گزارش های اختصاصی جهان نیوز از آشنایی با «فرقه های انحرافی»:
گزارش اول: فرقه مخرب چیست؟ / تقسیم بندی چهارگانه فرقه ها به همراه اشتراکات و خصوصیات
جمعه ۳ شهريور ۱۳۹۶ ساعت ۱۴:۵۲
کد مطلب: 543244
شاید واژه «فرقه» ترجمه درستی از واژه انگلیسی Cult یا واژه فرانسوی Sect نباشد. شاید واژه «گروهک» (نه به معنی گروه کوچک بلکه به معنی گروه جدا از اجتماع) که در فرهنگ ما مصطلح شده بتواند درصورتی‌که تعریف دقیق علمی پیداکرده و مفهومی همگانی به خود بگیرد و به‌عنوان ناسزای سیاسی مورداستفاده نباشد ترجمه بهتری از این پدیده جهانی ارائه دهد.
تروریسم بخشی از تخریب گسترده ایست که فرقه‌ها در جامعه و ملأ خود به وجود می‌آورند .در حال حاضر جذب شدن جوانان به درون فرقه‌های رنگارنگ به‌عنوان بزرگ‌ترین آسیب اجتماعی، بسا فراتر از اعتیاد و فحشا و امثالهم، شناخته می‌شود؛ ترور به معنی وحشت، تروریست به معنی وحشت‌آفرین، و تروریسم به معنی وحشت‌آفرینی و ارعاب است .در عربی به تروریسم «ارهاب» و به فرقه «زمره») جمع آن زمر است که نام سوره‌ای در قرآن نیز می‌باشد) گفته می‌شود.
یک فرقه مخرب کنترل ذهن تلاش می‌کند با استفاده از وحشت‌آفرینی و ارعاب باج‌گرفته و به خواسته خود برسد. برخی از گروه‌های فرقه‌ای مخرب از این وسیله برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌نمایند و آن را در دستگاه فکری خود مجاز می‌شمارند. همه سازمان‌های تروریستی از تکنیک‌های کنترل ذهن استفاده می‌نمایند اما شاید همه فرقه‌های مخرب کنترل ذهن هنوز به مرحله تروریستی نرسیده باشند اگرچه پتانسیل آن را قطعاً دارند.
فرقه‌ها بر اساس نیرنگ و فریبی که در جذب بکار می‌گیرند به چهار نوع تقسیم می‌شوند:
فرقه‌های مذهبی: این فرقه‌ها با سوءاستفاده از عقاید و انگیزه‌های دینی افراد، و البته ناآگاهی آنان نسبت به تعالیم درست و دقیق مذهبی، و نشان دادن آرمان‌های وعده داده‌شده در مذاهب مختلف نظیر بازگشت مسیح یا ظهور امام زمان یا رسیدن به جامعه آرمانی توحیدی، افراد را جذب کرده و سپس با به دست گرفتن کنترل ذهنشان، آنان را مورد سوءاستفاده در جهت قدرت‌طلبی‌های خود قرار می‌دهند.
فرقه‌های سیاسی: این فرقه‌ها اهداف و آرمان‌های سیاسی نظیر برقراری رفاه عمومی و عدالت اجتماعی یا رسیدن به جامعه بی طبقه را مستمسک قرار داده و افراد صادق و آرمان‌گرا که البته عمدتاً فاقد تجربه‌های اجتماعی و سیاسی هستند را جذب نموده و از آنان در جهت مطامع خود سوءاستفاده می‌نمایند. اغلب گروه‌های مارکسیستی و چپ از این دسته‌اند.
فرقه‌های اقتصادی: این فرقه‌ها روی انگیزه‌های مالی و رؤیای ثروتمند شدن تکیه کرده و افراد را فریب می‌دهند. گروه‌های مالی هرمی از این دسته‌اند که فرد به امید حل‌وفصل مشکلات اقتصادی خود و رسیدن به آمال و آرزوهایش داخل شده و گرفتار می‌شود.
