در خود انجیل که من اکنون وضو دارم و آن را برایتان میخوانم مسیحیت معتقد است که خداوند بچه دارد اما در سوره مریم خداوند در واکنش به همین مساله میگوید «برخی گفتهاند که خداوند بچه دارد چه امر زشتی گفتهاند» و به شدت نسبت به این مساله موضع میگیرند. حال سوال اینجاست که آیا خداوند هم بچه دارد و هم ندارد؟ آیا امکان دارد که هر دوی اینها حق باشند؟
شامل اسلام، مسیحیت و یهودیت میشود اما مدعای پلورالایسم تنها دین توحیدی را شامل نمیشود بلکه اعم از ادیان توحیدی و غیرتوحیدی است و حتی شامل گاوپرستی و موشپرستی هم میشود.
غرب دین را به دو دسته توحیدی و غیرتوحیدی تقسیم میکند که ادیان توحیدی نیز شامل اسلام، مسیحیت و یهودیت میشود اما مدعای پلورالایسم تنها دین توحیدی را شامل نمیشود بلکه اعم از ادیان توحیدی و غیرتوحیدی است و حتی شامل گاوپرستی و موشپرستی هم میشود.
با اشاره به رابطه ذهن و عین، گفت: سه دیدگاه در این رابطه وجود دارد؛ یکی «واقعگرایی ساده» که در واقع همه چیز را عریان میداند و ذهن آدمی را نیز تنها یک تماشاگر محسوب میکند و تنها به یک تصویر و تفسیر از حقیقت معتقد است؛ لذا بر این باور است که اگر اختلافی نیز وجود دارد تنها به دلیل وجود رذایل اخلاقی و عقلانی است. در «واقعگرایی پیچیده» حقیقت پوشیده و لایهلایه است و ظاهر و باطن دارد، ذهن نیز فعال است و تنها یک تماشاگر نیست، بلکه خود در نقش یک بازیگر نیز عمل میکند. اختلافات در این دیدگاه نیز تنها ناشی از هوا و نفس یا رذایل اخلاقی نیست؛ بلکه این اختلافات را منبعث از خود حقیقت میداند.
فکر میکنم برای بار پانصدهم است که میگویم بحث اصلی ما نه کثرت بلکه موضوع حق است. پلورالیسم میگوید که هردو اعتقادات به اینکه خداوند فرزند دارد و اعتقاد دیگر که میگوید اینچنین نیست، هردو درست است؛ در حالی که این دو نمیتوانند با هم جمع شوند. اینکه متون متکثر است چه ربطی به بحث ما دارد؟ انگار فارسی حرف نمیزنم. من میگویم که مدعای پلورالیسم این است که همه حقاند. بحث بر سر کثرت نیست.
چندین نفر هستند که زرتشت و کلیمی و ... هستند که در کنار هم زندگی میکنیم. اما بر سر اینها نیست. مساله این است که آیا امکان دارد دو موضوعی که متناقض یکدیگرند هردو حق باشند؟
علویتبار افزود: دین آمیختهای است از تجربه وحیانی و تعبیر این تجربه در قالب آموزههای عملی. ما نیز با فهمی از دین سر و کار داریم. فهم را نمیشود یکسان و به زور به همه تحمیل کرد. خدمتی که کانت به بشر کرد این بود که گفت سنگ بزرگ برندارید؛ چرا که شما قدرت فهم بسیاری از مسائل را ندارید.
پلورالیسم یعنی پلورالیسم نجات را پذیرفتید.