چاي ايراني هر روز زردتر از ديروز
شنبه ۱۸ شهريور ۱۳۹۱ ساعت ۱۸:۱۸
کد مطلب: 243587
60 هزار خانوار 34 هزار هكتار باغات چاي دو استان گيلان و مازنداران را در دست دارند كه هر هكتار باغ چاي 90 كارگر را در طول سال مشغول مي‌كند اما پايين بودن قيمت‌هاي خريد تضميني چاي و همچنين طولاني شدن پرداخت مطالبات كشاورزان طي دوسه سال اخير عاملي مضاعف بر مشكلات قبلي و فرسودگي باغات چاي شده و چايكاران را از رسيدگي به باغات و افزايش كمي و كيفي محصول دلسرد كرده است؛ به گونه‌اي كه اغلب چايكاران امسال باغات را رها كرده كه باغ چاي به جنگل تبديل شده و بسياري از باغات نيز براي فروش و تغيير كاربري يا تغيير كشت به محصولات ديگر از جمله كيوي روي آورده‌اند.
پايين بودن نرخ خريد تضمين و عدم تناسب آن با تورم و هزينه‌هاي كارگري اين محصول را از چرخه اقتصادي خارج كرده و باعث شده چايكاران ديگر تمايلي به برداشت چاي نداشته باشند.
از سوي ديگر در حالي كه طي 70 سال اخير باغات چاي به تقويت كود عادت كرده اند، دو سال است كه سازمان جهاد كشاورزي استان‌هاي شمالي كود به چايكاران نداده است. در عين حال به دليل اينكه چايكاران بهاي محصول برداشتي سال گذشته خود را فروردين ماه امسال دريافت كرده‌اند توانايي مالي براي رسيدگي به باغات چاي و آماده‌سازي زمين براي توليد امسال را نداشتند و به گفته مديرعامل اتحاديه چايكاران شمال "باغات چاي جنگل شده است چراكه چايكاران براي امرار معاش خود با مشكل مواجه بوده‌اند و نه تنها توانايي مالي براي رسيدگي به باغات را نداشتند بلكه به علت رها شدن كشاورزان به حال خود و عدم توجه مسئولان به اين بخش از توليد، انگيزه‌اي براي بهبود عملكرد وجود ندارد."
ايرج هوسمي ازدياد برگ سبز چاي در پي مطلوب بودن شرايط اقليم و افزايش بارندگي را عامل گرفتاري چايكاران عنوان مي‌كند چراكه اگر محصول را برداشت نشود باغ از بين مي‌رود و براي دوره‌هاي بعدي با مشكل مواجه مي‌شوند و اگر قصد برداشت داشته باشند بايد هزينه‌هاي كارگري بپردازند كه قيمت‌هاي تعيين‌شده خريد تضميني جوابگوي اين هزينه‌ها نيست.
اما اينها تنها مشكل چايكاران نيست بلكه نداشتن بازار مصرف و نبود جايگاه مناسب براي چاي ايراني و همچنين قاچاق چاي به كشور، اين صنعت را در آستانه نابودي كشانده است.
علاوه بر اين شرايط كه سال‌هاست چايكاران با آن دست و پنجه نرم مي‌كند، معضل جديد اين بخش عدم تحويل برگ سبز چاي از سوي كارخانه‌هاست.
در اين ميان اغلب كارخانه‌هاي چاي به دليل مقرون به صرفه نبودن و مشكل تامين گازوئيل تعطيل شده‌اند لذا كشاورزان بايد زنبيل به دست حاصل دسترجشان را به كارخانه‌هاي محله‌هاي مختلف ببرند تا شايد كارخانه‌اي باز باشد و محصولشان را تحويل بگيرد كه در اين پروسه ميزان زيادي از محصول زرد و سوخته و دور ريخته مي‌شود.
به گفته مديرعامل اتحاديه چايكاران "اين مشكلات طي دو سال اخير پس از احياي سازمان چاي كشور ايجاد شده است و اين سازمان هيچ گونه نقشي در توليد، تامين نهاده‌هاي توليد، رسيدگي به كارخانه‌ها و مزارع، نظارت بر خريد تضميني، تامين گازوئيل براي كارخانه‌هاي نداشته است. حتي اين سازمان كارخانه‌هايي را كه باز هستند و برگ سبز را تويل مي‌گيرند به كشاورزان اعلام نكرده است."
در اين ميان پيگيري‌هاي خبرنگار ايسنا براي ارائه توضيحات و پاسخگويي به وضعيت نا به سامان توليدكنندگان از علي محرر ـ رييس سازمان چاي كشور ـ بي‌نتيجه بوده و وي حاضر به پاسخگويي در اين زمينه نشد.
اين درحالي است كه روابط عمومي سازمان چاي كشور طي پيامي به نقل از رييس اين سازمان از وضعیت نا‌به سامان و غيربهداشتي کارخانجات چای کشورهای هند و سریلانکا خبرداده است!
به اعتقاد چايكاران "عليرغم اينكه چاي به عنوان محصول دائم‌المصرف در همه اقشار جامعه محسوب مي‌شود چاي ايراني هيچ جايگاهي براي مسوولان و همچنين بازار مصرف ندارد لذا كشاورزان انگيزه ورود به باغ و چيدن محصولي كه برايش هيچ ارزشي قائل نيستند، ندارند" و متاسفانه از نظر چايكاران چاي "مفلوك‌ترين" محصول كشاورزي است و به جاي حمايت از توليد مرتبا بر سر چاي ايراني مي‌زنند كه ادامه اين روند چاي ايراني را به ورطه نابودي مي‌برد و مزيت اقتصادي و پتانسيل توليد بالاي اين محصول در مناطق شمالي كشور از بين مي‌رود كما اينكه اكنون هم بسياري از باغداران چاي به دنبال تغيير كاربري زمين‌شان بوده يا نهايتا درصدد جايگزين كردن محصول ديگري به جاي چاي هستند.
مصرف سالانه چاي در کشور حدود 110 هزار تن است كه ۳۰ هزار تن آن در داخل توليد مي‌شود و بقيه نياز از طريق واردات رسمي و قاچاق تامين مي‌شود چراكه سال گذشته طبق آمار گمرك جمهوري اسلامي ايران ۵۰ هزار تن چای به‌صورت قانونی به کشور وارد شده است درصورتي كه كسري توليد كشورمان سالانه 80 هزار تن است بنابر اين مي‌توان گفت حداقل 30 هزار تن چاي از مبادي غير قانوني وارد شده است. كما اينكه تمامي آنچه در داخل توليد مي‌شود رد بازار كشورمان عرضه نمي‌شود و بخشي از آن صادر مي‌شود.
