روماتیسم ستون فقرات نوعی آرتریت است که به نام‌های آرتریت نخاعی، التهاب ساکروایلیت، اسپوندیلیت آنکیلوزان (Ankylosing spondylitis) و AS نیز شناخته می‌شود. در این مدل از روماتیسم، ستون فقرات و مفاصل بزرگ همچون لگن (ساکروایلیاک) ملتهب می‌شوند و در نتیجه فرد سفتی و درد آزارنده‌ای را احساس می‌کند.
برخی از افراد علائم خفیفی را تجربه می‌کنند؛ اما در برخی افراد پل‌هایی بین مهره‌های ستون فقراتشان ایجاد می‌شود به مرور زمان این استخوان‌ها به‌هم جوش می‌خورند. این جوش‌خوردن انعطاف‌پذیری مهره‌ها را کاهش داده و سبب خمیدگی فرد در ناحیه کمر می‌شود.
شناخت علائم این بیماری به درمان آن کمک شایانی می‌کند. در این مقاله از درمانکده به بررسی کامل روماتیسم ستون فقرات می‌پردازیم. پس برای آگاهی بیشتر در خصوص آن ما را همراهی کنید.
علت روماتیسم ستون فقرات چیست؟
علت دقیق اسپوندیلیت آنکیلوزان مشخص نیست؛ اما محققان تصور می‌کنند که ژنتیک در این امر نقش کلیدی بازی می‌کند. محققان بیان می‌کنند ارتباطی بین ژن HLA-B27 و روماتیسم ستون فقرات وجود دارد. البته ارتباط دقیق این ژن و AS مشخص نیست.داشتن یکی از بیماری‌های زیر نیز خطر ابتلا به روماتیسم ستون فقرات را افزایش می‌دهد:
- بیماری کرون
کولیت زخمی
پسوریازیس
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به روماتیسم ستون فقرات هستند؟
هرکسی در هر سنی ( چه کودک و چه بزرگ‌سال) ممکن است به روماتیسم ستون فقرات مبتلا شود. مردان بیشتر از زنان به این بیماری مبتلا می‌شوند و این بیماری در بین افراد ۱۷ تا ۳۵ سال شایع‌تر است. این روماتیسم در خانواده‌هایی که این ژن را دارند نیز شایع‌تر است.علائم روماتیسم ستون فقرات چیست؟
علائم AS معمولا بین سنین ۱۷ تا ۴۵ سال ظاهر می‌شوند. گاهی این بیماری نشانه‌های خفیف دارد و می‌آیند و می‌روند؛ اما گاهی بسیار مزمن، آزارنده و خسته‌کننده می‌شوند. علائم شامل موارد زیر هستند:
- کمردرد (معمولا در شب و استراحت شبانه، شدیدتر می‌شود.)
سفتی بدن، صبح زود
حالت خمیده در پاسخ به کمر درد (خم‌شدن به سمت جلو سبب تسکین درد فرد می‌شود.)
ستون فقرات صاف و سفت
مشکل در تنفس عمیق (اگر مفاصل بین دنده‌ها و ستون فقرات تحت‌تاثیر قرار بگیرند، فرد نمی‌تواند نفس عمیق بکشد.)
ازدست‌دادن اشتها
کاهش وزن
خستگی
تب
کم‌خونی
درد مفاصل
التهاب خفیف چشم
آسیب برخی اندام‌ها مانند قلب، ریه و چشم
بثورات پوستی
بیماری‌های گوارشی (مانند کرون یا کولیت اولسراتیو)
.jpg)
روماتیسم ستون فقرات چگونه تشخیص داده می‌شود؟
هیچ آزمایشی دقیقی برای تشخیص روماتیسم ستون فقرات وجود ندارد. پزشک متخصص برای تشخیص، تاریخچه سلامت خانوادگی (بررسی سابقه خانوادگی) و وضعیت فیزیکی را بررسی می‌کند. سپس برای تشخیص دقیق‌تر، یک یا چند آزمایش را توصیه می‌کند. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:
- تصویربرداری: پزشک ممکن است برای بررسی آرتریت یا سایر مشکلات، عکس‌برداری با اشعه ایکس ستون فقرات را تجویز کند. برای دریافت تصاویر از بافت‌های داخل مقدار کمی اشعه ایکس بر استخوان‌ها و اندام‌ها تابش داده می‌شود.
سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR یا sed rate): در این آزمایش خون سرعت سقوط گلبول‌های قرمز به انتهای لوله آزمایش بررسی می‌شود. این سقوط گلبول‌ها به دلیل به هم‌چسبیدن پروتئین‌های خون و سنگین‌تر از حد معمول شدن آن‌ها در هنگام تورم و التهاب است. سقوط سریع‌تر سلول‌های خونی نشان از التهاب شدیدتر دارد. از هر 10 نفر مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان ۷ نفر ESR بالایی دارند.
