ناگفته‌های خبرنگاران مستقر کشتی "ایران شاهد"
يکشنبه ۱۷ خرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۶:۱۹
کد مطلب: 426584
این کشتی، حامل بیش از ۲۵۰۰ تن کمک‌های انسان‌دوستانه اعم از مواد غذایی و دارویی و اقلام پزشکی و مایحتاج روزانه مردم جنگ زده یمن بود که روی عرشه آن، فعالان صلح‌طلب و ضدجنگ از آمریکا، فرانسه و آلمان، پزشکان و تعدادی از خبرنگاران ایرانی، حضور داشتند.
خبرنگاران بین الملل دفاع پرس در این خصوص با «شهسوار حسینی»، گزارشگر «واحد مرکزی خبر» و «مهدی مشکینی» خبرنگار «خبرگزاری تسنیم» که همراه با این کشتی از بندرعباس راهی یمن شده بودند، تا این کاروان را به صورت کامل از لحظه اعزام تا رسیدن به مقصد، پوشش خبری بدهند، به گفتگوی تفضیلی پرداخته‌اند که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد.
لطفا از نحوه اعزام خود با کشتی نجات که حامل کمک‌های انسان‌دوستانه اعم از مواد غذایی و دارویی و اقلام پزشکی و مایحتاج روزانه مردم جنگ زده یمن بود، توضیح دهید؟
حسینی: قبل از اینکه به این موضوع بپردازم لازم است به حضورم در دو پرواز از سه پرواز حامل کمک های بشردوستانه ایران و ۹۰ نفر از مجروحان یمن که برای مداوا به ایران اعزام شده بودن اشاره کنم که البته این ۹۰ نفر قبل از تجاوز سعودی ها به یمن مجروح شده بودند. نکته قابل تامل اینجا بود که خود عربستان ادعای کمک به این مجروحان را داشت اما با ممانعت از فرود هواپیمای حامل این مجروحان اجازه نداد، این مجروحان بعد از مداوا به کشور خود برگردند.
هواپیمای اول که به مرز یمن و عمان رسید، جنگنده‌های عربستانی هشدار دادند که اجازه فرود ندارد. هواپیما حدود ۲ ساعت در آسمان در حال پرواز بود تا اینکه هواپیما حدود ساعت ۸ شب بود که به بندرعباس برگشت. فردای همان روز علاوه براینکه هواپیما از وزارت امور خارجه مجوز پرواز گرفت، مجوز کاری هلال احمر و مجوز سیاسی را هم در هر دو پرواز داشت، مجددا به سمت یمن پرواز کرد. ولی متاسفانه وقتی وارد حریم هوایی یمن شد دوباره جنگنده‌های عربستانی هواپیما را تهدید کردند. که این بار نیز هواپیما مثل دفعه قبل دو سه ساعت در آسمان در حال پرواز بود تا شاید بتواند در فردگاه صنعا فرود آید، ولی این اتفاق نیفتاد و با آن همه مجروح که در وضعیت بدی هم قرار داشتند مجبور شد به ایران برگردد.
** مسیر «دریایی» گزینه بعدی ایران برای شکستن محاصره مردم یمن
بعد از بسته شدن مسیر هوایی، جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت، برای امداد رسانی مسیر دریا را انتخاب کند، از سازمان مجددا به من مأموریت دادند که با کشتی نجات که حامل کمک‌های انسان دوستانه، همراه با تعدادی از خبرنگاران عازم یمن شوم. بنابراین مقدمات اعزام فراهم شد و در این سفر حاضر شدم.
آقای مشکینی لطفا شما توضیح دهید چه اتفاقی افتاد که عازم این سفر شدید؟
مشکینی: یک ماه قبل از اینکه کشتی نجات عازم یمن شود، بیانیه‌ای مبنی بر اعلام آمادگی خبرنگاران برای اعزام به یمن صادر شد که من هم آن را امضا کردم درحالی که فکرش را هم نمی کردم که این فرصت برای من پیش بیاید. با این حال دو روز قبل از اینکه کشتی نجات به یمن اعزام شود، از مجموعه خبرگزاری به من گفتند که قرار است یک کشتی انسان دوستانه از ایران برای ارسال کمک‌های غذایی و بهداشتی به مجروحان یمن اعزام شود که ما می‌خواهیم برای پوشش خبری این اقدام انسان دوستانه، خبرنگار اعزام کنیم. همان لحظه بدون اینکه تامل کنم و خطرات احتمالی و یا حتمی را در نظر بگیرم، سریعا اعلام آمادگی کردم و گفتم که من حتما در این سفر برای پوشش خبری، حضور خواهم داشت.