فرقه‌های درمانی: این فرقه‌ها، با فریب و نیرنگ و ارائه راه‌کارهای دروغین، افرادی که به دنبال بازیافتن سلامتی خود بوده و از همه‌جا رانده‌شده‌اند را هدف قرار داده و جذب می‌نمایند؛ ادعای فرادرمانی در فرقه حلقه نیز از همین جنس است. درمان به روش های ماورایی و غیر ملموس خارج از علم پزشکی بخش اعظمی از ورودی‌های این فرقه‌های مخرب را تشکیل می‌دهد و با قاطعیت می‌توان گفت که هیچ نمونه ثابت شده و قطعی در مورد انجام درمان در این گروه گزارش نشده و به ثبت نرسیده است.
وجه مشترک فرقه‌ها
اما بهانه جذب هرچه باشد تمامی فرقه‌ها دارای خصوصیات و مشخصات مشترکی هستند که آنها را از ارگان‌های مشروع و مردمی متمایز می‌سازد. در فرقه‌ها فریب و دروغ در جذب و حفظ و کنترل نیروها نقش کلیدی را ایفا می‌نماید. در یک‌کلام فرقه‌ها آن چیزی که نشان می‌دهند نیستند. فردی که وارد یک فرقه می‌شود هرگز تصویر درستی از مناسبات درونی آن ندارد و به‌مرورزمان درمی‌یابد که چه انتظاراتی از وی می‌رود.
خصوصیات فرقه‌ها
هر گروه، حزب یا سازمانی دارای سه مؤلفه اصلی است که با این سه مؤلفه معرفی و شناخته می‌رود:
1. رهبری
2. تشکیلات
3. ایدئولوژی
در فرقه‌های مخرب تعریف این سه مؤلفه با ارگان‌ها و سازمان‌های مشروع و مردمی متفاوت است و تعریف کاملاً متضادی پیدا می‌کند.
رهبر در فرقه دقیقه به‌جای خدا می‌نشیند و همان تنظیم رابطه‌ای که فرد باخدا دارد را باید با رهبر فرقه برقرار نماید. رهبر مالک جان و مال و ناموس و حتی افکار و اعتقادات عضو فرقه است و عضو فرقه در هیچ رابطه‌ای اختیار ندارد. مخالفت با رهبر یا انتقاد به وی یا حتی پرسیدن سؤال از او کاملاً ممنوع و خارج از تصور است. رهبران فرقه‌ای صرفاً به دنبال سه چیز هستند: قدرت، ثروت، و شهوت
تشکیلات فرقه ساختار هرمی دارد که رهبر در رأس هرم و اعضا در قاعده آن جای می‌گیرند. سلسله‌مراتب به‌صورت مسئول و تحت مسئول به‌صورت مستقیم شکل می‌گیرند و رابطه عرضی تقریباً وجود ندارد. مسئول بلافصل برای هر عضو همان نقش رهبر را دارد. تشکیلات کاملاً غیر دموکراتیک است که در آن رهبر دارای اوتوریته مطلق می‌باشد. بالاترین گناه جدا شدن از تشکیلات است که صراحتاً حکم مرگ برای آن در نظر گرفته می‌رود.
ایدئولوژی اما در فرقه‌ها به معنای یک مجموعه از پیش مدون شده شامل بایدها و نبایدها نیست. فرقه‌ها از متدلوژی‌های روانی برای جذب و حفظ افراد استفاده می‌کنند. بهانه جذب هر چه باشد بعدازآن روش‌های کنترل ذهن مخرب فرقه ایست که فرد را به دنبال فرقه می‌کشاند. ایدئولوژی هر فرقه‌ای را می‌توان در یک جمله خلاصه کرد: «هدف وسیله را توجیه می‌کند» و البته هدف چیزی به‌غیراز به قدرت رسیدن و برآورده شدن امیال رهبر فرقه نیست. آنچه رهبر می‌خواهد باید انجام داد و آنچه او نمی‌خواهد نباید انجام داد.
