از شعارهای روحانی درباره دریاچه ارومیه چه خبر؟/ هزینه هنگفت نجات شوردریا کجا خرج شد؟

گروه سیاسی جهان نيوز: دریاچه ارومیه یکی از منابع ملی و طبیعی کشورمان است که به علت برخی دخالت‌ها و دستکاری‌های نا به جا حیات آن مورد تهدید قرار گرفته است. با روشن شدن چراغ قرمز حیات این دریاچه بود که دولت‌های مختلف برای احیای آن اقداماتی را انجام دادند. اما اینکه چقدر این اقدامات واقعی و چقدر شعاری بوده است‌، موضوعی است که می توان آنرا به خوبی بررسی کرد.

اخیرا با توجه به اینکه موضوع آب در کشورمان مورد توجه خاص است و شهرهای مختلف کشورمان با مساله کم آبی دست و پنجه نرم می کنند و میزان بارش ها نیز افت یافته است، دریاچه ارومیه نیز این روزها چندان حال و روز خوشی ندارد اما در همین زمینه نیز با توجه به اقداماتی که دولت سیزدهم به طور عملی انجام داده از بروز مشکلات بیشتر برای این دریاچه جلوگیری بعمل آمده است.

در همین راستا، اما برخی از گروه‌های سیاسی نه با رویکرد زیست محیطی بلکه با رویکرد کاملا تخریبی به بزرگنمایی اقدامات دولت روحانی و همچنین تخریب دولت حاضر پرداخته اند. در این خصوص ادعا می شود که در دولت روحانی دریاچه ارومیه تا میزان بسیار زیادی نجات پیدا کرد اما با روی کار امدن این دولت مشکلات آن افزوده شده است.

اما واقعیت این ماجرا چیست؟ با نگاهی به وضعیت این دریاچه در دولت گذشته به خوبی متوجه می شویم که دریاچه ارومیه روزهای خوب و بدی در دو دولت گذشته روحانی داشته است که اگرچه با موارد تبلیغاتی خاصی همراه شده است اما شرایط جوی در ایجاد روزهای خوب و بد برای آن بی تاثیر نبوده است. این گزارشات نشان می دهد که دوره های خوب و بدی در دولت روحانی برای این دریاچه سپری شده و همواره وضعیت آن خوب نبوده است.

بر اساس گزارش‌های ثبت شده پس از شروع به کار ستاد احیا در سال 1394 تراز این دریاچه افت 10 سانتی متری را ثبت کرده است. پس از آن از سال 1394 تا سال 1395 تراز دریاچه 56 سانتیمتر رشد کرد؛ در این شرایط بود که حسن روحانی، رئیس جمهور قبل در مصاحبه ای گفت: «از روز نخست دولت مسئله احیاء دریاچه ارومیه را در دستور کار قرار دادیم و امروز به مرحله تثبیت رسیده‌ایم.»

با این وجود از سال 1395 تا سال 1397 روند افت سطح دریاچه ادامه پیدا کرد و شاهد کاهش تراز 82 سانتی متری دریاچه بودیم.پس از افت فاحش دو ساله طی یک سال شاهد رشد قابل توجه تراز دریاچه به دلیل افزایش چشمگیر بارش‌ها به میزان 160 سانتی بودیم.

 بر این اساس پس از افزایش سطح تراز 1398 شاهد افت سه باره تراز دریاچه از ابتدای فعالیت ستاد احیا بودیم و برای بار سوم تراز دریاچه ارومیه 69 سانتی متر افت کرد.

همین موارد افت و خیزها که اغلب بر اساس شرایط کاملا جوی بود، سبب شد تا در اردیبهشت سال 1400 «سمیه رفیعی»،‌ رئیس فراکسیون محیط زیست از شروع تحقیق و تفحص مجلس از نحوه هزینه کرد ۱۱ هزار میلیاردی در پروژه احیای دریاچه ارومیه و واگذاری چند هزار هکتار اراضی ملی و تحت حفاظت محیط زیست خبر داد.

این درحالی است که گزارشاتی که در روزهای آخر دولت روحانی به گوش می رسید نشان می داد که وضعیت دریاچه ارومیه چندان خوب نیست و این موضوع در سکوت خبری و فضای بسته پیش رفت،‌ این درشرایطی بود که دولت هزینه هنگفتی را برای احیای این دریاچه کنار گذاشته و برای آن صرف کرده بود.