** شاید برای هر خبرنگاری در مدت خبرنگاری‌اش یکبار چنین اتفاق بیفتد
به چند دلیل اصلی، خطرات این سفر را به جان خریدم؛ دلیل اول این بود که حضور در چنین مکان‌هایی یک توفیق عظیم و ثواب اخروی دارد. دومین دلیل بحث تجربه کاری است که شاید برای هر خبرنگار در مدت خبرنگاری اش یکبار از این اتفاق‌ها بیفتند.
بالاخره به عنوان عضوی از تیم رسانه‌ای برای پوشش خبری همراه با تعدادی از فعالان ضد جنگ از کشورهای آمریکا، فرانسه و آلمان، پزشک و خدمه کشتی نجات حامل کمک‌های انسان دوستانه از بندرعباس عازم یمن شدیم.
البته قبل از اینکه اعزام شویم دو جلسه توجیهی با افرادی که قرار بود در این کشتی حضور داشته باشند، برگزار شد. در این جلسات قرار بر این شد که همه امکانات ارسال اخبار در کشتی فراهم باشد. اما علی رغم وعده حتمی مسئولان، متاسفانه آنطور که باید، محقق نشد.
از اتفاقاتی که در طول مسیر با آنها مواجه شدید بگویید. قرار بود کشتی چند روزه به مقصد برسد؟
مشکینی: پیش بینی اولیه ۷ روز بود اما بعد از حرکت وقتی از کاپیتان پرسیدیم کی می رسیم؟ ایشان گفتند انشاا... حدود ۱۰ روز تا رسیدن به الحدیده طول می کشد.
ارتباط شما با فعالان ضد جنگ چگونه بود؟
حسینی: ما در کشتی مثل یک خانواده بودیم، سه کانکس در کشتی وجود داشت که یکی از آنها به کارکنان هلال احمر و فعالان ضد جنگ اختصاص داشت و یکی از دیگر هم در اختیار خبرنگاران قرار داده شده بود. کانکس سومی هم برای پزشکان بود. ولی با همه این سختی‌ها همچنان امیدوار بودیم که به هدف اصلی خود خواهیم رسید.
بالاخره کشتی با ۳ روز تاخیر ساعت هشت شب از اسکله «شهید رجایی» به راه افتاد و از دریای عمان و شمال اقیانوسیه هند عبور کردیم تا اینکه کشتی در خلیج عدن وارد کریدور شد.(کریدور یک مسیر بین المللی برای رفت و آمد کشتی‌ها است که وسط خلیج درست کرده اند و چند ناو از کشورهای ائتلاف امنیت این کریدور را بر عهده دارند).
ناو گروه (۳۴ البرز) نیروی دریایی ارتش از کجا شما را همراهی کرد؟
**ناو البرز؛ اقتدار و افتخار ایران در آب‌های آزاد
حسینی: وقتی وارد خلیج عدن شدیم اعلام کردند که ناو گروه ۳۴ (البرز) نیروی دریایی ارتش با کشتی تماس گرفته است و دو روز بعد آن، این ناو گروه را در کنار کشتی نجات دیدیم. وقتی این ناو گروه به ما نزدیک شد، با زدن چندین بوق ممتد و یک دور افتخار به دور کشتی، ما را به ادامه مسیر تا رسیدن به مقصد و هدف اصلی امیدوارتر کرد. با دیدن این ناو گروه احساس غرور کردیم و تمام خستگی راه از تنمان به در شد.
