معمای «مرگ» از نگاه دانشمندان

این‭ ‬مقاله‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬سالنامه‭ ‬آکادمی‭ ‬علوم‭ ‬نیویورک‭ ‬منتشر‭ ‬شده،‭ ‬اولین‭ ‬بیانیه‭ ‬بررسی‭‌‬شده‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬مطالعه‭ ‬علمی‭ ‬مرگ‭ ‬است.

‬این‭ ‬تحقیق‭ ‬با‭ ‬هدف‭ ‬ارائه‭ ‬بینشی‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬مکانیسم‌های‭ ‬بالقوه،‭ ‬پیامدهای‭ ‬اخلاقی،‭ ‬ملاحظات‭ ‬روش‌شناختی‭ ‬برای‭ ‬تحقیقات‭ ‬سیستماتیک‭ ‬و‭ ‬شناسایی‭ ‬مسائل‭ ‬و‭ ‬مناقشات‭ ‬در‭ ‬حوزه‭ ‬مرگ‭ ‬طراحی‭ ‬شده‭ ‬است‭.‬

این‭ ‬بیانیه‭ ‬در‭ ‬برهه‌ای‭ ‬حساس‭ ‬ارائه می‌شود، زیرا‭گرم ‬ در‭ ‬قرن‭ ‬بیست‌ویکم‭ ‬با‭ ‬مرگ‭ ‬۱۰۰‭ ‬سال‭ ‬پیش‭ ‬یکسان‭ ‬نیست‭.‬

آندرس‭ ‬سندبرگ،‭ ‬پژوهشگر‭ ‬موسسه‭ ‬آینده‭ ‬بشریت‭ ‬دانشگاه‭ ‬آکسفورد،‭ ‬می‌نویسد: ‬مرگ‭ ‬غیر قابل‭ ‬برگشت‭ ‬به‭ ‬فناوری‭ ‬وابسته‭ ‬است.

‬برای‭ ‬مدت‭ ‬طولانی،‭ ‬کمبود‭ ‬تنفس‭ ‬و‭ ‬نبض‭ ‬به‌ عنوان‭ ‬نشانه‌های‭ ‬مرگ‭ ‬در نظر‭ ‬گرفته‭ ‬می‌شدند‭ ‬تا‭ ‬این‌ که‭ ‬روش‌های‭ ‬احیا‭ ‬بهبود‭ ‬یافت‭.

 ‬امروزه‭ ‬غرق‌شدگانی‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬دچار‭ ‬هایپوترمی‭ ‬شدید،‭ ‬کمبود‭ ‬اکسیژن‭ ‬و‭ ‬کمبود‭ ‬نبض‭ ‬و‭ ‬تنفس‭ ‬برای‭ ‬چند‭ ‬ساعت‭ ‬هستند،‭ ‬می‌توان‭ ‬با‭ ‬برخی‭ ‬مداخلات‭ ‬پزشکی‭ ‬سنگین‭ ‬و‭ ‬تا‭ ‬حدودی‭ ‬شانس‭ ‬و‭ ‬اقبال‭ ‬زنده‭ ‬کرد. ‬

اگر‭ ‬روی‭ ‬میز‭ ‬جراح‭ ‬پیوند‭ ‬اعضا‭ ‬باشید،‭ ‬حتی‭ ‬نداشتن‭ ‬قلب‭ ‬هم‭ ‬دیگر‭ ‬عامل‭ ‬مرگ‭ ‬نیست‭.‬

گر چه‭ ‬سندبرگ‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬مطالعه‭ ‬شرکت‭ ‬نداشته‭ ‬اما‭ ‬او‭ ‬به‭ ‬اصل‭ ‬موضوع‭ ‬اشاره‭ ‬می‌کند‭ ‬و‭ ‬می‌نویسد‭ :‬پزشکی‭ ‬مدرن‭ ‬اساسا‭ ‬نحوه‭ ‬تفکر‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬مرگ‭ ‬تغییر‭ ‬داده‭ ‬است.

