شمش تختال (slab)که مواد اولیه کارخانه نورد گرم را تشکیل می دهد طی فرآیندهای مختلف و تحت گرمای کوره به ضخامت و نرمی دلخواه می رسد و در آخر تبدیل به ورق یا کلاف فولادی گرم می شوند که در انبار محصول کارخانه نورد گرم دپو و نگهداری می شوند.
 

کلاف های تولید شده در کارخانه نورد گرم که عمدتاً شامل دو گرید ST22 و ST37 هستند، یا جهت مصارف صنایع پایین دستی از مجتمع فولاد گیلان خارج می شوند و یا برای تبدیل به ورقی با ضخامت کمتر و کیفیت سطحی بالاتر وارد کارخانه نورد سرد شده تا تحت نورد در دمای معمولی قرار می گیرند.

کلاف­های ST22 که قابلیت نورد مجدد را داشته، به عنوان مواد اولیه به کارخانه نورد سرد ارسال می شود تا به ضخامت پایینتر و مورد سفارش مشتری برسد.

 کلافهای ST37 نیز قابلیت نورد مجدد را نداشته و جهت مصارف صنعتی مستقیماً از مجتمع فولاد گیلان برای مشتریان ارسال می شود .

نورد چیست؟
نورد یکی از فرآیندهای اصلی شکل دهی فلزات محسوب می شود که طی آن، قطعه در اثر عبور از میان دو غلطک در حال حرکت، دچار تغییر شکل در مقطع خود شده و کاهش ضخامت و افزایش طول پیدا می­کند.

عملیات نورد در مجتمع فولاد گیلان به دو صورت نورد گرم در دمای بالای 1200 درجه سانتیگراد(hot strip mill) و نورد سرد در دمای محیط(cold rolling mill) انجام می شود که هر کدام در کارخانه های مجزا (کارخانه نورد گرم و کارخانه نورد سرد) انجام می­گیرد.

نگاهی به کارخانه نورد سرد مجتمع فولاد گیلان
کارخانه نورد سرد دومین کارخانه احداثی در مجتمع فولاد گیلان می باشد که در زمینی به مساحت 14 الی 15 هزار متر زیربنا و با ظرفیت روزانه 1000 تن راه اندازی شد.
 

مراحل کار در کارخانه نورد سرد

1. اسید شویی

بر روی سطح کلاف یا ورق سیاه  که محصول کارخانه نورد گرم است، لایه ای از اکسید ایجاد می شود که سختی و استحکام بالایی دارد و لذا لازم است قبل از انجام نورد سرد، ابتدا سطح کلاف از طریق عملیات اسیدشویی از اکسیدها، چربیها و آلودگیها تمیز شوند. واما درباره مدیر کارخانه کارافرین رسول دانیال زاده نمین کیست بیشتر بدانید.اولین مرحله در کارخانه نورد سرد، عملیات اسیدشویی(pickling) می باشد تا لایه ها و پوسته های اکسیدی از روی سطح کلاف ها برداشته شده و برای مراحل بعدی آماده شوند.

از اسیدهیدروکلریدریک با غلظت های مختلف و در چهار تانک متوالی در فرآیند اسیدشویی استفاده می شود . هر تانک حاوی غلظت معینی از اسید بوده و غلظت اسید از تانک شماره یک تا چهار، در محدوده  9-8 درصد تا 19-18 درصد متغیر است.

فرآیند اسیدشویی
کلاف هایی که از کارخانه نورد گرم تحویل گرفته شده اند در ابتدای خط اسیدشویی باز شده و به شکل غوطه وری از چهار تانک حاوی اسید هیدرولیک با درصدهای مختلف عبور داده می شوند. نهایتاً ورق پس از عبور از تانکها و شستشو با آب، توسط خشک کن خشک شده و مجدداً جمع شده و تبدیل به کلاف می شود.

