رسوایی سیاه؛
بازتاب جهانی گزارش شکنجه‌های مخوف سازمان سیا
پنجشنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۳ ساعت ۰۱:۴۹
کد مطلب: 395708
هرچند این گزارش خلاصه‌ای است از گزارشی ۶۷۰۰ صفحه‌ای، اما مروری بر همین گزارش هم گوشه‌ای از اقدامات غیرانسانی نیروهای امنیتی و اطلاعاتی ایالات متحده را برملا می‌کند.
اقداماتی که به بهانه مبارزه با تروریسم و شناسایی عوامل حادثه حمله به برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی صورت گرفته است. براساس این گزارش، در خلاصه گزارشی که منتشر شده، آمده است سیا نه‌تنها در شکنجه زیاده‌روی کرده بلکه در نشان دادن کارایی آن به مسؤولان و افکار عمومی نیز مبالغه کرده است.
برخی بازداشت‌شدگان به شیوه‌هایی مانند غرق مصنوعی، محرومیت از خواب، تجاوز به مظنونان، تهدید به قتل و تجاوز به وابستگان مظنونان و انواع دیگر شکنجه‌های جسمی و روانی شکنجه شده‌اند که نقض آشکار قوانین بین‌الملل است. این گزارش افزوده است پنهانکاری‌های سال‌های گذشته بسیار زیادتر از موارد اعلام شده در ارتباط با شدت شکنجه یا تعداد بازداشت‌شدگان یا دروغگویی است و همین باعث شده است برخی فعالان خواستار بازخواست شده‌اند.
اوباما: چهره آمریکا در جهان خدشه‌دار شد
در پی انتشار گزارش سنای آمریکا درباره روش‌های بازجویی سیا بر ضد زندانیان و مظنونان به تروریسم پس از حملات یازدهم سپتامبر، باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد استفاده از روش‌های خشونت‌بار بر ضد مظنونان به تروریسم، چهره آمریکا را بشدت در جهان خدشه‌دار کرد.
اوباما سه‌شنبه‌شب به شبکه تله موندو هم گفت: «پس از حملات ۱۱ سپتامبر کشور دچار شوک شدید روحی و وضعیتی لغزنده و نامطمئن درباره تکرار آن حملات بود و روشن است که سیا شتابزده برنامه‌ای بدون اندیشه زیاد درباره عواقب احتمالی آن طراحی کرد.»
او گفت در آن برنامه حد و مرزها و اینکه دقیقا چه کسی مسؤول و پاسخگوی برنامه است به‌خوبی مشخص نشد. رئیس‌جمهور آمریکا با دفاع از انتشار این گزارش مدعی شد: یکی از مواردی که ما را از دیگر کشورها متمایز می‌کند این است که زمانی که ما اشتباه می‌کنیم آن را می‌پذیریم.
اوباما قبلا هم گفته است که به نظر او سیا در آن دوران تحت «فشار عظیمی» برای جلوگیری از حملات دیگری از نوع ۱۱ سپتامبر بود و برای همین دچار خطا شد. در مقابل برخی جمهوریخواهان سنا نیز در واکنش به انتشار این گزارش گفته‌اند اطلاعات به‌دست آمده از بازجویی‌ها در دستگیری «تروریست‌ها» از جمله اسامه بن لادن موثر بوده است.
سناتور جمهوریخواه جان مک‌کین که خود در طول اسارت در ویتنام بشدت شکنجه شده بود، در واکنش به این گزارش از انتشار آن حمایت و تاکید کرد که این شیوه‌ها به اعتبار جهانی آمریکا ضربه زده است. مک‌کین گفت پذیرش حقیقت گاهی دشوار است، گاهی ممکن است به دشواری‌هایی برای آمریکا منجر شود اما «این حق مردم آمریکاست» که بدانند تاثیر این سیاست‌ها و حاصل آن چه بوده است.
این سناتور در عین حال گفت ممکن است انتشار این گزارش به خشونت در نقاط مختلف جهان علیه منافع آمریکا منجر شود اما جهان مدت‌هاست از به‌کارگیری این شیوه‌ها خبردار بوده است و جلوگیری از انتشار آن را به بهانه به خطر افتادن امنیت آمریکا بیهوده خواند.
وضعیت قرمز برای مردم آمریکا
محتوای گزارش سنا در تشریح رویه‌های بازجویی خشن سیا، دولت آمریکا را بر آن داشت که به کارکنان دیپلماتیک و نظامی‌اش در سراسر جهان هشدار دهد برای واکنش‌های ضدآمریکایی خشن آماده باشند.
در همین راستا، وزارت خارجه آمریکا هشدارهای امنیتی جدیدی صادر و از مردم آمریکا درخواست کرد تا از شلوغی‌ها دوری کنند و به حالت آماده‌باش باشند. سفارت‌های آمریکا در کشورهای افغانستان، پاکستان و تایلند بعد از انتشار این گزارش، چنین هشــدارهایی را صادر کردند. در این بیانیه‌ها هشدار داده شده است که شهروندان آمریکا در کشورهای نامبرده، باید آگاه باشند که انتشار نسخه‌های غیرمحرمانه از گزارش سنا درباره شیوه‌های شکنجه ســیا می‌تواند موجب بروز تظاهرات ضدآمریکایی و خشونت علیه آمریکا و منافع این کشور و شــهروندان آمریکایی شود.
