به گزارش
جهان نيوز به نقل از روزنامه جوان، لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ روند نگران‌کننده واردات بنزین را با افزایش ۲ میلیارد دلاری نسبت به سال قبل نشان می‌دهد که این موضوع به‌معنای بدترشدن ناترازی و اتکا به واردات است. برای حل این معضل، اولویت‌بندی اصلاحات در صنعت خودرو از جمله ارتقای خودرو‌های دوگانه سوز و بهینه‌سازی راندمان موتور برای به حداقل رساندن مصرف بنزین ضروری است. همچنین تمرکز بر توسعه سبد سوختی با تکیه بر توسعه زیرساخت CNG و LPG یکی دیگر از راهکار‌های مهم اقتصادی در مواجهه با ناترازی بنزین است. علاوه بر این، اسقاط خودرو‌های فرسوده و افزایش استفاده از خودرو‌های برقی نیز می‌تواند به کاهش وابستگی به بنزین کمک شایانی کند.
برای رسیدگی مؤثر به ناترازی بنزین، اولویت‌دادن به تنوع سبد سوخت در خودرو‌های سواری و ترویج گزینه‌های سوخت جایگزین ضروری است. خودرو‌های دوگانه‌سوز، مانند خودرو‌های هیبریدی یا خودرو‌های گازسوز فشرده (CNG) باید با همکاری صنعت حمل و نقل کشور به طور فعال توسعه یابند. هدف این رویکرد کاهش وابستگی به بنزین و افزایش استفاده از سوخت‌های جایگزین و در نتیجه کاهش واردات بنزین است. به‌زعم کارشناسان، باید فوراً به این موضوع مهم توجه شود و برای اطمینان از پیشرفت سریعاً در دستور کار قرار گیرد. علاوه بر این، جایگزینی خودرو‌های دوگانه‌سوز یا بهینه‌سازی موتور‌ها برای افزایش راندمان مصرف بنزین، راه‌حل مناسب دیگری برای مسئولان صنعت خودرو کشور است.
خودرو‌های موجود در کشور، حتی خودرو‌های تازه تولید شده در مقایسه با استاندارد‌های جهانی، میزان مصرف سوخت قابل‌توجه بالاتری دارند. رواج خودرو‌های بی‌کیفیت و پرمصرف به افزایش مصرف بنزین کمک می‌کند. علاوه بر این، تعداد بالای خودرو‌های فرسوده که به ۵/۵ میلیون دستگاه رسیده است و ادامه استفاده از آن‌ها از جمله در صنعت حملونقل، مصرف بنزین در این بخش را تشدید می‌کند، بنابراین مدیریت مصرف بنزین به طور مؤثر، بهبود بهره‌وری سوخت از طریق اسقاط خودرو‌های فرسوده و تمرکز بر افزایش پذیرش خودرو‌های برقی و دوگانه‌سوز را ضروری می‌کند که این اقدامات به طور قابل‌توجهی مصرف بنزین را در بخش خودرو کاهش می‌دهد.
همچنین در رابطه با اهمیت تمرکز بر توسعه زیرساخت LPG باید به این نکته اشاره کرد که نکته بسیار مهم تمرکز بر افزودن LPG به سبد سوخت است. با توجه به تداوم هدررفت گاز مایع فشرده در خطوط لوله، انتظار می‌رود مجلس مانند سال گذشته با الزام قانونی افزودن LPG به سبد سوخت در بودجه ۱۴۰۳ زمینه کاهش هدررفت ارزی دولت از محل واردات بنزین و همچنین امنیت انرژی را فراهم کند.
تشدید واردات بنزین که در لایحه بودجه ۱۴۰۳ نگرانی جدی مسئولان دولتی را برانگیخته است. بی‌توجهی به تنوع سبد سوخت و اتکای مستمر به سبد تک سوختی و انحصار بنزین، بخش حمل و نقل کشور را با خطر جدی مواجه کرده است. از همین رو افزودن LPG به سبد سوخت راه‌حلی امیدوارکننده برای تضمین امنیت انرژی در بخش حملونقل ارائه می‌دهد. با پیش‌بینی‌های تداوم روند فعلی مصرف بنزین، کشور با خطر بحران شدید واردات بنزین و کمبود سوخت مواجه است. با تنوع بخشیدن به سبد سوخت با LPG به همراه گاز طبیعی فشرده (CNG) می‌توان خطر چنین بحرانی را از بین برد.
