بورس نفت در آستانه تعطیلی
جمعه ۱۷ مرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۳۵
کد مطلب: 374129
در این عرضه ۱۲ پالایشگاه مورد تایید شرکت نفت قرار گرفت و در روز اول رقابت از قیمت پایه ۳۰۶ هزار تومان که از سوی عرضه کننده نفت خام تعیین شده بود، آغاز شد که در نهایت ۲۹۲۰ بشکه نفت خام داخلی برای اولین بار در بورس انرژی عرضه شد که این میزان به همان قیمت پایه به فروش رفت.
خرید و فروش نفت خام در بورس انرژی در روزهای اول با موفقیت انجام شد اما در حال حاضر که چند ماهی از عرضه نفت خام در بورس انرژی گذشته است این عرضه با مشکلاتی مواجه شده و قیمت‌گذاری ناعادلانه از سوی شرکت ملی نفت و تعیین قیمتهای انحصاری، بورس نفت را در آستانه تعطیلی قرار داده است.
به این ترتیب با وجود آنکه طلسم عرضه نفت خام از طریق بورس انرژی در دولت جدید پس از ۱۴سال شکسته شد اما این بار نیز مانع جدی پیش روی این محصول قرار گرفته و نحوه قیمت‌گذاری و عدم تمایل خریداران به خرید عملا معاملات نفت خام را متوقف کرده است.
به طوری که تمام بشکه‌های نفتی که از طریق بورس انرژی به پالایشگاه‌های بخش خصوصی و کوچک فروخته می‌شود با محاسبه ارز آزاد است درحالی‌که شرکت ملی نفت همین نفت را به قیمت ارز مبادله‌ای ی و با ۵ درصد تخفیف به پالایشگاه‌های بزرگ دولتی می‌فروشد.
ضمن اینکه گران تر بودن خوراک خریداری شده شرایط رقابت را از بخش خصوصی گرفته است زیرا پالایشگاهی که نفت را گران‌تر خریداری می‌کنند نمی‌تواند محصول بهتری در مقایسه با پالایشگاه‌های بزرگ‌تر تولید کند به همین دلیل نفت عرضه شده از سوی شرکت ملی نفت به دلیل تعیین قیمتهای ناعادلانه و غیر رقابتی بودن، بدون خریدار مانده است.
این موضوع توسط مدیر روابط عمومی بورس انرژی نیز تائید و عنوان شده است که نفت عرضه شده در بورس کالا خریداری ندارد و به دلیل قیمت بالا پالایشگاه‌ها تمایلی به خرید این محصول ندارند به طوری که از ۱۷ فروردین ماه تا کنون تنها ۱۳ هزار بشکه نفت خام فروخته شده است.
از دیگر مشکلات جدی بر سر راه معامله نفت خام در بورس انرژی این است که قیمت پایه نفت خام توسط شرکت ملی نفت تعیین می شود که این قیمت در فضای رقابتی و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین نمی شود چرا که شرکت نفت حاضر نیست نفت خود را به قیمتهای پایین‌تر از قیمت تعیین شده عرضه کند که این فرایند با کارکرد اصلی بورس مغایر بوده و مانع شفاف شدن قیمت‌ها می شود.
در حالی که یکی از اهداف عرضه نفت خام در بورس انرژی شفاف شدن قیمت این محصول بود ولی قیمت نفت عملا توسط بورس انرژی تعیین نمی‌شود.
مشکلات معامله نفت خام در بورس انرژی در حال شدت گرفته است که مسوولان مختلف در روز اول از عرضه این محصول حمایت کرده و عرضه نفت خام را نقطه عطفی در بازار سرمایه دانستند تا جایی که معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی در مراسم عرضه نفت خام ضمن اعلام اینکه با عرضه نفت خام در بورس انرژی روز بزرگی در تاریخ بازار انرژی ایران رقم خورد تاکید کرد که وزارت اقتصاد کاملا از بورس انرژی حمایت می کند.
همچنین رییس سازمان بورس نیز با ابراز خرسندی از عرضه موفق نفت در بورس انرژی، اظهار امیدواری کرد که با عرضه نفت خام در بورس انرژی می توانیم در آینده در قیمتهای نفت در منطقه اثرگذار باشیم.
اما با گذشت تنها ۴ ماه از عرضه نفت خام،این محصول بدون خریدار مانده و نتوانسته است که هدف اصلی عرضه را محقق کند تا جایی که مدیر عامل بورس انرژی نیز نسبت به این وضعیت اعتراض کرده و در گفت و گو با خبرگزاری وابسته به وزارت نفت اعلام کرد که عرضه نفت خام در بورس انرژی عملکرد قابل قبولی ندارد زیرا خریداران قیمت عرضه را نمی‌پذیرند و پالایشگاه‌های کوچک مانند پالایشگاه‌های بزرگ نیز توان خرید ندارند چون شرکت ملی نفت نرخ تسعیر ارز را بر مبنای ارز آزاد حساب می‌کند و پالایشگاه‌های کوچک نمی‌توانند اقدام به خرید کنند.
این در حالی است که بورس انرژی در تلاش است تا در سکوت خبری این وضعیت را بهبود بخشیده و بدون جنجال رسانه‌ای مشکلات را برطرف کنند ولی مسوولان شرکت نفت هنوز درباره این وضعیت اظهار نظر رسمی نکرده اند و مشخص نیست که می خواهند چه تصمیمی بگیرند.
به این ترتیب در شرایطی طلسم عرضه نفت خام در بورس انرژی بعد از یک دهه شکسته شده است که ادامه عرضه این محصول در بورس انرژی با ابهامات فراوانی مواجه شده و به اعتقاد کارشناسان، وزارت نفت، اعضای کمیسیون انرژی و نمایندگان مجلس باید برای خروج از این چالش راهکاری بیاندیشدند تا از شکست بورس انرژی جلوگیری کنند.
