یکی از مهمترین معضلات اقتصاد اسرائیل از اواسط سال ۲۰۲۳ میلادی و همزمان با یورش نظامی به نوار غزه، وضعیت رو به افول شاخصهای کلان اقتصادی این رژیم بویژه نرخ شاخص انتظارات تورمی، نرخ تورم موادغذایی و کالاهای خوراکی و نرخ بهره کوتاه مدت بوده است.
به گزارش جهان نيوز، سید مهدی حسینی کارشناس مسائل اقتصادی طی یادداشتی به موضوع تهدیدات اقتصادی علیه رژیم اشغالگر قدس پرداخت، که متن آن به شرح ذیل است:
در چند ماه اخیر که حملات نظامی ارتش رژیم صهیونیستی به نوار غزه افزایش یافته و جامعه جهانی در سکوتی معنادار، شاهد کشتار بیرحمانه زنان و کودکان بیگناه فلسطینی به بهانه مقابله با گروههای تروریستی اسلامی در خاورمیانه است، علاوه بر اقتصاد داخلی کرانه باختری رود اردن و نوار غزه، اقتصاد کشورهای هم‌کیش و همجوار از جمله لبنان، سوریه و عراق نیز تحت الشعاع این تنش نظامی قرار گرفته است.
اما شاید مهمترین اتفاق اقتصادی و سیاسی که رسانه‌های غولپیکر خبری غربی، در سکوتی محض، از پرداختن به آن منع شده‌اند، وضعیت بد شاخصهای کلان اقتصاد داخلی و بینالمللی اسرائیل در چند ماه اخیر است. به علاوه که آخرین و جدیدترین تحرکات ارتش رژیم اشغالگر قدس در حمله به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در سوریه، تلاطمهای شدیدی در بازار ارز اسرائیل ایجاد کرده که موجب کاهش ارزش پول ملی این رژیم (شِکِل جدید اسرائیل) در مقابل ارزهای مرجع جهانی و همچنین باعث کمبود عرضه و افزایش قیمتها در بازار کالاهای استراتژیک و موادغذایی در استان های مهم تل آویو و حیفا گردیده است.
مبتنی بر این مهم، در مقاله پیش رو به بررسی یکی از جدیدترین سرمقالات بینالمللی به چاپ رسیده پس از حمله ارتش اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه میپردازیم. نشریه معتبر واشنگتن پست، تنها ۴۸ ساعت پس از این یورش نظامی ددمنشانه، اقدام به انتشار سرمقاله‌ای مهم با عنوان "اقتصاد ناتوان اسرائیل در انتظار پاسخ مرگبار تهران کرده و در آن، به تبیین وضعیت شاخص های کلان اقتصادی، ارزش پول ملی اسرائیل و شرایط بازار مواد غذایی و کالاهای استراتژیک در فلسطین اشغالی طی چندین ماه پس از حمله به غزه و همچنین تحولات اقتصادی بوجود آمده پس از حملات اخیر در سوریه پرداخته است.
وضعیت بغرنج شاخصهای کلان اقتصادی اسرائیل پس از حمله به غزه
یکی از مهمترین معضلات اقتصاد اسرائیل از اواسط سال ۲۰۲۳ میلادی و همزمان با یورش نظامی به نوار غزه، وضعیت رو به افول شاخصهای کلان اقتصادی این رژیم بویژه نرخ شاخص انتظارات تورمی، نرخ تورم موادغذایی و کالاهای خوراکی و نرخ بهره کوتاه مدت بوده است.
نیر بارکات، وزیر اقتصاد و صنعت اسرائیل در اولین نشست مدیران این وزارتخانه در سال ۲۰۲۴ میلادی، نسبت به ادامه وضعیت افول شاخصهای کلان علیالخصوص افزایش مستمر شاخص انتظارات تورمی و تورم موادغذایی بوِیژه افزایش غیرقابلکنترل قیمت نان، شدیدا ابراز نگرانی کرده بود. بارکات در این جلسه، با اعلام کاهش صادرات اسرائیل در چندماه اخیر به خصوص از اواسط سال ۲۰۲۳ و مقارن با آغاز دور جدید حملات مرگبار نظامی به نوار غزه، میزان حجم ذخیره دلار در صندوق ارزی این وزارتخانه جهت واردات کالاهای اساسی را نامناسب اعلام کرده و برای اولین بار نسبت به شرایط بغرنج انبار کالاهای استراتژیک بویژه گندم، آرد و آب آشامیدنی هشدارداد. علاوه بر اظهارات وزیر اقتصاد و صنعت اسرائیل، بررسی آماری و نمودار وضعیت شاخصهای کلان اقتصادی صهیونیست‌ها، خود دلالتی روشن بر گفتههای اخیر بارکات در باب وضعیت نامناسب امروز اقتصاد اسرائیل است.
ناامیدی اسرائیلی‌ها از بهبود وضعیت اقتصادی در دولت جنگ آفرین
نمودار زیر، از جدیدترین پژوهشهای عملیاتی وزارت اقتصاد و صنعت اسرائیل در حوزه آیندهپژوهی اقتصادی استخراج شده است:
نمودار ۱.روند شاخص انتظارات تورمی اسرائیل پس از آغاز حمله به غزه
همانطورکه در این نمودار واضح است، نرخ بالاتر از متوسط جهانی در شاخص انتظارات تورمی که به گفته صاحبنظران اسرائیلی در بالاترین حد متوسط خود پس از بحران مالی ۲۰۰۸ قرارگرفته است، یکی از مهمترین عواملی است که موجب تزلزل پایههای بنیادین اقتصاد داخلی این رژیم گردیده است؛ در واقع، آنچه که میتواند حاکمیت سیاسی اسرائیل را در کوتاهترین زمان ممکن از پای درآورد، نگرانی اسرائیلی‌ها از آینده تاریک اقتصادی این رژیم و افزایش مستمر شاخص انتظارات تورمی است و همانگونه که در نمودار فوق قابلمشاهده است، باتوجه به عدم وجود چشمانداز حتی کوتاه مدت روشن نسبت به بهبود وضعیت مولفه های کلان اقتصادی در اسرائیل، این شاخص مجداد روند صعودی به خود گرفته است.
