شنبه ۲۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 11 May 2024
 
۱
۱۴
در تب و تاب بازار مسکن؛

آیا رهن کامل صحیح و شرعی است؟

شنبه ۲۷ مهر ۱۳۹۲ ساعت ۱۱:۵۶
کد مطلب: 320278
مستأجر مبلغ بالایی را نزد مالک، رهن می گذارد و صاحب ملک، ملکش را در اختیار مستأجر قرار می ‏دهد تا مالک از منفعت پول و مستأجر از منفعت خانه یا مغازه استفاده کنند و عملاً مبلغی برای اجاره پرداخت نمی‏ گردد. این نوع اجاره نیز مانند رهن و اجاره، غیر شرعی است و هر دو در گناه ربا شریک‏ند
آیا رهن کامل صحیح و شرعی است؟
به گزارش جهان، «و إن کنتم علی سفر و لم تجدوا کاتباً فرهان مقبوضة» «و اگر در سفر بودید و نودسنده‏ای نیافتید، پس گرویی بستانید.» (سوره بقره، آیه۲۸۳) میان عده ای از مردم، نوعی معامله به نام (رهن خانه با اجاره) متداول است، به این صورت که یکی از دو طرف معامله، پولی را به دیگری قرض می دهد و درمقابل، دیگری خانه خود را با قیمتی کمتر به او اجاره می دهد.

بدون شک حلال بودن درآمد، شرعی بودن تجارت و معامله با صداقت ما را به سمت دینداری، ایمان کامل و راسخ، عبادت صحیح و آبرومند رهنمود می‏ سازد. روزی حلال، نماز و نیایشِ ما را ارزشمند می کند.

اجاره


هرگاه شخصی منفعت چیزی را ملک دیگری کند، و در مقابل آن چیزی بگیرد، به این عمل اجاره می ‏گویند. شریعت اجاره را برای سهولت و راحتی مردم حلال دانسته‏ است؛ زیرا همه نمی توانند صاحب هرجنسی شوند.

شرایط اجاره


چیزی که اجاره داده می‏ شود باید شرایطی داشته ‏باشد از ‏جمله:

۱. معین باشد، یعنی اگر بگوید که یکی از اتاق‎‏های این خانه را به تو اجاره ‏میدهم، صحیح نیست.

۲. مستأجر باید آن را ببیند یا اینکه طوری خصوصیات آن گفته شود که معلوم باشد.

۳. با استفاده از آن اصل مال از بین نرود، پس اجاره دادن چیزی که فاسد شدنی است مثل انواع خوراکی‏ها، صحیح نیست.

برخی احکام اجاره

۱. باید مدت استفاده از مال معین شده‏باشد. مثلاً بگوید یکسال یا یک ماه به تو اجاره می‏دهم.

۲. اگر صاحب مال چیزی را که اجاره داده تحویل دهد، اگرچه مستأجر تحویل نگیرد یا تحویل بگیرد ولی تا آخر مدت اجاره از آن استفاده نکند، باید اجاره بها را بپردازد.

۳. اگر فرد خانه یا دکانی را اجاره کند و صاحب ملک شرط کند که فقط خودش از آن استفاده کند، مستأجر نمی‏تواند آن را به دیگری اجاره دهد.

۴. در اجاره منزل و مانند آن، پرداخت ودیعه برای کم کردن اجاره، اگر کم کردن اجاره به حساب ودیعه موجر باشد، حکم ربا را دارد. (۱)

بدون شک حلال بودن درآمد، شرعی بودن تجارت، و معامله با صداقت، ما را به سمت دینداری، ایمان کامل و راسخ، عبادت صحیح و آبرومند رهنمود می‏سازد. پس اگر در جزئیات مسائل شرعی طبق شرع عمل کنیم، هم دنیا و هم آخرت را حفظ نمودیم. روزی حلال، نماز و نیایشِ ما را ارزشمند می کند. رهن و اجاره نوعی ربا است و این نوع اجاره، شرعاً جایز نیست

رهن


رهن در لغت به معنای ثبات و دوام و حبس آمده‏است؛ و در اصطلاح، تعاریف علما از این کلمه متفاوت است. عده‏ای می‏گویند: رهن یعنی گرو گذاشتن مال به جهت وثیقه نزد طلبکار تا چنانچه او نتواند در موعد مقرر حق خود را از بدهکار پس بگیرد، آن مال گرو گذاشته شده را به عنوان حق خود بردارد. عده‏ای معتقدند که واژه رهن در شرع مفهوم ویژه ‏ای پیدا نکرده بلکه در همان معنای لغوی خود بکار رفته‏است.

