسی توصیه میکنند که دندان عقل در سن مناسب خارج شود. بهترین زمان کشیدن دندان عقل وقتی است که مقداری از ریشه دندان اما نه بیشتر طول ریشه تشکیل شده است و خارج کردن دندان عقل راحت تر انجام می شود.
کشیدن دندان عقل و بخصوص عقل نهفته یا نیمه نهفته از کشیدن دندانهای دیگر پیچیده تر است. بهتر است جراحی دندان عقل نهفته توسط متخصص جراحی فک و صورت انجام شود که نسبت به دندانپزشک دانش و مهارت بیشتری در این زمینه دارد.
حدود 18 سالگی زمانی است که باید وضعیت دندانهای عقل با معاینه و بررسی رادیوگرافی مورد ارزیابی قرار بگیرد. افرادی هم که تحت درمان ارتودنسی قرار گرفته اند بهتر است در این زمینه با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنند و در صورت توصیه دکتر ارتودنسی حتماً دندان عقل را خارج نمایند.