معیارهایی وجود دارد که کارشناسان و متخصصان می‌توانند یک فرقه مخرب را از یک ارگان معمولی و مشروع بازشناسند. لازم به ذکر است که تشخیص اینکه یک سازمان یا گروه ماهیتاً یک فرقه مخرب است یا نه کار ساده‌ای نیست و می‌بایست توسط اهل‌فن انجام شود. البته این معیارها در جهان وقتی به صحنه سیاسی می‌رسد از جانب دولتمردان بسته به منافع روز تغییر داده می‌شوند. ارگان‌های ضد فرقه‌ای معروفی در دنیا هستند که سالانه لیستی از سازمان‌های فرقه‌ای منتشر می‌کنند. اغلب منافع سیاسی و تبلیغی در کم‌وزیاد کردن موارد واردشده در این لیست‌ها، درست مانند لیست‌های گروه‌های تروریستی، دخالت دارند.
معیارهای تشخیص یک فرقه مخرب
متأسفانه برخی جنبش‌های آزادی‌بخش و نهادهای مردمی که در جهت منافع مردم فعالیت می‌کنند از جانب مخالفان متهم شده و برچسب فرقه تروریستی می‌خورند. معیارهای زیر می‌تواند تا حدودی کمک کند تا یک فرقه مخرب را، خصوصاً با کمک اعضای سابق آن، تشخیص داد. جهت اطمینان باید گروهی از متخصصان و کسانی که در این رابطه تبحر دارند، بعد از تحقیق و مطالعه کافی، نهایتاً تصمیم‌گیری کرده و موضوع را معین نمایند.
خصوصیات مشترک یک محیط کنترل ذهن
- مانیپولاسیون (دست‌کاری) ذهن
- فریب، وابستگی و ایزولاسیون (انزوا)
- ادعا می‌شود که تمامی مکاتب دیگر مردود و باطل هستند
- روابط هرمی منضبط )هر فرد تحت مسئولیت یک مسئول با دیسیپلین بالا)
- پشت کردن به‌تمامی اقوام، آشنایان، و دوستان گذشته
- صرف وقت هر چه بیشتر با گروه
- مخفی‌کاری و جلسات مخفی
- نقل‌مکان کردن به محل گروه (خانه‌های جمعی)
- پاسخ ندادن به نامه‌ها و تماس‌های تلفنی از بیرون
- خانواده حتی نمی‌داند عزیزش در کجا زندگی می‌کند
سوءاستفاده از قدرت
- سوءاستفاده روانی
- تهدید و ایجاد ترس و فوبیا
- گرفتن تمامی پول و امکانات فرد
- جذب نیرو و کسب درآمد هرچه بیشتر برای گروه
- تسلیم نمودن تمامی دارائی و مایملک
- استثمار و سوءاستفاده کاری و حتی جنسی
خلق شخصیت فرقه‌ای
- تغییر کاراکتر و خصوصیات فرد به‌طور کامل
- کنترل رفتار، افکار، اطلاعات و عواطف (مدل BITE)
- عضو یک فرقه مانند یک هنرپیشه عمل می‌کند؛ آنها واقعاً به این اعتقاد می‌رسند که نقشی که بازی می‌کنند واقعی است. مدل BITE (کنترل رفتار Behavior، کنترل اطلاعات Information، کنترل افکار Thoughts، و کنترل عواطف Emotions)
کنترل رفتار
- عضو مربوطه کجا، چگونه، و با چه کسی زندگی و رفت‌وآمد می‌کند.
- چه لباسی و چه رنگی می‌پوشد، چه آرایش و مدل موئی دارد.
- چه می‌خورد، چه می‌نوشد، به چه چیزهایی علاقه دارد یا ندارد.
- چه میزان می‌تواند بخوابد.