یکی از زندان‌های مخفی سیا در تایلند بوده است و البته در نسخه منتشر شده سنا نامی از کشورهایی که زندان‌های مخفی سیا در آنجا بودند برده نشده است. روز جمعه، ستاد مشترک ارتش آمریکا یک پیام هشدار به همه فرماندهان نظامی آمریکا در سراسر جهان ارسال کرد تا در آستانه انتشار گزارش روش‌های شکنجه زندانیان توسط سیا، به حالت آماده‌باش درآیند.
رئیس مستعفی پنتاگون نیز در مصاحبه با «سی‌ان‌ان» درباره انتشار گزارش سنا از شیوه‌های شکنجه «سیا» گفت ارتش آمریکا برای جلوگیری از هرگونه حادثه احتمالی بعد از انتشار این گزارش به حالت آماده‌باش درآمده است. برخی از سناتورهای آمریکایی، مقامات دفاعی و دیپلمات‌های این کشور ابراز نگرانی کرده‌اند که انتشار گزارش سنا از شیوه‌های شکنجه سیا، پرسنل آمریکا در خارج از این کشور را در معرض خطر قرار می‌دهد.
درخواست تعقیب قضایی عاملان شکنجه
پس از افشای گوشه‌هایی از اقدامات غیرانسانی سازمان سیا، مقام حقوق بشری سازمان ملل خواستار تعقیب عاملان شکنجه در آمریکا شد. اریکا گوئه وارا روزاس، مدیر دفتر سازمان عفو بین‌الملل در آمریکا در بیانیه این سازمان آورده است: این زنگ بیدار باش برای آمریکا است و آنها باید تمام واقعیت مربوط به نقض‌های حقوق بشر را منتشر کنند و مرتکبان را مسؤول قلمداد کرده و اطمینان دهند که عدالت برای قربانیان اجرا خواهد شد. این یک الزام به موجب حقوق بین‌الملل است. علاوه بر سازمان سیا در ارتکاب به جنایات موضوع گزارش سنا درباره شکنجه، شرکای دیگری در سرتاسر جهان به بازداشت مخفیانه و شکنجه آنهایی که از نظر آمریکا مظنون به تروریسم هستند کمک کرده‌اند. جولیا هال، کارشناس سازمان عفو بین‌الملل در امور حقوق بشر و تروریسم گفت آمریکا و همه کشورهایی که با آن برای انتقال، بازداشت و شکنجه مظنونان همکاری کرده‌اند به موجب حقوق بین‌الملل درباره ارتکاب به شکنجه و ناپدیدسازی اجباری مسؤولیت دارند. ماه گذشته نیز کمیته شکنجه سازمان ملل از گزارش قصور آمریکا درباره تحقیق درباره اعمال شکنجه و سوءرفتار ابراز نگرانی کرده و خواستار تحقیقات قضایی درباره مرتکبان شده بود.
بازتاب‌های بین‌المللی
گزارش یاد شده و جزئیات هولناک آن که توسط سناتور دیان فاین اشتین دموکرات و رئیس کمیسیون اطلاعاتی سنا منتشر شد، واکنش مشابهی را در کشورهای دوست و دشمن در پی داشت که آن را مهر تاییدی بر انتقادهایشان از بازداشت سری مظنونان طی دوره تصدی جورج بوش و برنامه‌های بازجویی آن پس از حوادث ۱۱ سپتامبر میدانند.
تِنگ جیانکون، مدیر مرکز کنترل تسلیحات در موسسه مطالعات بین‌الملل چین به شبکه دولتی سی‌سی‌تی‌وی گفت: این (گزارش) تاثیری بسیار منفی بر تصویر آمریکا خواهد داشت. به گفته وی، مقامات آمریکایی سعی دارند خودشان را سردمدار مسائل حقوق بشر در جامعه بین‌المللی جلوه دهند و گزارش‌هایی در ارزیابی رفتار دیگر کشورها منتشر میکنند درحالی که خود به‌طور سری اقدامات زننده‌ای را مرتکب می‌شوند.
نماینده وزارت خارجه روسیه در امور حقوق بشر گفت: دولت اوباما با وجود ادعاهای خود، کوچک‌ترین اقدامی در تنبیه مقصران جنایات سازمان سیا انجام نداده و گزارش منتشر شده چهره بی‌اعتبار آمریکا را سیاه‌تر کرده است.
کنستانتین دالگوف چهارشنبه در صفحه «توئیتر» خود نوشت: «گزارش سنای آمریکا استفاده سیستماتیک از شکنجه در زندان‌های سازمان ملل و نقض تعهدات بین‌المللی از سوی دولت آمریکا را مورد تایید قرار داده است. البته این مساله‌ای است که همه جهان مدت‌هاست از آن آگاه بودند و برای کسی خبر تازه‌ای نبود.»
رسانه‌های دولتی در هر ۲ کشور به تفصیل روش‌های بی‌رحمانه بازجوهای سیا را که در آن گزارش تلاش‌هایی بیهوده برای به‌دست آوردن اطلاعات درباره توطئه‌های تروریستی احتمالی توصیف شده است، در سطح وسیع گزارش دادند. دادسرای شهر کراکوف در جنوب لهستان که درباره زندان‌های مخفی سیا در این کشور تحقیق می‌کند، شامگاه سه‌شنبه اعلام کرد دسترسی به گزارش سنای آمریکا را درباره شکنجه اعضای مظنون به عضویت در القاعده پس از حوادث ۱۱ سپتامبر، درخواست می‌کند. فعالان جهانی حقوق بشر خواستار طرح اتهام بر ضد طراحان و عاملان روش‌های بازجویی شدند. منبع: وطن امروز
