گروه سیاسی جهان نیوز، امیر حمزه نژاد: دور اول مذاکرات وین در دولت آیت الله رئیسی چندان به درازا نکشید. از جمله شاخصه‌های حضور هئیت دیپلماتیک ایران در مذاکرات برجام خواسته شفاف و نتیجه محور آنان در این عرصه بود. این درحالی است که طرف مقابل با دیده انجام مذاکرات در دولت‌های قبل به این مذاکرات می‌نگریست اما اینک با خواسته صریح ایران مبنی بر نتیجه محوری روبرو شد.

هیأت ایرانی در وین ۲ سند شامل لغو تحریم ها و مسائل هسته ای را به طرف مقابل ارائه کرد. «علی باقری» معاون سیاسی وزیر خارجه در گفتگویی ارائه ۲ سند از سوی ایران به طرف مقابل شامل لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای را نشانه جدیت جمهوری اسلامی خواند و گفت: «در وین هستیم که گفت‌وگوها را ادامه دهیم.»

در همین رابطه معاون سیاسی وزیر امور خارجه در گفتگو با خبرگزاری کیودو ژاپن در پاسخ به این سوال که در دو سند ارائه شده از سوی ایران به طرف های مقابل آیا موضوع رفع تحریم ها گام به گام خواهد بود یا به صورت یکجا؟ خاطرنشان کرد: «رفع تحریم ها گام به گام نیست.»

اما پس از ارائه این اسناد طرف های اروپایی فرصت یک هفته‌ای را درخواست کردند تا به مراکز خود رفته و اسنادی که ایران در این حوزه در اختیار آنان قرار داده شده را ارائه و خواسته های ایران را بررسی کنند. این در شرایطی است که مذاکرات وین مانند دورهای قبل نیست و سطح این مذاکرات که بیشتر کارشناسی است نه در حوزه وزرا بلکه در زمینه معاونین انجام می شود. بنابراین مشورت با مرکز امری طبیعی است.

کارشناسان حوزه بین الملل در این عرصه مطرح می کنند که این دور از مذاکرات اگرچه زود تمام شد اما چارچوب نظری تیم ایرانی برای غرب شفاف شده است و در حال حاضر تمرکز روی جنگ ‎ادراکی و ‎روایتی خواهد بود تا بتوانند از داخل خواسته ایران را تضعیف کنند.

وقتی به روایت دو تیم در این حوزه رجوع می کنیم موارد ضدونقیضی را در این عرصه می بینم. تیم ایرانی از فرصت یک هفته ای طرف های غربی برای ادامه مذاکرات سخن می گوید اما طرف غربی از توقف مذاکرات و احتمال شکست آن سخن می گویند.

در همین رابطه، ساعاتی پس از اعلام توقف دور هفتم مذاکرات احیای برجام در روز جمعه، مقام‌های دولت آمریکا از رویکرد ایران انتقاد کرده و نسبت به شکست مسیر دیپلماسی هشدار دادند.

وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه اختصاصی با رویترز گفت، ایران در حال حاضر به نظر نمی‌‌رسد در مورد انجام آنچه که برای بازگشت به پیروی متقابل ضروری است جدی باشد.

«آنتونی بلینکن» با بیان این که تهران در روزهای آینده باید تصمیمات بسیار مهمی بگیرد، گفت اگر مسیر پیروی متقابل به بن‌بست برسد، گزینه‌های دیگر را دنبال خواهیم کرد.

همچنین «امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه که به امارات متحده عربی سفر کرده است، اظهار داشت: «فکر می‌کنم احتمالا این دور از مذاکرات با توجه به مواضع (ایران)، موفقیت‌آمیز نبود و به احتمال زیاد این مذاکرات در کوتاه‌مدت از سر گرفته نشود.»

دیپلمات های ارشد فرانسه، بریتانیا و آلمان در کمیسیون مشترک برجام نیز با انتشار بیانیه مشترکی «ناامیدی و نگرانی» خود از پیشنهادات جدید ایران را اعلام کردند.

به گفته آنها، ایران خواستار «تغییرات زیادی» شده و برخی از درخواست‌های ایران در تطابق با توافق برجام ۲۰۱۵ نیست.

این دیپلمات‌ها گفته‌اند مشخص نیست شکاف‌های جدید چگونه می‌تواند در یک چهارچوب زمانی واقع‌بینانه با توجه به پیش‌نویس پیشنهادات جدید ایران پر شود.

در این میان، علی باقری کنی، نماینده ارشد ایران در مذاکرات هسته‌ای عصر روز جمعه گفت که ایران تاکید کرده پیشنهاداتش در مورد دو موضوع لغو تحریم‌ها و برنامه هسته‌ای روی میز است و طرف‌های مقابل این نیاز را داشتند که برای مشورت پیرامون آن به پایتخت‌های خود رفته و هفته آینده مذاکرات هسته‌ای وین از سر گرفته شود.

این روایت های دوگانه نشان دهنده چیست؟ در ابتدا باید از «آقااجازه» بودن تیم اروپایی در غیاب آمریکا در برجام که در دولت ترامپ از این سند توافق خارج شد سخن گفت. اروپایی ها حتی در زمانی که آمریکا از برجام خارج شد قول هایی به ایران برای احیای این سند توافق دادند و قرار شد کانال های مالی در این حوزه تاسیس شود که نه تنها به قول های خود عمل نکردند بلکه بیشتر در پازل ترامپ و سپس بایدن برای فشار بیشتر بر روی ایران و خرید زمان بیشتر در این حوزه عمل کردند. بنابراین اروپایی ها قطعا طرف آمریکایی را طرف مشورت قرار می دهند.

از این رو غربی‌ها سعی دارند با بازی های سیاسی تعهدات خود در برجام را به حداقل برسانند و از سوی دیگر ایران را مقصر عدم شکل گیری برجام نشان دهند. این درحالی است که شفافیت تیم دیپلماسی ایرانی با توجه به نتیجه محوری نشان دهنده آن است که جمهوری اسلامی ایران به دنبال حل موضوع برجام و احیای آن است. از سوی دیگر باید دانست که نمی توانیم مانند گذشته ما فقط به تعهداتمان عمل کنیم و آمریکا و اروپا در عین بی تعهدی تنها نظاره گر برجامی باشد که برای کشورمان عایدی ندارد.

همچنین به نظر می رسد نوع گفتمان و مواجهه دولت قبل با اروپا و غرب که به «دیپلماسی خنده» معروف بود باعث بدعادت شدن اروپایی‌ها شده است. آنها فکر می کنند که مذاکره برای مذاکره همچنان قابل انجام است و ایران را می توانند وارد یک سلسله مذاکرات باطل کنند که نتایجی برای کشورمان ندارد. این درحالی است که اگر قرار باشد برجام به روال قبل یا همان «تقریبا هیچ» جلو برود و در حوزه بی توافقی متوقف بماند در آینده چیزی از برجام باقی نخواهد ماند و ایران نیز نمی تواند مدت ها به مذاکرات بی نتیجه ادامه دهد.

بنابراین اروپا و آمریکا به یک بازی روایتی و فشار در مذاکرات روی آورده اند تا با تهدید مبنایی به تقلیل تعهدات خود بپردازند و در این عرصه ایران را در انتها با یک برجام توخالی مواجه کرده و تنها در این عرصه امتیاز بگیرند که به نظر نمی رسد با توجه به رویکرد جدید وزارت خارجه کشورمان به این اهداف خود دست پیدا کنند.