در مجموع رهن وثیقه بدهی است یعنی بدهکار مقداری از مال خود را نزد طلبکار بگذارد تا اگر طلب او را نداد از آن مال طلب خود را بدست آورد. عنوان رهن بابی مستقل در فقه است. به گروگذار «راهن» و به گروگیرنده «مرتهن» و به آن مال «مرهون» یا «رهن» نیز می‏گویند.(۲)

رهن و اجاره شرعی و صحیح

بدون شک حلال بودن درآمد، شرعی بودن تجارت، و معامله با صداقت، ما را به سمت دینداری، ایمان کامل و راسخ، عبادت صحیح و آبرومند رهنمود می‏سازد. پس اگر در جزئیات مسائل شرعی طبق شرع عمل کنیم، هم دنیا و هم آخرت را حفظ نمودیم. روزی حلال، نماز و نیایشِ ما را ارزشمند می کند. رهن و اجاره نوعی ربا است و این نوع اجاره، شرعاً جایز نیست. (۳)

در صورتی جایز می‏ شود که موارد زیر در نظر گرفته ‏شود:

۱. آنچه به عنوان رهن منزل یا مغازه به مالک پرداخت می‏شود، هرچند رهن نیست ولی اگر اجاره به مبلغ کمتر از قیمت متداول باشد و در ضمن اجاره شرط شود که پولی به صاحب منزل یا مغازه به عنوان ودیعه یا قرض داده‏شود اشکال ندارد.

۲. مالک ضمن اجاره نباید شرط کند چنانچه مبلغی به عنوان قرض یا ودیعه به او داده‏شود، مقداری از اجاره‏بها را کم می‏کند، چرا که این ربا و حرام است.(۴)

رهن کامل


در این نوع اجاره، مستأجر مبلغ بالایی را نزد مالک، رهن می گذارد و صاحب ملک، ملکش را در اختیار مستأجر قرار می ‏دهد تا مالک از منفعت پول و مستأجر از منفعت خانه یا مغازه استفاده کنند و عملاً مبلغی برای اجاره پرداخت نمی‏ گردد. این نوع اجاره نیز مانند رهن و اجاره، غیر شرعی است و هر دو در گناه ربا شریک‏ند مگر در صورتیکه ضمن عقد قرارداد پول به عنوان قرض رد و بدل گردد در این صورت است که معامله شرعی است و ربا نمی‏ باشد و حلال است.

در مجموع رهن وثیقه بدهی است یعنی بدهکار مقداری از مال خود را نزد طلبکار بگذارد تا اگر طلب او را نداد از آن مال طلب خود را بدست آورد. عنوان رهن بابی مستقل در فقه است. به گروگذار «راهن» و به گروگیرنده «مرتهن» و به آن مال «مرهون» یا «رهن» نیز می‏ گویند.

آیا رهن کامل منزل اشکال شرعی دارد؟

اگر ما خانه را با هر قیمتی در ضمن عقد اجاره به صورت قرض الحسنه و هر ماه نیز مقداری به عنوان اجاره (هرچند ناچیز) اجاره دهیم مشکلی ندارد؟ قرض دادن مشروط به اجاره باشد، و اگر اجاره به شرط قرض اشکال دارد؟

آیة الله خامنه ای دام ظله: اگر خانه به مبلغى اجاره شود و در ضمن عقد اجاره شرط گردد که مستأجر مبلغى ‏را به صاحب‌خانه قرض دهد در صورتى که اجاره به مبلغ متعارف باشد اشکال ندارد؛ و رهن کامل صحیح نیست.

آیة الله وحید خراسانی دام ظله : چنانچه عقد اجاره انجام گیرد و در ضمن عقد اجاره با مبلغ معین و زمان معین موجر و مستأجر شرط کند که مبلغی را به او قرض دهد اشکالی ندارد ولی قرض به شرط اجاره ربا و حرام است.

آیة الله سیستانی دام ظله: آنچه فعلاً بعنوان رهن در میان مردم معروف است در واقع رهن نیست، بـلـکـه پـولـى رابه صاحب‏خانه قرض مى‏‏دهد و در مقابل از سکناى خانه استفاده مى‏کند، و این کـار اگـر بـدون اجاره باشد ربا و حرام است و حق ندارد در خانه زندگى کند و اگر با اجاره باشد پس اگر قرض دادن مشروط به اجاره باشد باز هم حرام است، و اگر اجاره به شرط قرض باشد به احتیاط واجب جایز نیست. و در مورد احتیاط مذکور می‏تواند به فقیه دیگری مراجعه کند.(۵)

پی‏نوشت:

۱. آموزش فقه، محمدحسین فلاح‏زاده، صفحه۲۶۷.

۲. ویکی‏پدیا.

۳. سایت نبوی.

۴. آموزش فقه، محمدحسین فلاح‏زاده، صفحه۲۷۴.