‬ما‭ ‬به‌ناگهان‭ ‬دریافته‌ایم‭ ‬که‭ ‬چقدر‭ ‬کم‌ و اندک‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬این‭ ‬همگانی‌ترین‭ ‬بخش زندگی‭ ‬می‌دانیم‭.‬

نقاط‭ ‬مشترک‭ ‬این‭ ‬تجربیات

به‌ طور‭ ‬کلی‭ ‬میانگین‭ ‬ماجرای‭ ‬تجربه‭ ‬نزدیک‭ ‬به‭ ‬مرگ‭ ‬ابتدا‭ ‬شامل‭ ‬احساس‭ ‬جدایی‭ ‬از‭ ‬بدن‭ ‬و‭ ‬داشتن‭ ‬حس‌ هوشیاری‭ ‬و‭ ‬تشخیص‭ ‬مرگ‭ ‬است.‭

‬سپس‭ ‬احساس‭ ‬سفر‭ ‬به‭ ‬مقصدی‭ ‬و‭ ‬به‌ دنبال‭ ‬آن‭ ‬تحلیلی‭ ‬معنادار‭ ‬و‭ ‬هدفمند‭ ‬از‭ ‬اعمال،‭ ‬اهداف‭ ‬و‭ ‬افکار‭ ‬فرد‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬دیگران‭ ‬در‭ ‬طول‭ ‬زندگی‌اش‭ ‬روی‭ ‬می‌دهد.

‬پس‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬و‭ ‬قبل‭ ‬از‭ ‬بازگشت‭ ‬به‭ ‬دنیای‭ ‬واقعی،‭ ‬فرد‭ ‬احساس‭ ‬می‌کند‭ ‬در‭ ‬جایی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬حس‭ ‬در‭ ‬خانه‭ ‬بودن‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬او‭ ‬می‌دهد‭.‬

ممکن‭ ‬است‭ ‬چنین‭ ‬تجربیاتی‭ ‬بسیار‭ ‬متوهمانه‭ ‬به‌ نظر‭ ‬برسد‭ ‬اما‭ ‬می‌دانیم‭ ‬تجربیات‭ ‬نزدیک‭ ‬به‭ ‬مرگ‭ ‬با‭ ‬توهمات‭ ‬یا‭ ‬تجربیات‭ ‬ناشی‭ ‬از‭ ‬مصرف‭ ‬مواد‭ ‬روانگردان‭ ‬شباهت‭ ‬زیادی‭ ‬ندارد.

‬دکتر‭ ‬سام‭ ‬پرنیا‭ ‬که‭ ‬سال‌ها‭ ‬درباره‭ ‬تجربیات‭ ‬نزدیک‭ ‬به‭ ‬مرگ‭ ‬مطالعه‭ ‬کرده‭ ‬است،‭ ‬توضیح‭ ‬می‌دهد: ‬آن چه‭ ‬مطالعه‭ ‬علمی‭ ‬مرگ‭ ‬را‭ ‬ممکن‭ ‬کرده‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬سلول‌های‭ ‬مغز‭ ‬در‭ ‬عرض‭ ‬چند‭ ‬دقیقه‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬کمبود‭ ‬اکسیژن،‭ ‬هنگامی‭ ‬که‭ ‬قلب‭ ‬متوقف‭ ‬می‌شود،‭ ‬به‌ طور‭ ‬غیر قابل‭ ‬برگشتی‭ ‬آسیب‭ ‬نمی‌بینند. ‬

در‭ ‬عوض،‭ ‬آنها‭ ‬طی‭ ‬چند‭ ‬ساعت‭ ‬می‌میرند. ‬این‭ ‬به‭ ‬دانشمندان‭ ‬اجازه‭ ‬می‌دهد‭ ‬تا‭ ‬رویدادهای‭ ‬فیزیولوژیکی‭ ‬و‭ ‬ذهنی‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬رابطه‭ ‬با‭ ‬مرگ‭ ‬اتفاق‭ ‬می‌افتد،‭ ‬به‌ طور‭ ‬عینی‭ ‬مطالعه‭ ‬کنند‭
.
علم‭ ‬مدرن‭ ‬قبلا‭ ‬به‭ ‬ما‭ ‬بینشی‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬برخی‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬تجربه‌ها‭ ‬داده‭ ‬است‭:‬ مطالعات‭ ‬الکتروانسفالوگرافی،‭ ‬به‌ عنوان‭ ‬مثال،‭ ‬ظهور‭ ‬فعالیت‭ ‬گاما‭ ‬و‭ ‬میخ‌های‭ ‬الکتریکی‭ (‬electrical‭ ‬spikes‭) ‬در‭ ‬رابطه‭ ‬با‭ ‬مرگ‭ ‬را‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد؛‭ ‬پدیده‌ای‭ ‬که‭ ‬معمولا‭ ‬با‭ ‬افزایش‭ ‬آگاهی‭ ‬همراه‭ ‬است.