حس و حال فعالان صلح طلب و ضد جنگ حاضر در کشتی با دیدن ناو جنگی ایران چگونه بود؟
حسینی: دیدن این ناوگروه برای همه و حتی برای فعالان ضد جنگی که از سه کشور آمریکا فرانسه و آلمان در کشتی حضور داشتند، خیلی لذت بخش بود. البته آنها از حضور ایران در آب‌های آزاد خبر نداشتند که باخبرشان کردیم.
در خبرها آمده بود که ناوهای پاکستانی وعربستانی هم اطراف کشتی نجات دیده شده بود. آیا تهدیدی از سوی این ناوها مشاهده شد؟
** عربستان جرأت حمله به ایران را ندارد
مشکینی: بله، چند ناو جنگی در اطراف "ایران شاهد" وجود داشت، ولی با وجود حضور ناو گروه ۳۴ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران جرأت تهدید نداشتند. مطمئن بودم و هستم این امکان برای عربستان وجود ندارد که به سیستم نظامی، کشتی و هواپیمای ایران حمله کند. عربستان شجاعت و جرأت حمله به ایران را هیچگاه نخواهد داشت چرا که آنها در چنین سطوحی تعریف نمی‌شوند.
نگاه فعالان صلح طلب و ضد جنگ در کشتی به حضور ایران در این عرصه‌ها چگونه بود؟
** مخالفت فعالان ضد جنگ با بازرسی کشتی «ایران شاهد»
مشکینی: فعالان ضد جنگ حاضر در کشتی نسبت به حضور ایران در این عرصه‌ها، مخصوصا این کشتی، نگاه مثبتی داشتند. آنها می‌گفتند که این کشتی حامل کمک‌های انسان دوستانه است. حتی وقتی بحث بازرسی مطرح شد، آنها به شدت با بازرسی کشتی به خاطر اینکه خود شاهد بارگیری آن در بندرعباس بودند، مخالفت کردند. با توجه به اینکه هدف اصلی ما از انتقال کمک‌های انسان دوستانه به مردم مظلوم یمن شکستن محاصره مردم یمن بود. آنها هم همانند ما دفاع از یمن و مردم مظلوم این کشور را وظیفه خود می دانستند.
لطفا آقای مشکینی شما هم از لحظه مشاهده ناو گروه ۳۴ (البرز) در کنار کشتی نجات توضیح دهید. وقتی این ناو را دیدید به شما چه حسی و حالی دست داد؟
** ارتش باید در آب‌های آزاد حضور داشته باشد
مشکینی: وقتی وارد کریدور شده بودیم، پشت سر کشتی ما یک ناوی با فاصله دور در حرکت بود که احتمال می دادیم، آمریکایی باشد. سمت راست و چپ کشتی هم دو ناو نظامی بود که می گفتند از ناوهای ائتلاف است. اما از دور شاهد حرکت ناوی بودیم که سرعت و مسیرش متفاوت‌تر از این سه ناو در اطراف کشتی "ایران شاهد" بود. وقتی این ناو به ما نزدیک شد به سمت کاپیتان رفتم و پرسیدم این ناو برای کدام کشور است که به ما نزدیک می‌شود؟ کاپیتان گفت:«ناو البرز». به همه خبر دادم که ناو البرز در کنار کشتی ما است. با توجه به اینکه ناوها به لحاظ امنیتی باید یک فاصله ای را با ناوهای مجاور رعایت کنند. ولی ناو البرز این فاصله را رعایت نکرده بود. وقتی ناو البرز را در کنار کشتی نجات دیدم، احساس کردم این حرکت، یک نوع قدرت نمایی است. در همان لحظه جمله حضرت آقا به ذهنم خطور کرد که فرمودند:"ارتش باید در آب‌های آزاد حضور داشته باشد." در آنجا فهمیدم که حضور نیروی دریایی ارتش در عدن چه افتخاری برای ایران دارد.
ناگفته نماند که وقتی ناو البرز به ما نزدیک شد، ناوهای جنگی فاصله خود را با ما دور کردند. بعد از چندین ساعت این ناو های جنگی محو شدند. فقط ناو البرز بود که از سمت راست ما حرکت می کرد.