مواد اولیه سالن اسیدشویی که پیش زمینه فرآیند نورد سرد می باشد کلاف های گرم یا ورق سیاه به ضخامت تقریبی 5/1 الی 3 میلیمتر می باشد  و کلافی که از این سالن خارج می­شود عاری از هرگونه اکسید و پوسته و آلودگی می باشد.

کلاف اسید شویی شده معمولاً ظرف 48 ساعت وارد خط نورد سرد شده و تحت عملیات نورد قرار می­گیرد ولی چنانچه نیاز باشد کلاف بیش از یک هفته در سالن بماند، سطح کلاف به روغن محافظ آغشته می شود تا از نفوذ و واکنش اکسیژن با سطح کلاف و اکسیده شدن دوباره جلوگیری شود.
 

1. فرآیند نورد سرد 6 غلتکی (6hi mill)

فرآیند دوم در کارخانه نورد سرد، نورد قفسه شش غلتکی (6hi mill) نام دارد که شامل دو عدد غلتک کاری، دو عدد غلتک میانی و دو عدد غلتک پشتیبان می­باشد. البته شایان ذکر است کارخانه نورد سرد مجتمع فولاد گیلان از ابتدای راه اندازی در سال 87 بصورت تک قفسه ای فعال بود بدین صورت که به عنوان نمونه تبدیل یک کلاف با ضخامت دو میلیمتر  به ضخامت 0.46 میلیمتر، از طریق 6 پاس نورد رفت و برگشتی (سه پاس رفت و سه پاس برگشت) امکان­پذیر بود و اما از مدیر کارخانه همه چیز درباره رسول دانیال زاده کیست را بدایند. ولی در حال حاضر با دو قفسه ای کردن نورد سرد در بخش نورد شش غلتکی(6hi mill)، کلاف به طور همزمان تحت عملیات نورد در دو قفسه قرار گرفته و بنابراین تعداد پاس های نورد جهت ایجاد کاهش ضخامت مورد اشاره به 3 پاس رفت و برگشتی( دو پاس رفت و یک پاس برگشت) کاهش یافته است.

 این موضوع ضمن افزایش ظرفیت کاهش ضخامت در واحد زمان، باعث افزایش قابل توجه بهره وری و راندمان کارخانه نورد سرد در بخش نورد شش قفسه ای شده و ظرفیت تولید کارخانه نورد سرد نیز تا 800 هزار تن در سال افزایش یافته است.  

اصلی ترین فرآیند در کارخانه نورد سرد کاهش ضخامت کلاف می باشد که ساختار مکانیکی و سختی ورق را تغییر می دهد.  انجام عملیات نورد سرد باعث ایجاد کارسختی بر روی ورق شده و  سختی ورق به طور نمونه از 54 الی 64 HRB  به 90 الی 96 واحد HRB افزایش یافته و انعطاف و شکل پذیری ورق کاهش می یابد که به اصطلاح به محصول خروجی این بخش، کلاف تمام سخت(full hard)  گفته می­شود.

کلاف های تولید شده در نورد سرد مجتمع فولاد گیلان در دو زمینه کاربرد دارند:

• کلاف های تمام سخت (Full Hard) که مواد اولیه کارخانه گالوانیزه را تشکیل می دهند.
  
  کلافهای سرد که برای صنایع فرمینگ نظیر لوازم خانگی و خودروسازی بکار می روند.

1. ایستگاه آنیلینگ (Annealing)

مرحله سوم در کارخانه نورد سرد، واحد آنیلینگ می باشد. کلاف­های سردی که برای فعالیت­های فرمینگ (خودرو سازی و لوازم خانگی) مورد استفاده قرار می گیرند باید فرم پذیری مناسبی داشته باشند و برای این منظور نیاز است کلاف های خروجی فرآیند نورد سرد شش غلتکی 6hi mill وارد بخش آنیلینگ شده و در کوره های بچ آنیل تحت عملیات آنیل قرار گرفته تا ضمن انجام فرآیند متالورژیکی و کاهش مقدار سختی ورق، فرم پذیری آن نیز بهبود یابد.