آژیر خطر آغاز قحطی فراگیر در اسرائیل
پس از حمله وحشیانه نظامیان اسرائیلی به مواضع جمهوری اسلامی ایران در سوریه در روزهای اخیر و قطعی شدن پاسخ کوبنده ایران به این دست درازی آشکار، تنشهای سیاسی و اقتصادی منطقهای، گریبان صنعت کالایی و بازار محصولات حیاتی از جمله ارزاق و موادغذایی اسرائیل در استانهای بزرگ نظیر تلآویو و حیفا و مناطق شهرک نشین این رژیم را نیز گرفته است.
به گزارش وزارت امور داخله اسرائیل، در ۴۸ ساعت گذشته، هجوم مردم به فروشگاههای موادغذایی و هایپرمارکتهای بزرگ در مناطق مختلف اسرائیل غیرقابلتصور و بیسابقه بوده و گویی که اسرائیلی‌ها، سایه سنگین قحطی حاصل از نبرد نظامی آتی را زودتر از سردمداران صهیونیست، درک کرده اند.
این هجوم بی سابقه منجر به تعطیلی بسیاری از مراکز عرضه ارزاق و مواد غذایی در سطح شهر تلآویو در اثر عدم توانایی صاحبان این فروشگاهها برای عرضه انبوه کالا به مردم نگران شده است.
وزیر امور داخله اسرائیل نسبت به تشکیل بازار سیاه برای فروش موادغذایی و کالاهای استراتژیک به شدت ابراز نگرانی کرد و اعلام کرد که گزارشهای میدانی حاکی از آن است که در برخی مناطق تلآویو و حیفا، ارزاقی نظیر نان، کنسرو، آرد، آب آشامیدنی، آجیلهای خوراکی و مواد پروتئینی، بیش از ۵ تا ۸ برابر قیمت واقعی آنها به صورت مخفیانه فروخته میشود و افراد سودجو در حال تشکیل کارتلهای کوچک و بزرگ جهت عرضه قطره چکانی موادغذایی برای افزایش تصاعدی قیمت آنها و سودآوری بیشتر هستند.
علاوه برگزارشهای چند روز گذشته، آخرین آمارها و نمودارهای بارگذاریشده در وبگاه وزارت اقتصاد و صنعت اسرائیل نشان میدهد که وضعیت شاخص تورم موادغذایی و خوراکیها در اسرائیل، مقارن با آغاز حملات نظامی ارتش اسرائیل به غزه در سال ۲۰۲۳، رو به وخامت گذاشته و از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی نیز با شیب آرامی، در حال افزایش مجدد و طی کردن روند صعودی است:
نمودار ۲. روند نرخ تورم مواد غذایی و خوراکیها در اسرائیل پس از آغاز حمله به غزه
پول ملی اسرائیل در لبه پرتگاه
یکی دیگر از مهمترین تحولات مالی و اقتصادی اسرائیل در روزهای اخیر، وضعیت شاخص نرخ برابری واحد پول ملی آنها در برابر دلار ایالاتمتحده است. همانگونه در نمودار زیر قابل ملاحظه است، بازار ارز اسرائیل از زمان آغاز حمله نیروهای نظامی به نوار غزه، دستخوش تلاطمهای شدید و متناوب بودهاست؛ به طوری که به گفته بانک مرکزی اسرائیل، در ۶ ماه گذشته، ارزش شِکِل اسرائیل در مقابل ارزهای مرجع بویژه دلار آمریکا، یورو و پوند بریتانیا، به ترتیب افت ۲.۴۸ درصدی، ۰.۵۴ درصدی و ۱.۱۵ درصدی را تجربه کرده که در طول ۲۴ سال گذشته بیسابقه بوده است. بنابراین مبتنی بر آمارهای بانک مرکزی اسرائیل و نمودار نرخبرابری شِکِل اسرائیل-دلار آمریکا میتوان دریافتکرد که این تنش نظامی ناعادلانه و بیرحمانه اسرائیل در چند ماه اخیر در منطقه و علیه مردم مظلوم فلسطین، نتیجهای جز بحرانیترشدن وضعیت اقتصاد داخلی و بینالمللی این رژیم و کاهش ارزش پولی ملی اسرائیل نداشته است.
نمودار زیر، وضعیت لحظه ایِ نرخ برابری شِکِل اسرائیل به دلار ایالات متحده در تاریخ ۵ آوریل ۲۰۲۴ یعنی اندکی پس از هدف قراردادن مواضع جمهوری اسلامی ایران در سوریه توسط نیروهای رژیم صهیونیستی است که شاهد افت ۲.۱۰ درصدی این موازنهی ارزی در مدت زمان بسیار اندک هستیم.
نمودار ۳. روند ارزش شِکِل اسرائیل به دلار آمریکا پس از حمله به سفارت ایران در سوریه