شما چه زمانی متوجه شدید که کشتی نجات باید مقصد خود را تغییر دهد، آیا راه دیگری غیر از بندر الحدیده وجود نداشت که کمک های ایران را به یمن برساند؟
حسینی: نه، راهی وجود نداشت. ما قبل از باب المندب، خلیج عدن را داشتیم. ولی متاسفانه در استان عدن نیز بین انصارالله و نیروهای القاعده و طرفداران منصور هادی درگیری بود. پس تنها راه بندر الحدیده بود که در آنجا هم احتمال داشت کشتی مورد هدف جنگنده‌ها سعودی قرار گیرد.
** اولین زمزمه‌های تغییر مسیر کشتی/کشتی قراربود برای بازرسی به جیبوتی برود!
از تهران به ما خبر می دادند که مسئولان نظامی با قدرت از پیش‌روی کشتی نجات سخن می‌گویند و دشمنان را از کوچکترین تعرض به «ایران شاهد» برحذر می دارند. وزارت خارجه نیز سخن از نپذیرفتن بازرسی کشتی می‌گوید. اما وقتی وارد خلیج عدن شدیم، گزارش‌ها و خبرهای ما رنگ و بوی دیگری گرفت. اولین زمزمه‌ها برای تغییر مسیر به گوش رسید، ولی مسئولان کشتی همچنان تاکید می کردند که مسیر همان «بندر الحدیده» یمن است. تا اینکه از تهران به ما خبر دادند که شاید مقصد کشتی، مکان دیگری باشد. لذا وقتی به انتهای کریدور رسیدیم، به ما اعلام کردند که باید به سمت کشور جیبوتی بروید. گویا سفیر ایران در اتیوپی و جیبوتی با مسوولان کشتی تماس گرفته بود و گفته بود که کشتی قرار است برای بازرسی توسط صلیب سرخ به جیبوتی برود و سپس به سمت الحدیده ادامه مسیر خواهد داد. ولی به آنجا که رسیدیم از ادامه مسیر خبری نبود. گفتند که باید کشتی «ایران شاهد» در جیبوتی پهلو گرفته و آماده تخلیه بار شود.
** ایران شاهد، خود شاهد انتقال کمک‌های انسان دوستانه به مردم مظلوم یمن نشد
بنابراین نگذاشتند ایران شاهد خود شاهد انتقال کمک‌های انسان دوستانه به مردم مظلوم یمن باشد، اقدامی که شاید می‌توانست محاصره مردم یمن را بشکند.
ما متاسفانه گزینه‌ای را انتخاب کردیم که «جان کری» یک هفته پیش، قبل از اعزام کشتی به یمن گفته بود:" ما به ایرانی ها گفته ایم که به جیبوتی بروند."البته گزینه دیگری غیر از این هم وجود داشت که بندر سلاله عمان بود. ولی متاسفانه ما گزینه اولی را انتخاب کردیم.
** مصاحبه فوری سفیر ایران؛ دریغ از خدا قوت به سرنشینان
وقتی کشتی در لنگرگاه پهلو گرفت، سفیر ایران در اتیوپی و جیبوتی به آنجا آمد و گفت که برای انجام «یک مصاحبه فوری» آمده‌ام. سفیر در مصاحبه اش به مطلب خاصی اشاره نکرد، در ابتدا و انتهای مصاحبه، از دولت جیبوتی بخاطر همکاری های صورت گرفته تشکر کرد و بلافاصله کشتی را ترک کرد و دریغ از یک خوش‌آمد گویی و خدا قوت حداقلی به سرنشینان کشتی که برای انجام این ماموریت، ۱۳ روز را با کمترین امکانات در دریا سپری کرده بودند.
از جیبوتی بگویید، آیا با مردم جیبوتی هم تعاملی داشتید؟
مشکینی: وقتی به جیبوتی رسیدیم، بحث‌هایی مبنی بر احتمال گروگان گیری و مورد هدف واقع شدن از سوی برخی گروه‌ها مطرح شد اما وقتی وارد اسکله شدیم و با مردم جیبوتی صحبت کردیم خبری از تهدید و گروگان گیری نبود. اتفاقا مردم جیبوتی خیلی از ما استقبال کردند. وقتی صاحب مغازه‌ای از ما پرسید که از کجا آمده اید؟ جواب دادیم از ایران. گفت: از کشور احمدی نژاد آمده اید، احمدی نژاد ضد امپریالیسم و صهیونیسم است و ... .
