نخبه کشی در حیاط خلوت خویشاوند سالاری
شنبه ۱۹ دی ۱۳۹۴ ساعت ۱۳:۱۴
کد مطلب: 466498
در این پدیده،امتیازات ویژه از شخصی به شخصی دیگر منتقل می شود اما عموما این انتقال امتیاز بصورت درون خانوادگی انجام می پذیرد.
در جوامع صنعتی که اغلب نظام سیاسی خود را برآمده از خواستگاه های دموکراتیک و مردمی می پندارند و ادعا می کنند که شایسته سالاری بر خویشاوند سالاری تفوق پیدا کرده نیز با شدت و ضعف هایی این معضل وجود دارد.
به عبارت دیگر علیرغم طرح چنین ادعاهای دروغینی،در واقع امر پدیده خویشاوند سالاری همچنان در نهان برخی از مراکز ونهادهای دولتی کشور های توسعه یافته مشاهده می شود.
البته نباید از نظر دور داشت که میزان و ضریب این پدیده در کشورهای در حال توسعه بیشتر حس می شود.
شدت و ضعف خویشاوند سالاری با توسعه،شکوفایی و پیشرفت هر کشوری ارتباطی مستقیم دارد و به عبارتی در جامعه ای که خویشاوند سالاری از شدت بیشتری برخوردار است به تبع دشواری ها برای پیمودن مسیر ترقی و پیشرفت افزایش می یابد و به همان میزان هر اندازه این پدیده کمرنگ تر شود ضریب رشد و توسعه با ارتقای بیشتری همراه می شود.
در این گزارش به آسیب ها و راهکارهای مهار و پیشگیری از خویشاوند سالاری پرداخته می شود.
مریم جهان خواه،جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران در تشریح معنا و مفهوم خویشاوند سالاری و تبعات و عوارض چنین پدیده ای اظهار کرد:خویشاوند سالاری یعنی قائل شدن امتیازاتی خاص مالی یا اداری برای نزدیکان نسبی و سببی از سوی افرادی که در مجموعه ونهادی صاحب نفوذ و اختیاراتی هستند.
وی افزود:بسیاری از مردم،خویشاوند سالاری را همان پارتی بازی می نامند اما در واقع امر،این دو مقوله ای جدا از یکدیگر هستند و نمی توان بطور قطع به یقین آن را بطور کامل به پارتی بازی اطلاق کرد.
جهان خواه گفت:البته در تشدید خویشاوند سالاری،پارتی بازی نیز موثر است اما دامنه پارتی بازی گستره فراخ تری را شامل می شود و نمی توان ضرورتا خویشاوند سالاری را به پارتی بازی معنا کرد اما می توان گفت یکی از نمودهای پارتی بازی می تواند در خویشاوند سالاری نیز مشاهده شود.
این جامعه شناس وآسیب شناس اجتماعی عنوان کرد:جذب و اشتغال نزدیکان افراد صاحب نفوذ در نهادهایی که نزدیکان و خویشاوندان آنها دارای مسئولیت واختیاراتی هستند یکی از مصادیق جدی این پدیده (خویشاوندسالاری)به شمار می رود.
وی در تشریح پیامد های خویشاوند سالاری گفت : نخستین عارضه ای که از این پدیده حاصل می شود ضعف در تخصص گرایی و تخصص محوری است و در واقع در شرایطی که خویشاوند سالاری باعث گمارده شدن فرد یا گروهی در پست و مسئولیتی می شود آنطور که باید تخصص و توانمندی های مدتظر قرار نمی گیرد و بیشتر ارتباطات و ملاحظات اینچنینی است که تعیین کننده محسوب می شوند.
جهان خواه گفت: بطور طبیعی در چنین بستر و شرایطی راندمان کاری تحت الشعاع قرار می گیرد زیرا با توجه به عقبه ای که فرد از آن برخوردار بوده عهده دار مسئولیتی شده،و در چنین شرایطی طبیعتا پشتوانه و انگیزه لازم در فرد برای انجام حداکثری وظایف خویش وجود نخواهد داشت زیرا احساس امنیتی را در وجود خویش حس می کند که این تصور و ذهنیت به او اطمینان خاطر می دهد که ملاحظات لازم در خصوص او مدنظر قرار خواهد گرفت.
* چه باید کرد ؟
مصطفی صلح جو،روانشناس و کارشناس امور تربیتی در تشریح راهکارهای پیشگیری از بروز چنین پدیده ای کفت:عموما برای رفع چنین نواقص و نارسایی هایی باید به عنصر فرهنگی،آموزشی توجه ویژه ای مبذول شود و در واقع این فرهنگ سازی است که بستر لازم برای برون رفت از چنین معضلاتی را میسر می کند.
وی افزود:باور این اصل که توزیع متوازن فرصت ها و امکانات در پیشرفت و شکوفایی کشور نقش بسزایی ایفا می کند در پرهیز از چنین اعمال نفوذ هایی موثر خواهد بود که البته تحقق چنین فرهنگی با برنامه های مدون،اصولی در دراز مدت محقق خواهد شد.
وی افزود:البته تدابیر تنبیهی نیز در پیشگیری از وقوع چنین پدیده هایی تاثیرگذار است ومی توان با طراحی سازوکار های مقتضی چارچوبی را تعیین کرد که پیرو آن با عامل یا عاملین چنین اقداماتی برخورد های مقتضی صورت گیرد و سطح برخورد ها بگونه ای پیش بینی شود که ریسک اقدام به حمایت های اینچنینی به حد اکثرممکن افزایش یابد.
روانشناس و کارشناس امور تربیتی گفت:در چنین شرایطی فرد یا افرادی که به عنوان حامی به گماردن افراد فعال می شوند رغبت و تمایل کمتری برای پشتیبانی و دخالت در جذب خویشاوندان خود بر مسئولیتی که مدنظر قرار داده اند پیدا خواهند کرد.
صلج جو یادآور عنوان کرد : نباید از نقش نهاد های نظارتی نیز دراین عرصه خطیر بسادگی گذشت و هرآنچه ورود و حساسیت بیشتری به چنین مواردی نشان داده شود بطور یقین بروز خویشاوند سالاری نیز در عرصه های گوناگون کاهش خواهد یافت.