- استقلال مالی‌اش در چه حد است
- چه میزان وقت (کم یا زیاد) برای تفریح، سرگرمی، و تعطیلات صرف می‌کند.
- تنظیم کردن واقعیت فیزیکی فرد
- تعهد صرف زمان کافی برای جلسات القای ذهن و نشست‌های جمعی
- لزوم گرفتن اجازه برای تصمیم‌گیری‌های اصلی
- لزوم گزارش افکار، احساسات، و فعالیت‌ها به مسئول یا مافوق
- تشویق و تنبیه (تکنیک‌های بازسازی رفتارمثبت یا منفی)، تقبیح فردیت و تشویق تفکر جمعی
- مقررات و ضوابط خشک و سلب
- لزوم اطاعت و وابستگی
کنترل اطلاعات
- مخفی نگاه‌داشتن عمدی اطلاعات
- دست‌کاری کردن اطلاعات به‌منظور مقبول‌تر کردن آنها
- دروغ به‌اصطلاح مصلحت‌آمیز
- محدود کردن کتاب، مقاله، روزنامه، مجله، تلویزیون، رادیو از بیرون
- ممنوع کردن اطلاعات انتقادی
- عدم ارتباط با اعضای سابق
- مشغول نگاه‌داشتن اعضا به حدی که فرصت فکر کردن و بررسی نمودن موارد را نداشته باشند.
اطلاعات زیر به‌سادگی در دسترس نیست:
1. اطلاعات بسته به سطوح مختلف هرم تشکیلات و مأموریت هر کس متفاوت داده می‌رود.
2. رهبر تصمیم می‌گیرند که چه کسی در چه زمانی به چه اطلاعاتی نیاز دارد.
به وجود آوردن سیستم مانیتورینگ برای برقراری کنترل
1. گزارش افکار، احساسات، و عملکرد خلاف نظر فرقه به رهبر
2. رفتار هر فرد توسط کل گروه مونیتور می شود.
- استفاده از پمفلت، مجله، ژورنال، نوار صوتی، نوار ویدئوئی، و سایر موارد از این قبیل مشتمل بر - نقل‌قول غلط، دادن بیانیه تحریف‌شده از متون و منابع غیر فرقه‌ای
- اطلاعات در خصوص «گناهان» مورداستفاده جهت زدودن مرزهای هویتی
- «گناهان» گذشته مورداستفاده جهت مانیپولاسیون و کنترل؛ بخشش و صرف‌نظری در کار نیست.
- استفاده از نیرنگ و فریب
- به حداقل رساندن دسترسی به اطلاعات و منابع غیر فرقه‌ای و تقبیح آن
- جداسازی اطلاعات؛ دکترین بیرونی در برابر درونی
- تشویق جاسوسی هر فرد بر روی سایر اعضا
- استفاده گسترده از اطلاعات و تبلیغات تولیدشده فرقه
- استفاده غیراخلاقی از اعتراف گیری
کنترل افکار
- پذیرش طرح گروه از واقعیت به‌عنوان تنها واقعیت محض
- طرز تفکر سیاه‌وسفیدی (خاکستری و چیزی در میانه وجود ندارد)
- حق در برابر باطل (خیر در مقابل شر)
- ما در برابر دیگران (درونی‌ها در مقابل بیرونی‌ها – هرکه با ما نیست بر ماست)
- تکذیب، سفسطه، توجیه، افکار رؤیائی
- شعار دادن
-مدیتاسیون (خلصه)
- دعا و مراسم خاص فرقه‌ای
زبان و ادبیات مخصوص فرقه‌ای (استفاده از زبان دارای بار مخصوص. کلمات ابزاری هستند که با آنها فکر می‌کنیم. این کلمات مخصوص در فرقه به‌جای گسترش فهم به محدود کردن آن می‌انجامد و حتی می‌تواند فکر کردن را کلاً متوقف کند. آنها پیچیدگی تجارب را در حد مفاهیم غیر اصیل پائین می‌آورند).