‬آیا‭ ‬این‭ ‬می‌تواند‭ ‬علت‭ ‬تشدید‭ ‬آگاهی‭ ‬و‭ ‬تشخیص‭ ‬مرگ‭ ‬در‭ ‬افراد‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬احتضار‭ ‬باشد؟ دکتر‭ ‬پرنیا‭ ‬و‭ ‬همکارانش‭ ‬امیدوارند‭ ‬با‭ ‬پژوهش‌های‭ ‬آتی،‭ ‬روزی‭ ‬پاسخ‭ ‬را‭ ‬به‌ طور‭ ‬قطع‭ ‬دریابیم‭.‬

وی‭ ‬گفت: ‬مطالعات‭ ‬کمی‭ ‬به‭ ‬بررسی‭ ‬این‭ ‬موضوع‭ ‬پرداخته‌اند‭ ‬که‭ ‬وقتی‭ ‬ما‭ ‬می‌میریم‭ ‬به‭ ‬روشی‭ ‬عینی‭ ‬و‭ ‬علمی‭ ‬چه‭ ‬اتفاقی‭ ‬می‌افتد‭. ‬

مقاله‭ ‬ما‭ ‬بینش‌های‭ ‬جالبی‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬چگونگی‭ ‬وجود‭ ‬آگاهی‭ ‬در‭ ‬انسان‭ ‬را‭ ‬ارائه‭ ‬می‌کند‭ ‬و‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬راه‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬تحقیقات‭ ‬بیشتر‭ ‬هموار‭ ‬کند‭.‬

دکتر‭ ‬سام‭ ‬پرنیا‭ ‬هنگام‭ ‬کار‭ ‬در‭ ‬بخش‭ ‬مراقبت‌های‭ ‬ویژه‭ ‬به‭ ‬جمع‌آوری‭ ‬شواهد‭ ‬بعضی‭ ‬از‭ ‬بیماران‭ ‬از‭ ‬تجربه‭ ‬نزدیک‭ ‬به‭ ‬مرگ‭ ‬هنگام‭ ‬مرگ‭ ‬بالینی‭ ‬پرداخت‭ ‬و‭ ‬سپس‭ ‬خود‭ ‬تحقیقاتی‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬زمینه‭ ‬انجام‭ ‬داد‭ ‬و‭ ‬نتیجه‭ ‬تحقیقاتش‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬کتابی‭ ‬به‭ ‬نام‭ ‬
What Happens When we‭ ‬Die‭ ‬ منتشر‭ ‬کرد. ‬این‭ ‬کتاب‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬۱۳۸۴‭ ‬با‭ ‬نام‭ ‬وقتی‭ ‬می‌میریم‭ ‬چه‭ ‬می‌شود؟‭ ‬ترجمه‭ ‬شده‭ ‬است‭.‬

حاصل‭ ‬مطالعات‭ ‬گسترده‭ ‬دکتر‭ ‬پرنیا

دکتر‭ ‬سام‭ ‬پرنیا،‭ ‬پزشک‭ ‬بریتانیایی‭ ‬و‭ ‬مدیر‭ ‬تحقیقات‭ ‬مراقبت‌های‭ ‬ویژه‭ ‬و‭ ‬احیا‭ ‬در‭ ‬دانشکده‭ ‬پزشکی‭ ‬دانشگاه‭ ‬گروسمن‭ ‬نیویورک‭ ‬و‭ ‬نویسنده‭ ‬اصلی‭ ‬مقاله‌ای‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬نتایج‭ ‬پژوهش‭ ‬در خصوص‭ ‬تجربه‌های‭ ‬نزدیک‭ ‬به‭ ‬مرگ‭ ‬است. ‬

وی‭ ‬معتقد‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬ایست‭ ‬مغز‭ ‬و‭ ‬مرگ‭ ‬بالینی،‭ ‬آگاهی‭ ‬ادامه‭ ‬می‭‌‬یابد.