رفیعی در این باره درباره کارنامه دولت روحانی درباره احیای دریاچه ارومیه مطرح کرد:‌ «دریاچه ارومیه با تمام مشکلاتش قربانی سیاست بازی و شعارهای انتخاباتی دولت روحانی شد، پول کشور هم به تبع آن قربانی شد. دولت یازدهم بر اساس شعارهای محیط زیستی روی کار آمد و اولین مصوبه‌اش هم احیای دریاچه ارومیه بود، اما حالا بعد از گذشت ۸ سال می‌گوید احیا منوط به حقابه است، واقعاً سوال اینجاست که بعد از یک فرصت ۸ ساله و هزینه کرد ۱۱ هزار میلیارد تومان کشور این صحبت چه معنی می‌دهد؟ از دیوان محاسبات خواسته‌ایم که گزارش عملکردی هزینه کرد بودجه را در حوزه دریاچه ارومیه به ما بدهد تا ببینم این پول‌ها کجا هزینه شده است، در کنار آن گزارشی از معاونت نظارت بر قوانین مجلس و مرکز پژوهش‌ها درباره عملکرد ستاد احیا خواسته شده است.»

یک سال بعد رییس فراکسیون محیط زیست مجلس  با اشاره به تصویب تحقیق و تفحص از ستاد احیای دریاچه ارومیه در مجلس گفت: «ستاد احیای دریاچه ارومیه پس از صرف ۵۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار هیچ دستاورد مهمی برای نجات این دریاچه نداشته است.»

رفیعی ضمن اشاره به نارضایتی مردم بومی، کشاورزان و فعالات محیط زیست از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه با طرح این سوال که این همه اعتبار هزینه شده طی سال‌های گذشته چه خروجی داشته است تاکید کرد: باید بررسی شود که بعد از این همه سال عملیات پرهزینه طرح احیای دریاچه ارومیه چقدر و چند درصد از سهم ۸۲ درصدی مدیریت غلط حوزه آبریز اصلاح و بهبود یافته است.

این درحالی بود که در دولت سیزدهم، ‌حجت الاسلام ابراهیم رئیسی در مهرماه سال 1400 در دیدار با مجمع نمایندگان استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در پاسخ به دغدغه نمایندگان این دو استان درباره وضعیت دریاچه ارومیه و آثار و تبعات زیست محیطی ناشی از خشکسالی و کمبود آب در منطقه، گفت: «ستاد احیای دریاچه ارومیه به زودی به شکل جدیدی فعال خواهد شد تا با کمک نمایندگان، مدیران استان و دغدغه‌مندان کار را دنبال کند و اقدامات لازم را انجام دهد.»

پس از آن بود که محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور در دیدار با استاندار آذربایجان غربی در فرودین ماه سال جاری با اشاره به اتمام تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه و آماده شدن این طرح برای بهره برداری، از پیگیری‌های استاندار آذربایجان غربی و تلاش مهندسان و کارگران دخیل در این طرح قدردانی کرد و گفت: «دولت سیزدهم توجه ویژه ای برای احیای دریاچه ارومیه و شتاب بخشیدن به روند توسعه آذربایجان غربی دارد.»

با این حال هنوز فعالان محیط زیست و مردم ارومیه  نگران حیات این دریاچه هستند و چشم به همراهی دولت برای تحقق وعده ها هستند. با توجه شرایط زیست محیطی کشور و گرمای هوا و کم آبی موضوع دریاچه ارومیه هم در یک فضای آزاد در حال بررسی است و به نظر می رسد همانطور که رئیس جمهور وعده داده با تغییر ساختار ستاد احیای دریاچه ارومیه و گزارشات مستمر به مردم و نظارت و پیگیری دایم شاهد بهبود حال این دریاچه خواهیم بود.

در همین رابطه، بهادری جهرمی، سخنگوی دولت گفت: «با توجه به تاکید رئیس‌جمهور مبنی بر تقویت کارگروه احیای دریاچه ارومیه، عیسی کلانتری از سمت خود در این بخش برکنار شد.»

سید صولت مرتضوی معاون اجرایی رئیس جمهور دربار آخرین تصمیمات دولت برای احیای دریاچه ارومیه گفته است: «خوشبختانه چندین جلسه ستاد تشکیل شده و منابع خوبی تخصیص داده شده است امیدوار هستیم در آینده نزدیک مشکل دریاچه ارومیه حل شود.»