گروه سیاسی
جهان نيوز: همواره در حوزه کارشناسی دو نگاه سیاسی و اقتصادی به مذاکرات هستهای و ماحصل آن یعنی برجام بوده است که سعی کرده که بر اساس آن آینده این مذاکرات را نیز پیش بینی کند. یک نگاه خاص اقتصادی به برجام بوده است که کارشناسان مطرح می کردند اگر ابزار اقتصادی را از آمریکاییها بگیریم در راه بی اثر کردن تحریم ها قدم گذاشته و آینده مذاکرات را مثبت و به نفع ایران رقم خواهیم زد. زیرا تا زمانی که غربی ها تاثیر تحریم ها بر ایران را زیاد می بینند قطعا دست از اهرم فشار خود علیه کشورمان بر نمی دارند.
در نگاه دوم یعنی نگرش سیاسی که آینده برجام و مذاکرات منفی دیده شده است، عنوان میشود که آمریکا با توجه به عناد سیاسی که دارد دست از تحریم ایران بر نمی دارند و مذاکرات هستهای نیز در انتها به پایانی خوش نمی رسد مگر اینکه ایران رویه خود را تغییر داده و ارتباط مستقیمی با آمریکا بوجود بیاید.
در این برهه زمانی که قرار داریم بازهم کارشناسان دو جناح سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا بر نگرش های معطوف به اقتصاد و سیاست راهبردی به برجام می نگرند. نگاهی به صفحات روزنامه های اصلاح طلب به خوبی تفوق نگرش سیاسی سازش انگارانه را می بینیم.
در همین زمینه«کورش احمدی» فعال اصلاح طلب در روزنامه اعتماد می نویسد: «باید توجه داشت که آنچه بر برجام رفت تا حدودی ناشی از ادامه تنش بین ایران و امریکا در حوزههای دیگر و مسکوت ماندن نکات نانوشته و ضمنی برجام است. اگر برجام با گامهای دیگر تکمیل نشود، بعید به نظر میرسد که بهطور کامل قابل اجرا باشد و آیندهای داشته باشد».
«حشمت الله فلاحت پیشه» نماینده حامی دولت روحانی در مجلس دهم در یادداشتی در روزنامه آرمان نوشت: «اشتباه دو طرف ایرانی و آمریکایی این است که با پرهیز از مذاکره مستقیم، زمام این بخش از دیپلماسی را به دست کشورهای واسط قرار دادهاند که این کشورهای واسط هر کدام موضوع برجام را از زاویه منافع، دغدغهها و سیاستهای خودشان میبینند...تنها راهی که اگر ایران و آمریکا بخواهند به سمت توافق حرکت کنند این است که باید موضوع برجام را به بخشی از سیاست تنشزدایی بین دو کشور تبدیل کنند».
اصلاح طلبان با قلم های خود در جرایدشان درحالی از تسامح و سازش با آمریکا می نویسند که در حوزه اقتصادی در بازار خصوصا ارز اتفاقاتی همزمان با برگزاری دور جدید مذاکرات وین با تیم دولت آیت الله رئیسی شاهد هستیم. تا جایی که رئیس جمهور نسبت به این اتفاقات ابراز داشته است که «خبر دقیق داریم عدهای شبانهروز در تلاشند همزمان با مذاکرات، نرخ ارز را بالا ببرند و مذاکرات را به اقتصاد گره بزنند تا خواستههای خود را به ملت تحمیل کنند. دستگاههای اطلاعاتی پیگیر معرفی افراد هستند.
»
با این اظهارات رئیس جمهور و برخورد با اخلال گران بازار ارز برخی از رسانههای اصلاح طلب با ادبیات «برخورد امنیتی با اقتصاد» دولت را از این کار منع کردند.
در همین رابطه روزنامه اصلاح طلب آرمان از زبان یک کارشناس می نویسد: «درد بازار، بحث عرضه و تقاضاست این کارشناس اقتصادی در واکنش به خبر توقفی 700 حساب ارزی افراد متخلف هم اظهار رد: این هم در راستای امنیتیکردن جو بازار است؛ قبلا هم سابقه آن وجود داشته یعنی وقتی که نمیتوانستند عرضه و تقاضا را جواب بدهند یا مکانیزم دخالت بانکمرکزی درست کار نمیکرد این اتفاقات رخ میداد.»