- سرودخوانی
- نیاز به‌جا انداختن دکترین گروه در میان اعضا به‌عنوان تنها واقعیت موجود جهان
- تنها افکار به‌اصطلاح «خوب» و «مناسب» مورد تشویق قرار می‌گیرند.
- استفاده از تکنیک‌های هیپنوتیزم برای ایجاد ترس و نگرانی در فرد
- مانیپولاسیون (دست‌کاری) خاطرات و ایجاد خاطرات قلابی
- استفاده از تکنیک‌های توقف فکر کردن که حس واقع‌گرائی را متوقف می‌کند که در فرقه به آن توقف افکار منفی و ایجاد افکار مثبت گفته می شود
- مردود دانستن تحلیل‌های منطقی، تفکر انتقادی، انتقاد سازنده. هیچ سؤال انتقادی در خصوص رهبر، دکترین، یا سیاست گروه مجاز نیست.
- هیچ طرز تفکری غیر از تفکر فرقه‌ای مجاز، مناسب یا قابل استفاده نیست.
کنترل عواطف
- شما چه کسی هستید؟ (القا می‌شود که خودتان به تنهائی هیچ هستید)
- خانواده شما
- گذشته شما
- تعهدات و وابستگی های شما
- افکار، احساسات، عملکرد شما
- گناه شخصی
- گناه اجتماعی
- گناه تاریخی
- ترس از تفکر مستقل
- ترس از دنیای خارج از فرقه
- ترس از دشمن یا دشمنان
- ترس از نرسیدن به نجات وعده داده‌شده
- ترس از جدا شدن از گروه یا ترد شدن از جانب گروه
- ترس از مورد تأیید نبودن
- هیچ خوشی یا رضایتمندی در خارج از گروه وجود ندارد
- عواقب وحشتناکی در انتظار کسانی است که جدا می‌شوند: جهنم، بی‌پولی، اعتیاد، امراض لاعلاج، تصادف، خودکشی، دیوانگی، 10 هزار بلا و غیره
- ممنوعیت مرخصی، ترس از دست رد از جانب دوستان، آشنایان، و خانواده
- هیچ دلیل مشروعی برای جدا شدن وجود ندارد. هر کس از گروه جدا شود ضعیف، نامنظم، غیر معنوی، دنیادوست، مغزشوئی شده توسط خانواده یا مشاوران، پول‌پرست، دیوانه سکس، یا هوس ران معرفی می‌شود.
- مانیپولاسیون فرد به‌طوری‌که طیف احساسات وی محدودتر و محدودتر شود.
- ایجاد این احساس در فرد که اگر هر مشکلی وجود داشته باشد تقصیر خودش است و هرگز رهبر و گروه در هیچ رابطه‌ای مقصر نیستند.
- استفاده گسترده از ایجاد احساس گناه
- استفاده گسترده از ایجاد حس ترس و وحشت
- بالا و پائین شدن احساسی افراطی
- اعتراف اغلب گروهی به گناهان و بیان و مرور آنها
- القای فوبیا: ایجاد ترس غیرمنطقی در خصوص جدا شدن از گروه یا حتی به زیر علامت سؤال بردن اختیارات رهبری. فرد تحت کنترل ذهن نمی‌تواند تصور آینده‌ای مثبت و مناسب بدون بودن در گروه را بنماید.
هرچند آنچه در این مطلب ارائه شد، خلاصه‌ای تیتروار برای شناسایی مؤلفه‌های رفتار و شیوه‌های کنترل اعضا در فرقه‌ها است، اما توجه به همین مؤلفه‌ها می‌تواند به بسیاری از افرادی که امروزه ناخواسته و ندانسته گرفتار یک فرقه مخرب کنترل ذهن هستند هشدار دهد و جرقه‌ای برای شناسایی و تحقیق بیشتر به جهت نجات از استثمار فرقه‌ای باشد.