LPG، سوخت پاک‌تر در مقایسه با بنزین و گازوئیل می‌تواند به طور مؤثر در کاربرد‌های مختلف حملونقل از جمله وسایل نقلیه و سیستم‌های حمل و نقل عمومی استفاده شود. در دسترس بودن آن به عنوان یک گزینه سوخت جایگزین می‌تواند وابستگی کشور به واردات بنزین را کاهش دهد و در نتیجه امنیت انرژی را افزایش داده و خطرات مرتبط با وابستگی به یک سوخت را کاهش دهد. ورود رسمی LPG به سبد سوخت می‌تواند مزایای اقتصادی قابل توجهی به ویژه افزایش درآمد ارزی دولت داشته باشد. با افزایش تولید و استفاده از LPG می‌توان معادل واردات بنزین و گازوئیل را کاهش داد. این کاهش واردات نه تنها موجب صرفه‌جویی ارزی ارزشمند می‌شود، بلکه فرصتی را برای صادرات بنزین و گازوئیل با قیمت‌های بالاتر فراهم می‌کند.
همچنین با استفاده از LPG در داخل دولت می‌تواند از پتانسیل صادرات بنزین و گازوئیل که می‌تواند با قیمت بالاتر در بازار‌های بین‌المللی به فروش برسد، سرمایه‌گذاری کند.
این جریان درآمد اضافی به رشد اقتصادی کشور کمک می‌کند و وابستگی به واردات را کاهش می‌دهد. گنجاندن LPG در سبد سوخت نیز مزایای زیست محیطی قابل توجهی دارد. LPG به دلیل انتشار کمتر آلاینده‌ها در مقایسه با بنزین و گازوئیل سنتی شناخته شده و با تشویق به پذیرش LPG به عنوان سوخت جایگزین، بخش حملونقل می‌تواند به کاهش سطح آلودگی زیست‌محیطی کمک کند. سوزاندن سالانه حداقل ۳ میلیون تن LPG همانطور که آمار نشان می‌دهد، در حال حاضر استفاده بیهوده از این منبع وجود دارد. پرداختن به این موضوع با گنجاندن LPG در سبد سوخت به استفاده بهینه از منابع ملی و به حداقل رساندن هدررفت کمک می‌کند. کاهش آلودگی زیست‌محیطی ناشی از پذیرش LPG در بخش حملونقل با تلاش‌های جهانی برای مبارزه با تغییرات آب‌و‌هوا و بهبود کیفیت هوا هماهنگ است.
هم اصلاح صنعت خودرو هم توسعه واحد‌های CNG
جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در مورد بحث ناترازی بنزین به «جوان» می‌گوید: «با این روندی که الان خودرو وارد بازار می‌شود و سرمایه‌گذاری آنچنانی در حملونقل عمومی نمی‌کنیم، هر چقدر هم پالایشگاه بسازیم باز هم کمبود داریم. متأسفانه خودرو‌هایی را که وارد بازار می‌کنیم مصرف سوخت بالایی دارند. پالایشگاه‌سازی باید انجام شود، ولی در کنار آن توسعه واحد‌های CNG هم باید انجام شود که بخش قابل توجهی از نیاز بازار داخلی خصوصاً مناطق مرزی را از طریق CNG پاسخ دهیم، یعنی اینگونه نشود که ما بنزین بدهیم بخش قابل‌توجهی از آن قاچاق و از مرز خارج شود.»
وی می‌افزاید: «باید به خوبی از ظرفیت ماده ۱۲قانون رفع موانع تولید استفاده کنیم و به سمت تولید خودرو‌های برقی برویم؛ خودرو‌های برقی می‌توانند بخش عمده‌ای از مشکل را حل کند. در مناطق مرزی خودرو‌های CNG سوز و برقی می‌توانند کمک کنند تا این مشکل رفع شود. در شهر‌های آلوده نیز خودرو‌های برقی می‌توانند کمک کنند. دولت باید تسهیلات بدهد شهرداری‌ها به کمک دولت بیایند که در شهر‌های آلوده خودرو‌های حمل و نقل عمومی مثل تاکسی‌ها را برقی کنیم.»
قادری تصریح می‌کند: «در ابتدای کار برای اینکه موضوع جا بیفتد و برای بخش خصوصی مقرون به صرفه باشد، باید یارانه‌های را پرداخت کنیم که جذابیت ایجاد کند و در کنار آن مکانیسم‌هایی که برای تخصیص بنزین است را به کار ببریم. وقتی خودرو‌ها را برقی و CNG را تقویت کنیم، می‌توانیم قیمت بنزین را نیز افزایش دهیم و به قیمت‌های بین‌المللی برسانیم. وقتی قیمت‌ها به قیمت‌های بین‌المللی نزدیک شد آن موقع بحث واردات خودرو در کنار آن افزایش تولید داخل کمک می‌کند که به سمت و سوی مکانیسم‌های برویم و از خودرو‌های کم‌مصرف استفاده کنیم و اگر به این شکل به استاندار‌های جهانی نزدیک شویم شاید همین تعداد پالایشگاه نیز بتواند پاسخگو باشد.»
