به مناسبت سالروز درگذشت مبارزی فاضل و خستگی‌ناپذیر؛
یار رهبر انقلاب در مبارزات مشهد که بود؟
يکشنبه ۶ مهر ۱۳۹۳ ساعت ۱۳:۴۶
کد مطلب: 382763
در نهضت ۱۵ خرداد که به‌نوعی نقطهی عطف مبارزات وی نیز بود، جزء اولین کسانی بود که دستگیر شد. عمدهی مبارزات ایشان در مسجد فیل مشهد، در منابر و به‌صورت سخنرانی، اعلامیه، جلسات مخفی و آشکار و... بود. وی گردانندهی اصلی فعالیتهای انقلابی در استان خراسان بود و با شهامت تمام، به نشر اعلامیه‌های تند و صریح برضد رژیم شاه، با امضای خود یا شخصیتهایی همچون حضرت آیتالله خامنهای رهبر انقلاب می‌پرد اخت.
همکاری ایشان با آیتالله خامنهای در این دوران بسیار زیاد و نزدیک بود و بعد از انقلاب نیز همچنان ادامه یافت؛ به‌طوری‌که در قضایای جنگ تحمیلی، یکی دو نوبت به‌همراه رهبر انقلاب حضرت آیتالله خامنهای به مناطق جنگی رفته و در افشای خیانتهای بنی‌صدر و منافقین سهم بسزایی را ایفا نمود. به همین دلیل نیز منافقین تصمیم به ترور ایشان گرفتند و با طراحی نقشهی ترور، در روز هفتم تیر ۱۳۶۰، مصادف با شهادت امام جواد (ع)، بعد از خروج هاشمینژاد از درب حزب جمهوری اسلامی، وی را به شهادت رساندند.
بعد از شهادت، پیکر پاک او در حرم مطهر حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) به خاک سپرده شد. به همین منظور، این نوشته به پاس ارج نهادن به مقام این شهید عالی‌قدر، نگاهی کوتاه به شرح زندگی ایشان دارد.
زندگی‌نامه
شهید هاشمینژاد در سال ۱۳۱۱ در بهشهر مازندران متولد شد. وی در محضر اساتیدی چون آیتالله کوهستانی دورهی مقدماتی حوزه را سپری کرد و سپس برای ادامهی تحصیل به قم رفت و در آنجا نزد بزرگانی چون آیتالله علی فریدالاسلام کاشانی، حاج ملا آقاجان زنجانی، آیتالله بروجردی و آیتالله خمینی به فراگیری فقه و اصول پرداخت و در سن ۲۷سالگی به درجهی اجتهاد رسید. وی مدت نه چندان زیادی را هم در نجف به تحصیل پرداخت و پس از فوت آیتالله بروجردی، به مشهد مهاجرت نمود و در درس آیتالله میلانی و آیتالله شیخ مجتبی قزوینی، مشغول تدریس و تبلیغ شد. شهید هاشمینژاد علاوه بر تدریس، به یکی از محرکان و مبارزان اصلی جنبش انقلاب اسلامی در مشهد نیز تبدیل شد.
مبارزات سیاسی شهید هاشمینژاد قبل از انقلاب
وی علاوه بر انتشار اعلامیه، «با تأسیس کانون فرهنگی جوانان در مشهد، آنان را با مسائل دینی و سیاسی آشنا میکرد و در سال ۱۳۴۳، با همکاری بعضی از روحانیان، کانون بحث و انتقاد دینی را برای ارشاد نسل جوان بنا نهاد.»[۱] این کانون تا سال ۱۳۵۱ در مبارزه علیه رژیم فعال بود. اما نقطهی عطف مبارزات سیاسی شهید هاشمینژاد به سالهای ۱۳۴۰ به بعد، به‌خصوص نهضت ۱۵ خرداد برمیگردد.
وی در جریان حوادث ۱۵ خرداد، رسماً فعالیتهای خود را آغاز نمود. این نهضت در پی بازداشت آیتالله خمینی (ره) در انتقاد به لایحهی انجمن‌های ایالتی و ولایتی، منجر به تظاهرات در تهران و قم علیه دولت اسدالله علم شد. با تصویب این لایحه و طرح انقلاب به‌اصطلاح سفید شاه، «مبارزه‌ی روحانیت به رهبری امام خمینی (ره) اوج گرفت و هاشمینژاد نیز مبارزه‌ی سیاسی‌اش را با سخنرانیهای افشاگرانه تشدید نمود. تا اینکه در نیمه‌شب ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، امام خمینی این رهبر همیشه بیدار، به همراه ۴۰ تن از یاران، از جمله هاشمینژاد دستگیر و روانه‌ی زندان شد.»[۳]
شهید هاشمینژاد جزء اولین دستگیرشدگان این نهضت بود و تلاشهای زیادی را در دفاع از آیتالله خمینی (ره) و ضدیت با سیاستهای شاه و رژیم پهلوی نشان داد. همان‌طور که آیتالله خامنهای نیز فرمودهاند: «وقتی مبارزات سال ۱۳۴۱ آغاز شد، آقای هاشمینژاد جزء فعال‌ترین عناصر مبارز در خراسان بود و در علمای مشهد، او یک عنصر اصلی و فعال محسوب میشد.»[۲] بعد از این نهضت و آزادی از زندان، وی همچنان به فعالیتهای خود علیه رژیم ادامه داد و تا پیروزی انقلاب ۴ بار دیگر دستگیر و زندانی شد که این امر نشان از عمق فعالیتها و مبارزات ایشان داشت.