** اقدامی غیر دیپلماتیک کشور جیبوتی
فقط مسوولان دیپلماتیک جیبوتی در اقدامی غیردیپلماتیک و خلاف عرف بین‌المللی، از صدور ویزا به سرنشینان کشتی نجات خودداری کرد تا هیچ کس نتواند حتی برای رفتن به فرودگاه از بندر خارج شود. ۴ روز از اسکله به مرکز دریافت ویزا با تمام سختی‌هایی که داشت رفت و آمد کردیم ولی موفق به اخذ ویزا نشدیم. از سوی مسوولان جیبوتی علت خودداری از صدور ویزا به ما «خاص بودن کشتی ایرانی» و ادعاهای واهی این کشتی اعلام می شد. بالاخره ما با تمام تلاشی که کردیم و مشقتی که کشیدیم همانند کالا از اسکله جیبوتی تا فرودگاه این کشور ترانزیت شدیم. متاسفانه آقای سفیرهم در این زمان در دسترس نبود تا به این مشکل ما رسیدگی کند.
نگاه مردم جیبوتی نسبت به مردم ایران چگونه بود؟
** سانسور حقائق ایران در کشورهای آفریقایی
مشکینی: یک مشکل اساسی که در کشورهای آفریقایی وجود دارد این است که تبلیغات رسانه‌ای و سانسور حقائق در این کشورها علیه ایران خیلی شدت یافته است. بعضی از مردم جیبوتی به ما می‌گفتند که چرا شما مذاکرات هسته‌ای را تمام نمی کنید؟ چرا بمب اتمی را کنار نمی گذارید؟ وقتی ما در جواب به آنها می گفتیم که ما اصلا بمب اتمی نداریم. آنها می گفتند که نه اینطور نیست به ما اطلاع می دهند که شما بمب اتمی دارید. به نظر من این افکار نسبت به ایران در کشورهای آفریقایی حاکی از حکومت رسانه‌های غربی بر این کشورها است که ما به عینه در آنجا دیدیم.
نگاه مردم جیبوتی نسبت به مردم یمن چگونه بود؟
مشکینی: تقربیا روزانه هزار نفر از مردم آواره یمن به جیبوتی می آیند. وقتی در این چند روزی که در ساحل بودیم با آنها صحبت می کردیم، می گفتند که "مردم یمن می دانند که ایران کشتی، هواپیما و حتی جان خود را به خاطر مردم یمن به خطر می اندازد و از هیچ کوششی دریغ نمی کند."
مردم جیبوتی با مردم یمن اظهار همدردی می کنند. آنها از سعودی‌ها متنفر و معتقد بودند که عربستان وحدت شیعه و سنی را از بین برده است و شیعه و سنی را هدف قرار داده است. عربستان را عامل سیاست‌های آمریکا می دانند و معتقد بودند که مشکل عربستان با جهان اسلام نه تنها درون دینی بلکه برون دینی است.
مهم‌ترین دستاوردی که این سفر برای شما داشت چه چیزی می تواند باشد؟
** اثبات ادعای ایران و شکست سیاسی عربستان
مشکینی: اگرچه به هدف اصلی-رسیدن به یمن- نرسیدیم. ولی به دستاورده‌های مهمی در این سفر رسیدیم، ما تا فینال رفتیم ولی درفینال بازی عوض شد. دستاورد ما این بود که محبوبیت ایران در بین مردم یمن به شدت افزایش یافت. عربستان که مدعی بود که کشتی نجات حامل تجهیزات نظامی است، بعد از اینکه کشتی در جیبوتی طی یک پروتکل فراتر از بازرسی تخلیه شد، یک رسوایی بزرگی برای این کشور بود. این سوال در افکار عمومی جهان مطرح شده بود که آیا ادعای عربستان و رسانه‌های غربی درست است یا ادعای ایران؟ با اثبات ادعای ایران توسط سازمان به اصطلاح ملل که مرید آمریکا و عربستان است، بالاخره یک شکست سیاسی بزرگی برای عربستان و رسانه‌های غربی بود که در چنین سطحی دروغ می گویند.