آزمایش ژنتیک: این آزمایش ژنتیکی برای تشخیص ژن تغییر یافته بیماری انجام می‌شود. ژن HLA-B27 در بیش از 19 نفر از 20 نفر مبتلا به AS یافت می‌شود.
.jpg)
عوارض روماتیسم ستون فقرات چیست؟
اسپوندیلیت آنکیلوزان یا روماتیسم ستون فقرات مفاصلی را در لگن، شانه‌ها، زانو، بین ستون فقرات و دنده‌ها ملتهب می‌کند. افرادی که به AS مبتلا شده‌اند به احتمال زیاد در معرض شکستگی ستون فقرات (شکستگی مهره‌ها) قرار دارند. علاوه بر این مبتلایان ممکن است درگیر عوارض دیگری نیز شوند. این عوارض عبارت‌اند از:
- مهره‌های جوش‌خورده (آنکیلوز)
کیفوز (انحنای ستون فقرات به سمت جلو)
پوکی استخوان
التهاب چشم دردناک (آریت یا یووئیت) و حساسیت به نور (فتوفوبیا)
بیماری قلبی، از جمله آئورتیت، آریتمی و کاردیومیوپاتی
درد قفسه سینه و تاثیر بر نحوه نفس‌کشیدن
التهاب فک
سندرم دم اسب (اسکار و التهاب عصبی)
روماتیسم ستون فقرات چگونه درمان می‌شود؟
روماتیسم ستون فقرات از جمله بیماری‌هایی است که مادام‌العمر همراه فرد می‌ماند؛ اما درمان‌های مختلف می‌توانند عوارض طولانی مدت را کنترل می‌کنند، آسیب مفاصل را کاهش می‌دهند و میزان درد و سفتی بدن فرد را کاهش می‌دهند. درمان‌های موجود برای این بیماری به علائم، شدت، سن و سلامت عمومی فرد مبتلا بستگی دارد. درمان شامل موارد زیر است:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) (برای کاهش درد و التهاب)
مسدودکننده‌های فاکتور نکروز تومور (داروهای بیولوژیک) (برای کاهش التهاب و تورم)
مهارکننده‌های اینترلوکین (برای کاهش التهاب و تورم)
داروهای ضدروماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs) (همچون سولفاسالازین، برای کاهش التهاب و کنترل AS)
استفاده کوتاه‌مدت از کورتیکواستروئیدها (برای کاهش التهاب)
استفاده کوتاه‌مدت از شل‌کننده‌های عضلانی و مسکن‌ها (برای کاهش درد شدید و اسپاسم عضلانی
جراحی برای تعویض مفصل (قراردادن میله‌هایی در ستون فقرات یا برداشتن قسمت‌هایی از استخوان ضخیم و سفت‌شده)
حفظ وضعیت بدنی مناسب
ورزش منظم (از جمله ورزش هایی که عضلات پشت را تقویت می کند.)
چه اقدامات دیگری برای مدیریت یا درمان روماتیسم ستون فقرات می توان انجام داد؟
علاوه بر درمان‌های استانداردی که برای درمان روماتیسم ستون فقرات بیان شده است، اقدامات زیر نیز به کاهش التهاب و درد نیز کمک می‌کنند:
- رژیم غذایی مغذی و سالم
حفظ وزن سالم
ترک الکل
ترک سیگار
چه زمانی با پزشک متخصص روماتولوژی تماس گرفته شود؟
اگر علائم شما بدتر شده است یا علائم جدیدی دارید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کنید؛ اما گاهی پزشک در دسترس نیست یا وضعیت فیزیکیتان برای مراجعه حضوری مناسب نیست. در این شرایط به‌راحتی می‌توانید از طریق متخصصان آنلاین ویزیت شوید و وضعیت جسمی خود را مورد ارزیابی قرار دهید.
جمعی از بهترین و حرفه‌ای‌ترین متخصصان در وب‌سایت درمانکده فعالیت می‌کنند و جوابگوی نیاز و سوالات شما هستند. فوق تخصص روماتولوژی، دکتر زنان در تهران و دیگر پزشکان متخصص از نمونه همین متخصصان هستند.
مخلص کلام
اسپوندیلیت آنکیلوزان یا روماتیسم ستون فقرات نوعی آرتریت و التهاب در ناحیه ستون فقرات و مفاصل بزرگ است. این بیماری سبب کمردرد، درد لگن، سفت‌شدن کمر می‌شود. گاهی به مرور زمان، مهره‌های ستون فقرات جوش می‌خورند و سفت می‌شوند.
برای کاهش درد مسکن‌ها، برخی از داروها و تغییر سبک زندگی کمک شایانی می‌کنند؛ اما به‌طور کل ورزش‌کردن از بهترین راهکارهای کاهش درد و حفظ انعطاف‌پذیری بدن در این نواحی است. برای ویزیت توسط متخصص روماتولوژی به وب‌سایت درمانکده مراجعه کنید تا در سریع‌ترین زمان‌ممکن درمان شوید.