مهم‌ترین مکان فعالیتهای شهید هاشمینژاد در این دوران، مساجد و به‌خصوص مسجد فیل در یکی از مناطق محروم مشهد بود؛ به‌گونهای که طی یکی از سخنرانیهایی که ایشان در این مسجد در سال ۱۳۴۲ داشت، برای بار دوم توسط ساواک دستگیر و زندانی شد. گفته میشود در این سخنرانی، زمانی که شهید هاشمینژاد از آمدن ساواک به مسجد مطلع گردید، با صدایی رسا فریاد زد: «اگر بنای سرکوبی و ایجاد ترس و قانون جنگل به رخ مردم کشیدن را ندارید، می‌توانستید در منزل یا پیش از منبر احضارم کنید.»[۴]
با ورود ساواک به محل، درگیریهایی نیز میان مردم و نیروهای امنیتی به وجود آمد که طی این زدوخوردها دو نفر هم کشته شدند. اما این اقدامات باز هم مانع ادامهی فعالیتهای هاشمینژاد نگردید و مبارزات وی در قالب کانون تا سالها ادامه یافت. همین مسئله باعث شد تا ساواک فعالیتهای ایشان در کانون را ممنوع کرده و اعلام کند: «...به‌طور کلی وظیفه‌ی کانون در مورد پاسخ به سؤالات بهانه است، بلکه مرکزِ فعالیت مضرّه [سیاسی و ضدرژیم] میباشد.»[۵] اما شهید هاشمینژاد با تعطیلی کانون نیز همچنان به مبارزه علیه رژیم میپرداخت و حتی در سالها و ماههای منتهی به انقلاب، یعنی خرداد ۱۳۵۷، بار دیگر توسط ساواک دستگیر و روانه‌ی زندان شد؛ اما این بار ساواک تحت فشار مردم و برخی از روحانیون و علما، مجبور شد پس از مدت کوتاهی آزادش کند.
پس از انقلاب، وی هیچ سمت رسمی را قبول نکرد و تنها مدتی در جریان تدوین قانون اساسی نمایندهی اول استان مازندران بود و با آغاز جنگ تحمیلی، چند باری به‌همراه آیتالله خامنهای در جبهه حضور یافت. البته همکاری ایشان با رهبر انقلاب فراتر از حضور در جبهه بود و به سالهای قبل از انقلاب باز‌می‌گشت:
همکاری شهید هاشمینژاد و آیتالله خامنهای
شهید هاشمینژاد از یاران و هم‌رزمان نزدیک مقام معظم رهبری حضرت آیتالله خامنهاى بودند. سابقه‌ی دوستی و همکاری ایشان به سالهای قبل از انقلاب بازمیگردد. در آن دوران، علاوه بر اینکه این دو عالم روابط نزدیکی با یکدیگر داشتند، در بسیاری از مسائل سیاسی نیز همکاری میکردند؛ به‌طوری‌که بسیاری از اعلامیه‌هایی که شهید هاشمینژاد علیه رژیم تهیه میکرد، با امضای آیتالله خامنهای منتشر میشد. نقل است که «در ادامهی مبارزه، مردم مشهد صبح یک روز، با بیرون آمدن از منازل، اطلاعیه‌ای را به امضای صریح سه تن از علمای شهر، یعنی حضرت آیتالله خامنهای، هاشمینژاد و واعظ طبسی، بر در و دیوار شهر دیدند.»[۶]
و یا زمانی که شهید هاشمینژاد در سال ۱۳۵۴ از زندان آزاد شد و «به مشهد بازگشت، در کنار عالمانی چون آیتالله سید علی خامنهای و آیتالله عباس واعظ طبسی به جهاد خود ادامه داد.»[۷]
دوستی و همراهی آیتالله خامنهای و شهید هاشمینژاد بعد از انقلاب نیز همچنان پایدار و مداوم بود. نزدیکی این دو شخصیت بزرگ به یکدیگر تا حدی بود که «پس از رخداد جانکاه انفجار دفتر نخست‌وزیری در ۸ شهریور ۱۳۶۰، هاشمینژاد موضوع نامزد شدن برای ریاست‌جمهوری را به آیتالله خامنهای پیشنهاد داد.»[۸]
همچنین در جنگ تحمیلی هشت‌ساله، «شهید هاشمینژاد به‌همراه رهبر معظم انقلاب حضرت آیتالله خامنهای دو بار به مناطق جنگی رفته و در افشای خیانتهای بنی‌صدر و منافقین سهم بسزایی داشتند.»[۹] که همین مسئله در نهایت باعث شد تا منافقین به فکر ترور وی بیفتند.