‬او‭ ‬و‭ ‬همکارانش‭ ‬با‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬۳۵۰۰‭ ‬مورد‭ ‬مواجه‭ ‬شده‌اند‭ ‬که‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬مرگ‭ ‬بالینی،‭ ‬آگاهی‌شان‭ ‬واضح‭ ‬بوده‭ ‬است.

‬برخی‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬افراد‭ ‬از‭ ‬ترس‭ ‬مسخره‌شدن از سوی‭ ‬دیگران‭ ‬مایل‭ ‬نیستند‭ ‬درباره‭ ‬تجربیات‭ ‬خود‭ ‬صحبت‭ ‬کنند‭.‬

دکتر‭ ‬پرنیا‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬بیانیه‭ ‬توضیح‭ ‬داد: ‬ایست‭ ‬قلبی‭ ‬یک‭ ‬حمله‭ ‬قلبی‭ ‬نیست.

‬در‭ ‬عوض‭ ‬نشان‌دهنده‭ ‬مرحله‭ ‬نهایی‭ ‬یک‭ ‬بیماری‭ ‬یا‭ ‬رویدادی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬باعث‭ ‬مرگ‭ ‬فرد‭ ‬می‌شود.

‬پیدایش‭ ‬روش‭ ‬احیای‭ ‬قلبی‭ ‬ریوی‭ (‬CPR‭) ‬به‭ ‬ما‭ ‬نشان‭ ‬داد‭ ‬که‭ ‬مرگ‭ ‬یک‭ ‬حالت‭ ‬مطلق‭ ‬نیست‭ ‬بلکه‭ ‬فرآیندی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬به‌ طور‭ ‬بالقوه‭ ‬می‌تواند‭ ‬در‭ ‬برخی‭ ‬افراد‭ ‬حتی‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬شروع‭ ‬آن‭ ‬معکوس‭ ‬شود‭.‬

پژوهشگران‭ ‬خاطرنشان‭ ‬می‌کنند‭ ‬شواهد‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬در‭ ‬واقع‭ ‬نه فرآیندهای‭ ‬فیزیولوژیکی‭ ‬و‭ ‬نه‭ ‬فرآیندهای‭ ‬شناختی‭ ‬به‭ ‬نقطه‭ ‬مرگ‭ ‬ختم‭ ‬نمی‌شود‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬‬آن‌ که‭ ‬مطالعات‭ ‬علمی‭ ‬تاکنون‭ ‬قادر‭ ‬به‭ ‬اثبات‭ ‬واقعیت‭ ‬تجربه‌های‭ ‬نزدیک‭ ‬به‭ ‬مرگ‭ ‬نبوده‌اند،‭ ‬دانشمندان‭ ‬نمی‌توانند‭ ‬این‭ ‬تجارب‭ ‬را‭ ‬رد‭ ‬یا‭ ‬تکذیب‭ ‬کنند.

‬این‭ ‬تجربیات‭ ‬که‭ ‬صدها‭ ‬هزار‭ ‬نفر‭ ‬از‭ ‬فرهنگ‌های‭ ‬مختلف‭ ‬در‭ ‬سراسر‭ ‬جهان‭ ‬ثبت‭ ‬کرده‌اند‭ ‬به‌ طور‭ ‬مداوم‭ ‬از‭ ‬مضامین‭ ‬و‭ ‬قوس‌های‭ ‬روایی‭ ‬یکسان‭ ‬پیروی‭ ‬می‌کنند‭ ‬و‭ ‬این‭ ‬موضوع‭ ‬بسیار‭ ‬قابل‌ توجهی‭ ‬است‭.