این روزنامه می افزاید: «امنیتیکردن بازار و بستن 700 حساب و دستگیری چند نفر که مثلا اعتراف کنند از خارج خط گرفتهاند که شاید هم بگیرند درد بازار نیست. درد بازار بحث عرضه و تقاضاست. وقتی عرضه کم میشود و مشکل ورود ارز به کشور داریم این اتفاقات هم رخ میدهد. فاصله نرخ هم بهدلیل همین عدم عرضه مناسب است. وقتی عرضه بهواسطه تحریم و دیپلماسی و مذاکرات و... مشکل دارد این مسائل هم ایجاد میشوند. او در واکنش به اظهارات رئیسی، رئیسجمهوری در جمع دانشجویان درباره اینکه افزایش نرخ ارز بهدلیل دستکاری عدهای خاص است، اضافه کرد: این یک عده چقدر ابزار دارند که بتوانند این بازار را در دست بگیرند. عمده فروشندهها شرکتهای صنعتی، معدنی و پتروشیمی و عمده سهام آنهایی هم که در بورس هستند، دولتی است و خود اینها هستند که ارز را بالاتر از نرخ مصوب به سامانه نیما میفروشند.»
هم راستا با این روزنامه اصلاح طلب بی بی سی فارسی نیز نوشت: «با اینکه ابراهیم رئیسی و دیگر مقامهای دولت اصرار و تاکید دارند که اقتصاد، نان، سفره و معیشت مردم را به مذاکرات گره نمیزنند، اما فقط همین یک نمونه یعنی نوسانات بازار ارز به خوبی نشان میدهد که چگونه این همه بیاعتنا به اظهارات مقامهای سیاسی، با هم گره در گره هستند.سرنوشت مذاکرات ایران و کشورهای طرف مذاکره به اعتباری مهمترین عامل در تعیین روند قیمتی در بازار ارز و پس از آن در کل اقتصاد ایران است. پیشرفت این مذاکرات به معنای گشایش در تنگنای مالی دولت است که میتواند بر افزایش سطح درآمدهای دولت و تعیین تکلیف کسری بودجه تاثیر گذار باشد.»
روزنامه جمهوری اسلامی نیز که از بدو روی کار امدن دولت رئیسی به عنوان منتقد دولت جدید همواره به اغلب اقدام پاستورنشینان واکنش نشان داده اینبار هم با مطرح کردن ماجرای «جمشید بسم الله» نوشت که این بیماری اقتصادی است که باید درمان شود و دولت بایستی با آنها برخورد کند.
تناقض در اردوگاه اصلاح طلبان درباره اقدامات دولت بسیار آشکار است. یکی از دولت انتظار برخورد جدی دارد که البته در این حوزه برخورد مناسبی صورت گرفت و دیگری نسبت به این برخوردها خرده می گیرد. اما در سیاست اصلاح طلبان تنها یک خط مشی آنهم در خصوص برجام و غرب دیده می شود. حرف اصلاح طلبان در دو حوزه سیاسی و اقتصادی یک چیز و آن سازش با آمریکاست. چه گره زدن اقتصاد به برجام و چه گره زدن موفقیت برجام به سیاست سازش هر دو نشان دهنده راه یکسانی است که اصلاح طلبان دنبال می کنند.
آنچه از اقدامات دولت آیت الله رئیسی خصوصا با منطقه گرایی و استفاده از ظرفیت های اقتصادی منطقه مشخص است، دولت در حالت حرکت برای اخذ ابزارهای اقتصادی از آمریکا و خنثی سازی تحریم ها در بیرون از فضای مذاکرات و در فضای واقعی اقتصادی است. البته این مانع برگزاری مذاکرات وین نشده است و دولت در همه عرصه ها در حال کار است. این درحالی است که در دولت روحانی با یک نگاه تک بعدی به اقتصاد ظرفیت ها همه در خدمت برجام در آمده و مسکوت مانده بودند و این موضوع باعث شده بود که ابزارهای تحریم های دشمن بیشتر اثرگذاری داشته باشند اما حالا در دولت رئیسی رویه برای استفاده از دیپلماسی فعال اقتصادی در همه عرصه ها صورت گرفته که این موضوع امیدواری نسبت به شکل گیری مذاکرات مثبت در پایتخت اتریش را بوجود آورده است.