شهادت
یکی از محورهای اصلی فعالیت شهید هاشمینژاد بعد از انقلاب، افشاگری خیانتهای منافقین و بنی‌صدر بود. همین عامل اسباب کینه و دشمنی منافقین نسبت به وی را ایجاد کرد و باعث گردید تا منافقین نقشهی ترور وی را طراحی کنند.
روز ترور یعنی هفتم مهرماه ۱۳۶۰ نیز شهید بعد از اتمام کلاس، در حال خروج از حزب بود که با انفجار انتحاری نارنجک یکی از اعضای نفوذی سازمان مجاهدین خلق، در محل دفتر این حزب، در خیابان عشرت‌آباد مشهد، هم‌زمان با شهادت جوادالائمه (ع)، به خیل شهدا پیوست و پیکر پاکش در حرم مطهر حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) به خاک سپرده شد.
مقام معظم رهبری درباره‌ی شهادت ایشان فرمودند: «شهید هاشمینژاد مسئولیت سنگین خود را از سال ۱۳۴۱، یعنی در طول نوزده سال، به‌خوبی انجام داد و با کمال سربلندی به شهادت رسید. البته شهادت برای شخصی مثل این عالم بصیر و سخنور و بزرگوار یک افتخار است، همچنان‌که برای کشندگان و دشمنانش مایه‌ی روسیاهی است.»[۱۰]
این نوشته‌ی کوتاه شرحی بود بر زندگی شهید عبدالکریم هاشمینژاد، یکی از فعالین و مبارزین اصلی در مشهد، علیه رژیم پهلوی. این عالم بزرگ هم‌زمان با آغاز نهضت ۱۵ خرداد، مبارزات خود را به‌طور رسمی و علنی آغاز نمود و به علت فعالیت-هایش، چند بار توسط ساواک دستگیر و زندانی گردید. عمدهی فعالیتهای وی در مساجد و به‌خصوص مسجد فیل مشهد بود که به‌شکل سخنرانی، انتشار اعلامیه و... صورت میگرفت.
وی در این دوران، رابطه‌ی نزدیک و صمیمی با آیتالله خامنهای نیز داشت و در عرصهی سیاسی با وی همکاری میکرد. شهید هاشمینژاد بعد از انقلاب نیز به فعالیتهای خود در دفاع از انقلاب ادامه داد و نقش مهمی در افشای بسیاری از جنایات و اقدامات ضدانسانی منافقین داشت. بنابراین منافقین در ضدیت با اسلام و روحانیون، اقدام به ترور وی در ۷ مهر ۱۳۶۰ کردند و وی را به شهادت رساندند.
پی‌نوشت‌ها:
[۱]. عارفیان، محمدتقی (۱۳۸۲)، گلبرگ معرفت ۴۳، ماهنامه، فریادگر شهر شهادت؛ شهادت حجتالاسلام سید عبدالکریم هاشمینژاد، ش ۴۳، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، ص ۷۰.
[۲]. عارفیان، همان، ص ۶۹.
[۳]. فراگیری اخلاق و زندگی، ص ۱۸، برگرفته از سایت ویکی‌فقه.
[۴]. ویژه‌نامه جوانمرد فاضل، ص ۷، برگرفته از سایت ویکی‌فقه.
[۵]. یاران امام به روایت اسناد ساواک ۵، مقدمه، ص ۱۰ تا ۱۲.
[۶]. فراگیری اخلاق و زندگی، همان، ص ۷.
[۷]. شهید عبدالکریم هاشمینژاد، برگرفته از سایت دانشنامه‌ی انقلاب اسلامی: nahad.govir.ir
[۸] جلالی عزیزیان، حسن (۱۳۸۲)، زندگی‌نامهی سیاسی شهید هاشمینژاد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ج اول، ص ۲۶۶.
[۹]. یاران امام به روایت اسناد ساواک ۵، مقدمه، ص ۱۹.
[۱۰]. عارفیان، همان، ص ۷۴.
* پژوهشگر حوزه‌ی انقلاب اسلامی
منبع: برهان
۶۷
ایشون جزء علمایی هستند که اهل بهشهر هستند اما متاسفانه در کشور اینگونه جا افتاده است که اهل مشهد هستند.البته مهم خدمت به وطن است و این مسائل چندان مهم نیست اما این مسائل را مردم دقیق بدانند بهتر است.
سلام . ایشان بسیار با سواد و به لحاظ علم سیاست کاملا به روز بودند .آن سال ها حقیر که تازه از دانشگاه مشهد فارغ التحصیل شده بودم یعنی سال های 59 و 60 افتخار شاگردی این شهید عزیز و شهید کامیاب و برخی اساتید حوزه مشهد را پیدا کردم . روز قبل از شهادت هم با ایشان کلاس داشتیم .انصافا بزرگوار بودند و روح بزرگی داشتند .