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس خاطرنشان می‌کند: «برای ناترازی بنزین که منجر به واردات شده و طی سال آتی نیز با افزایش و تشدید این واردات همراه است؛ باید فکری جدی کنیم و در زمینه اصلاح وضعیت مصرف در خودرو‌های کشور و تنوع بخشیدن به سبد سوختی کشور از طریق افزودن CNG به سبد سوختی حرکت کنیم.»
ضرورت استفاده از منابع جایگزین بنزین نظیر CNG یا LPG
جبار کوچکی‌نژاد عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در مورد ناترازی در حوزه بنزین و راه‌های رفع این ناترازی در کشور به «جوان» می‌گوید: «در حوزه مصرف بنزین باید خودرو‌ها را بهینه کنیم، چون مصرف ما از میانگین جهانی خیلی بالاتر است. اگر خودرو‌های ما بهینه شوند ۱۲۰ یا ۱۳۰ میلیون لیتر مصرف به ۶۰ یا ۷۰۰ میلیون لیتر بنزین می‌رسد، یعنی مصرف شدیداً کاهش می‌یابد.»
وی می‌افزاید: «در حال حاضر اگر تولید ما به ۱۱۰ و ۲۰ میلیون لیتر هم برسد، نمی‌توانیم صادرات داشته باشیم، چون تمامی تولیدمان در کشور مصرف می‌شود و این از نظر علم اقتصاد پذیرفتنی نیست.»
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس تأکید می‌کند: «باید تولید را افزایش و ناچار هستیم این کار را انجام دهیم. اگر مصرف ما بالا باشد ناچاریم پالایشگاه‌ها را توسعه دهیم و این توسعه پالایشگاه‌های به نفع نظام است؛ یعنی به جای اینکه نفت صادر کنیم، بنزین، قیر و گازوئیل صادر می‌کنیم که این خودش برای کشور ارزآوری دارد.
همچنین در زمینه مربوط به استفاده از منابع جایگزین بنزین نیز باید به سمت استفاده بیشتر از این منابع جایگزین نظیر CNG یا LPG برویم و این موضوع نیز بسیار مهم و کلیدی است. به صورت کلی باید کاری کنیم که امنیت انرژی کشور به خطر نیفتد و تشدید واردات بنزین به معنای به خطر افتادن امنیت انرژی کشور است و از همین رو باید از منابع جایگزین بنزین نظیر CNG یا LPG در جهت حل مشکل ناترازی بنزین و تأمین امنیت انرژی کشور استفاده کنیم.»
دبیر کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۳ مجلس تأکید می‌کند: «سرمایه‌گذاری نظام در حوزه پالایشگاهی در تمامی بخش هاست و ارزآوری آن به نفع نظام اقتصادی و در کلان به نفع کشور است.»
جمع‌بندی
به‌نظر می‌رسد توسعه سبد سوختی راه‌حلی مناسب برای افزایش امنیت انرژی، افزایش درآمد ارزی و کاهش آلودگی محیط‌زیست ارائه می‌دهد. با ترکیب LPG در کنار CNG، خطرات مرتبط با وابستگی به تک سوخت را می‌توان کاهش داد و از یک بخش حملونقل پایدارتر و انعطاف‌پذیرتر اطمینان حاصل کرد. رسیدگی به ناترازی تولید و مصرف بنزین برای توسعه پایدار ایران و حفظ منابع ارزی آن بسیار مهم است. عدم تنوع در سبد سوخت خودرو‌های سواری، همراه با وابستگی بیش از حد به بنزین، منجر به افزایش واردات و فشار اقتصادی شده است. برای اصلاح این موضوع، اولویت‌بندی اصلاحات در صنعت خودرو از جمله ارتقای خودرو‌های دوگانه‌سوز و بهینه‌سازی راندمان موتور برای به حداقل‌رساندن مصرف بنزین ضروری است. علاوه بر این، اسقاط خودرو‌های فرسوده و افزایش استفاده از خودرو‌های برقی می‌تواند به کاهش وابستگی به بنزین کمک شایانی کند. با اجرای این اقدامات، ایران می‌تواند به طور مؤثر مصرف بنزین را مدیریت کند، امنیت انرژی را افزایش دهد و راه را برای سبد سوخت پایدارتر و متنوع‌تر در بخش حملونقل هموار کند که این روند نیازمند اراده است.