۵. وبلاگ talabehpasokhgoo
مرجع : تبیان
نام شما

آدرس ايميل شما
برای ارتقای فرهنگ نقد و انتقاد و کمک به پیشرفت فرهنگ و اخلاق جامعه، تلاش کنیم به جای توهین و تمسخر دیگران، نظرات و استدلال هایمان را در رد یا قبول مطالب عنوان کنیم.
نظر شما *


United States
سلام
مدتی پیش از دفتر مقام معظم رهبری استفتاء کردم که نماینده ایشان فرمودند علاوه بر اینکه رهن کامل اشکال دارد،اجاره هم باید در حد عرف باشد و مقدار اجاره نباید خیلی کم و ناچیز باشد.
لطفا اطلاع رسانی کنید
مجید مجد
United States
این جوابش اظهر من الشمسه
چه سوالیه؟
United States
باید یه اجاره تعیین بشه
United States
حتی 1000 تومان
شهروند
Iran, Islamic Republic of
ناقص ترین مطلبی بود که تا حالا خوندم؟!!!
این چه جور مطلبی بود که فقط یکسری از احکام رو کپی،پیست کرده بود و بجای اینکه چیزی به آدم یاد بده بیشتر در گمراهی فرو میبردشون؟!!!
شما اصلاً از وضع موجود در بازار خبر دارید که یه همچین مطلبی رو کار کردید؟!! اصلاً مگه تاحالا آموزش درست و درمونی به مردم داده شده که حالا انتظار عمل به اون رو هم داشته باشیم؟!!! بهتر نبود یه کارشناس دعوت میکردید تا کمی ساده تر برای مردم شرح بده؟!!!!
مرتضي
با اين اوصاف تمام ما ايراني‌ها (به عنوان مستاجر و مالك) مشغول فعل حرام هستيم. خدا به خير كند
United States
پدرمون دراومد
از دست این گرونی ها
هی بلدم بلدم این بود؟
United States
داس رو وارد مسکن کردن
Iran, Islamic Republic of
اگر کسی خانه ای بخرد و بعد از 6 ماه بخاطر بی کفایتی مسئولین 300 میلیون سود کند حلال است یا حرام؟
اگر کسی با هزار بدبختی 7 میلیون پول جور کند که یک تکه حلبی بنام پراید بخرد و یکدفعه این تکه حلبی بشود 17 میلیون حرام است یا حلال؟
United States
حرامه حرامه شک نکنید
مجید مجد
United States
فکر کنم با این روند مسکن تا دوسال دیگه تو داغوزآباد هم نتونیم ساکن شیم
Iran, Islamic Republic of
ببخشيد وقتي مي گويند در همه جا متري يك ميليون تومان شما فكر كرديد كه يك اپارتمان 100 متري كه مثل قفس است بايد 100 ميليون رهن داد شما اول اين را درست كنيد بگوييد اجاره 100 متر مي شود 100 هزار تومان نه يك ميليون تومان بيش ار اين قدر حرام است و تا مالكان بدانند دارند شكم خود وفرزندانشان را از مال حرام پر مي كنند چون هيچ مستاجري الان از اين كرايه ها راضي نيست چاره اي هم ندارد تمام درامدش را در اول برج بايد بدهد به اين ملكان از خدا بي خبر و. تا زماني مي فروشند كه سودهاي ميليادري مي كنند زماني بازار خراب است . اجاره و رهن ها را بالا مي برند زيرا اپارتمان خالي با يك مشت اجر و سيمان متري يك ميليون مي دهند در صورتي در كشورهاي نامسلمان همين اپارتمان را با تمام امكانات زندگي از اين هم كمتر مي دهند شما تكليف اين مال حرامي كه مالكان مي خورند معين بكنيد بعد به اين حرفها را بزنيد در هيچ يك از سايتها از اين قيمتهاي حبابي كه روي خانه مسكن است حرف نمي زنند و چون همه انهايي كه دست اندر كار اين مسكن هستند خودشان املاكي و بساز بفروش هستند و چرا بايد خانه متري 12 ميليون يا 24 ميليون يا در قسمتهايي كه متري 300 الي 400 تومان بود الان متري 5 الي 7 ميايون باشد ؟
طرفین راضی هستد
Iran, Islamic Republic of
آنچه بابت رهن کامل در فقه گفته میشود مربوط به گرو است که قوانین فقهی خودش را دارد
اما آنچه در رهن کامل بین مردم اتفاق میفتد بحث گرو نیست به نظر میرسد مطلب جدیدی است و باید فقهای ما به عنوان یک مطلب جدید اقتصادی در مورد آن نظر دهند مثل بیمه - تشریح - فروش اجزای بدن - مرگ مغزی - معاملات رایج بازار ایران با بازارهای دنیا - صرافی - معاملات اینترنتی - ارزهای مجازی - دلالی و .....