معراج نامه خوانی در فرهنگسرای اندیشه
شنبه ۲۰ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۳:۱۸
کد مطلب: 400887
رضا مهدوی پژوهشگر موسیقی در این مراسم گفت: موسیقی آیینی و دینی ایران برگرفته از رفتارها، گویش‌ها، نوع زبان و خوانش‌هایی است که به نوعی عرض ارادت به ساحت دین دارند. مباحثی که درباره عروج پیامبر(ص) است تنها به مباحث دینی ختم نمی‌شود. این موضوع باید بعد از پیامبر به اشکال مختلف در جامعه تسری پیدا کند که امت مسلمان بدانند سیره پیامبر نه فقط سیاسی و دینی بلکه ابعاد معنوی، هنری و عرفانی هم داشته است.
وی با تأکید بر اینکه موسیقی بیان اندیشه‌های والا در قالب صوت است، افزود: موسیقی انسان‌ساز از الزامات جامعه است و ما باید برای حفظ داشته‌هایمان راهکارهایی بیابیم و دانشکده‌ها، هنرستان‌ها و کلاس‌های موسیقی در این زمینه فعال باشند.
مهدوی با اشاره به اعتراض علمای دین به برخی مداحان و ذاکران تصریح کرد: پیشنهاد شد کلاس‌هایی برگزار شود تا مثل گذشته این افراد ردیف دستگاهی بدانند. عده‌ای به این نتیجه رسیدند که دانشکده مداحی راه بیندازند اما این راهکار نیست. اگر برای همین دانشکده‌ها و دوره‌های موجود واحدهای درسی مرتبط بگنجانیم، مفید خواهد بود. این مسئله نیازمند حمایت سازمان‌های متولی فرهنگی از پژوهشگران است تا بتوان منابع مفیدی در این زمینه تهیه کرد.
این مدرس موسیقی در ادامه افزود: همچنان سرفصل‌های آموزشی موسیقی ما مربوط به قرون وسطی است و دروس قرن ۱۶ و موسیقی دوره باروک و فواصل کلیسایی را تدریس می‌کنیم. البته اشکالی ندارد اینها علم است اما نیاز داریم دو واحد درباره موسیقی قومیتی و محلی‌مان داشته باشیم تا هنرجویان درباره موسیقی دینی هم بدانند.
این پژوهشگر با اشاره به هنرمندانی که در برنامه معراج‌نامه‌خوانی به اجرای آثار پرداختند، گفت: این هنرمندان در نوع خود دانشمند هستند و خاطره و حافظه‌ای شنیداری دارند که نسل به نسل انتقال یافته و ریشه در فرهنگ ایرانی اسلامی دارد و امروز به ما رسیده است. این هنرمندان به نشان‌های درجه چندم غربی مانند شوالیه احتیاج ندارند و در سینه‌شان هنری را اندوخته‌اند که قومیتی، ریشه‌ای و تعبدی است.
ایرج نعیمایی از استادان برجسته موسیقی و خوشنویسی ایران هم در این مراسم با بیان اینکه هر انسان معراجی دارد و این اعتلا و علو درجه کمال انسان است، گفت: در این سیر انسان از ویژگی‌های مشترک بین آدم و حیوان فاصله می‌گیرد و به تعالی روح و کمال انسانی می‌رسد و در این بین پیامبر گرامی اسلام(ص) کامل‌ترین انسان‌هاست.
وی افزود: معراج یکی از مفاهیم بسیار مهم و متعالی در فرهنگ اسلامی است و تأثیر و مظاهر آن در فرهنگ و هنر ایران به ویژه نگارگری متبلور شده است. معراج‌نامه‌خوانی از مهم‌ترین موضوع‌هایی است که به گویش‌های مختلف و در تمام نقاط کشور آوای آن را از گذشته تا امروز شنیده‌ایم.
اجرای معراج‌نامه‌خوانی آذری توسط عاشیق شیخ حسین اسکندری و علی کریمی، معراج‌نامه‌خوانی خراسان جنوبی توسط جمشید پورعطایی پژوهشگر موسیقی نواحی به همراه غفور محمدزاده، معراج‌نامه‌خوانی کردستان توسط فرزندان خلیفه میرزا آغه غوثی، دستون‌خوانی صمد حبیبی و معراج‌نامه‌خوانی خراسان شمالی توسط علی غلامرضایی آلماجوقی و عیسی قلی‌پور هنرمندان دو روستای آلماجوق و سنگلاخ در خراسان شمالی از دیگر برنامه‌های این مراسم بود.
غلامرضایی هنرمند ۷۵ ساله عرصه هنر آیینی، مداحی و حماسه‌خوانی است و قلی‌پور معروف به عیسی بخشی بیش از ۲۵۰ ترانه قدیمی منطقه شمال خراسان را به گویش‌های کردی و لری در حافظه دارد. در این مراسم، مقالاتی درباره موسیقی نواحی ایران و موسیقی آئینی هم ارائه شد. ملا زولفعلی کرانی مقاله‌ای درباره معراج‌نامه‌خوانی لرستان، سفیدگر شفانقی پژوهشگر موسیقی نکاتی را از ویژگی‌های معراج‌نامه‌خوانی در ادبیات ترکی و محمدجعفر قنواتی مقاله‌ای درباره تصحیح نسخی خطی از معراج‌نامه‌خوانی موجود در کتابخانه ملی پاریس ارائه کردند.
هنرمندان دیگری از استان‌های گیلان، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی و کردستان در این برنامه به اجرای موسیقی پرداختند که از آن جمله می‌توان به شمس‌علی منصوری‌فر هنرمند ۹۳ ساله اهل شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختیاری اشاره کرد. تقدیر از هنرمندان و پژوهشگران حاضر در برنامه پایان‌بخش جشنواره آیینی معراج‌نامه‌خوانی بود.
