واقعیت این است که نه در حوزه فضای مجازی و نه در هیچ موضوع دیگری، نه معقولانه است و نه این امکان وجود دارد که به کار فرهنگی اکتفاء کنیم.

گروه جامعه جهان نیوز، رضا صفری: یکی از جملاتی که هنگام وقوع ناهنجاری ها، بارها از زبان مسئولین و یا بعضاً مردم عادی شنیده ایم این است که می گویند: «باید کار فرهنگی صورت بگیرد» یا «این کار، وظیفه نهادهای فرهنگی است».

این گفتار، اختصاصی به موضوع مشخصی هم ندارد. از موضوع مهم « عفاف و حجاب» گرفته تا مسائل کوچک و بزرگ  «فضای مجازی»، در هر صورت، برخی از مسئولین برای خود خاکریزی به نام «کار فرهنگی » آماده کرده اند تا در برابر سیل مطالبات مردمی و یا شانه خالی کردن از مسئولیت، به آن پناه ببرند.
 
اما پرسش اصلی ما در این چند سطر این  است که در حوزه فضای مجازی  اساساً چه ارتباطی میان «کار فرهنگی» و مسئولیت تعیین شده اشخاص و یا نهاد ها نسبت به فضای مجازی وجود دارد؟!

واقعیت این است که در کشورمان، از نهاد خانواده گرفته تا آموزش و پرورش، صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین بخش های مربوط به حوزه فرهنگ در وزارتخانه ها و ادارات دولتی، هر یک وظیفه و رسالت مشخصی در رابطه با فرهنگ دارند.  
 
اما آیا وجود چنین نهادهایی در جامعه، مخلّ فعالیت ها و یا از بین برنده مسئولیت بخش های دیگر کشور درباره فضای مجازی است؟

اگر قرار بر این بود که همه چیز با «فرهنگ سازی» حل شود، علت وجود نهادهای اجرایی، قضایی و قانون گذاری در همه جای دنیا برای چیست؟
 
فرض کنید که نهادهای فرهنگی ما، صد درصد به مردم سواد رسانه ای و فرهنگ حضور در فضای مجازی را آموزش دهند؛ اما اولاً هیچ تضمینی وجود ندارد که مردم در عمل، به آن ملتزم باشند، زیرا حق اختیار و انتخاب،  همواره برای آنها ثابت است؛ ثانیاً، این پرسش وجود دارد که  اگر جامعه با موضوعاتی نظیر ارتکاب جرم، اخلال در امنیت ملی کشور، ترویج فحشاء و مسائل جنسی، هتک آبرو، تضییع حقوق افراد، توهین به مقدسات مردم، ضربه به امنیت روانی و اخلاقی مردم، شایعه و تهمت پراکنی، سوء استفاده و ... در فضای مجازی روبرو شد، تکلیف چیست؟

واقعیت این است که نه در حوزه فضای مجازی و نه در هیچ موضوع دیگری، نه معقولانه است و نه این امکان وجود دارد که به کار فرهنگی اکتفاء کنیم.

مثلاً در حوزه راهنمایی و رانندگی، از خود پلیس گرفته تا همه نهادهای فرهنگی، اگر شبانه روز هم به کار فرهنگی مشغول باشند، دلیل بر این نمی شود که وزارت راه و شهرسازی، اتوبان و جاده های نا امن  برای مردم ساخته و با جان آنها بازی کند، همچنانکه دلیل بر این نیست که تنظیم قوانین راهنمایی و رانندگی و همچنین اجرای  آن را تعطیل کنیم .
 
فضای مجازی هم همین گونه است؛ اما از آنجایی که بعضاً ابعاد اثرگذاری و اثرپذیری فضای مجازی بر فضای حقیقی برای برخی مشخص نیست، ممکن است این موضوع نادیده گرفته شود. در حالیکه امروزه این فضای مجازی است که به فضای حقیقی، شکل و جهت می دهد و بسیاری از رویکردهای اعضای جامعه در فضای حقیقی، چه در بعد فردی و چه اجتماعی، متأثر از فضای مجازی است.

نتیجه اینکه، در فضای مجازی، کار نهادهای فرهنگی ربطی به مسئولیت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ندارد. البته بر اساس مطالبه مقام معظم رهبری، رشد فناوری باید همراه با پیوست فرهنگی باشد. در کنار آن،  این وزارتخانه وظیفه دارد که جاده و اتوبان ایمن و استاندارد یعنی همان سرویس ها و خدمات سخت افزاری و نرم افزاری در حوزه سایبری را، یا خود رأساً تولید کند و یا اینکه از بخش خصوصی برای راه اندازی آنها کمک بگیرد، نه اینکه به عنوان وارداتچی عمل کرده و کشور را عقب نگه دارد.
 
همچنین بستر اجرای قانون در فضای مجازی، باید توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تضمین شده باشد. این وزارتخانه نه از سرویس های آمریکایی – صهیونیستی طلبکار است و نه این توانایی و قدرت را دارد که آنها را نسبت به منافع، قانون و آداب و رسوم ما ملزم کند؛ و اگر هم ملزم شدند، چه بسا مانند تلگرام وقتی خرشان از پل گذشت، پشت پا بزنند!

هر اقدامی که در این راه انجام شود قطعاً در نهایت، فرصت سوزی و عقب نگه داشتن کشور از پیشرفت است. آنچه که برای این سرویس های معلوم الحال مهم است، علاوه بر کسب سود اقتصادی و تضمین دیکتاتوری  و استعمارگری خود بر فضای سایبری، پایبندی به قوانین و اهداف آمریکایی هاست نه خدمت رایگان به کاربران ایرانی!