** خطرات احتمالی را به جان خریده بودیم
به نظر من این امکان وجود داشت که ما به مقصد اصلی برسیم و هیچ اتفاقی هم نمی‌افتاد. چرا که آنها جرات تهدید کشتی را نداشتند البته ممکن بود عربستان بار کشتی هدف قرار دهد اما هیچکس از حمله عربستان به کشتی ترس و نگرانی نداشت. همه ما در کشتی خطرات احتمالی را به جان خریده بودیم و هدف نهایی ما فقط شکستن محاصره بود. واقعا شرمنده مردم شدیم که نتوانستیم محاصره مردم مظلوم یمن را بشکنیم.
روحیه پناه جویان یمنی را که در جیبوتی بودند، چگونه ارزیابی می کنید؟ نگاه آنها نسبت به انصار الله چگونه بود؟
** نگاه پناه جویان یمنی نسبت به انصار الله
مشکینی: روحیه آنها فوق العاده عالی بود.آنها نسبت به انصارالله به عنوان یک جریان سیاسی صرف نگاه نمی کردند، بلکه از نظر آنها انصار الله جریانی بود که می تواند مشکلات مردم یمن را حل کند. با توجه به اینکه مشکل اساسی در یمن الان مشکل سوخت، آب و برق است. آنها می گفتند که" انصار الله توان حل این مشکلات را دارد ولی عربستان اجازه نمی دهد. الان انصار الله ۱۹ استان از۲۱ استان یمن را در اختیار دارد که همه مسوولان را در این استان‌ها منصوب کرده است. انصار الله چون به دموکراسی اعتقاد دارد، دولت تشکیل نمی‌دهد. ارتش کاملا در اختیار انصارالله است و انصار الله هم از ارتش و مردم حمایت می کند."
آنها می‌گفتند:" حتی با این وضعیت جنگی که پیش آمده است حقوق همه یمنی‌ها پرداخت شده است. این درحالی است که وقتی منصورهادی در راس قدرت بود در پرداخت حقوق مشکل داشت."
همچنین یک برادریمنی سنی می گفت:" رفتارهای انصار الله دال براین است که آنها به دنبال یک رفتار مذهبی نیستند. مطالبات آنها ملی است. استقلال، امنیت، عدم وابستگی یمن را می خواهند. آنها نمی خواهند یمن به پایگاه نظامی عربستان تبدیل شود تا از آنجا به کشورهای اسلامی حمله کند.
نظر پناهجویان یمنی در جیبوتی در مورد «عبد ربه منصور هادی» چه بود؟
مشکینی: آنها عبد ربه منصور هادی را یمنی نمی دانستند و معتقد بودند که اگر منصور هادی یمنی بود به عربستان فرار نمی کرد.
نظر پناهجویان یمنی در جیبوتی در خصوص واکنش انصار الله نسبت به عربستان چه چیزی بود؟
** پایبندی به مبانی اسلامی در جنگ از سوی انصار الله
مشکینی: یکی از پناهندگان یمنی می گفت که "انصار الله معتقد است که طبق مبانی اسلامی در جنگ نباید به مراکز غیر نظامی حمله کرد. بنابراین هر جایی که انصارالله حمله می کند، منطقه نظامی است. تا به امروز هیچ مرکز غیر نظامی را مورد هدف قرار نداده است. اگر قرار بر این بود الان بخش زیادی از عربستان تحت کنترل انصار الله بود. ولی انصارالله طبق فقه دینی حمله به مراکز غیر نظامی را جایز نمی داند در حالیکه عربستان خلاف فقه اسلامی عمل می‌کند.
تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.
حسینی: خواهش می کنم، ما اطلاع رسانی درباره مردم مظلوم یمن را وظیفه خودمان می دانیم.
مشکینی: ممنون، بنده هم از شما متشکرم که به این موضوع پرداختید.
