رایحه‌هایی با چاشنی شخصیت‌شناسی
دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ ساعت ۱۷:۱۳
کد مطلب: 664189
از گذشته‌های دور بشر به دنبال گیاهان دارویی بوده تا بیماری‌ها را درمان کند. در بین این مواد، مواد معطری نیز وجود داشتند که از آنها عطر استخراج می‌شد، بنابراین عطر و دارو خواستگاه مشترکی دارند.
هنر عطرسازی در زمان باستان از میان رودان و مصر شروع شده و در ایران و روم باستان توسعه پیدا کرد.
اولین شیمیدان ثبت شده در دنیا زنی به نام «تاپوتی» است، یک عطرساز که طبق لوح‌های خط میخی در هزاره دوم قبل از میلاد در میان رودان می‌زیسته است.
او گل‌ها، روغن‌ها و اگیر ترکی را با دیگر مواد معطر چندین بار متوالی تقطیر و صاف می‌کرده تا عطر مورد نظر را تولید کند.
در سال ۲۰۰۵، باستان‌شناسان آنچه که تصور می‌شود قدیمی‌ترین عطر جهان است را در پیرگوس، قبرس کشف کردند. این عطرها قدمتی بیش از 4 هزار ساله دارند.
در این مجموعه حداقل ۶۰ دستگاه تقطیر، کاسه برای مخلوط کردن، قیف و بطری عطر در یک کارگاه ۴۳هزار فوت مربعی (۴هزار متر مربعی) کشف شد. در زمان‌های قدیم مردم با استفاده از گیاهان و ادویه‌جاتی مانند بادام، گشنیز، گل تلفونی (مورد سبز)، رزین رسته مخروطیان، ترنج همچنین انواع گل عطر تولید می‌کرده‌اند.
«در اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد در سیلک کاشان غیر از ظروف سفالین بعضی تُنگ‌های کوچک از مرمر که گویا مخصوص نگهداری عطر بود در حفریات سیلک پیدا شده است همچنین مقداری آئینه مسی جهت آرایش به دست آمده است.
در قرن نهم میلادی ابویوسف کندی شیمیدان عرب، کتابی درباره عطرها به نام شیمی عطر و تقطیر نوشته‌است. این کتاب شامل بیش از یکصد دستور برای تهیه روغن‌های معطر، مرهم‌ها، عرق‌های گیاهی و جایگزین‌هایی برای داروهای پرهزینه است.
به علاوه در این کتاب ۱۰۷ روش و دستورالعمل برای عطرسازی و ساخت تجهیزات مربوطه از جمله انبیق شرح داده شده است.
دانشمند ایرانی ابن سینا فرآیند عصاره‌گیری از گل‌ها را با استفاده از روش تقطیر را که امروزه به طور معمول استفاده می‌گردد، معرفی کرد. اولین تجربه او با گل رز بوده است. از زمان این کشف، عطر از مخلوطی از روغن‌ها، گیاهان و یا گلبرگ‌های خرد شده که یک ترکیب قوی معطر را به وجود می‌آورند، به دست می‌آید.
از این میان گلاب بلافاصله میان مردم محبوب شد. مواد اولیه و تکنولوژی تقطیر در کشورهای شرقی به طور قابل توجهی صنعت عطرسازی و پیشرفت‌های علمی و به خصوص شیمی را در غرب تحت تاثیر قرار داده‌اند.
در این گزارش برآنیم تا این موضوع را بررسی کنیم که عطر و ادکلن و در کل رایحه‌های خوش چه نقشی در زندگی ما دارند و ما در سال چقدر برای خرید آن هزینه می‌کنیم؟ در این میان همچنین نظر روانشناسان رفتاری را نیز در این خصوص جویا خواهیم شد.
هنوز به 10 قدمیت نرسیده بوی ادکلنش به مشام می‌رسد. خود را بهنام معرفی می‌کند. او 30 سال سن دارد و در رشته کارگردانی تئاتر تحصیل می‌کند .
وقتی از او دلیل استفاده از مواد خوشبوکننده خصوصا ادکلن و عطر را جویا می‌شوی جواب می‌دهد: شغل من طوری است که در جامعه حضور زیادی دارم و به دلیل معاشرت و در جمع بودن خوشم نمی آید مردم به هیچ وجه از بوی بد من آزرده شوند.
او یکی از مارک‌های بنام در عطر را که در بین جوانان از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است استفاده می‌کند و وقتی میزان هزینه‌ای که در ماه به این امر اختصاص می‌دهد را جویا می‌شوم، می‌گوید: من چند ماه یکبار هزینه‌ای در حدود 500 هزار تومن را برای خریدن این ادکلن تقبل می‌کنم و بوی آن ترش و گرم است و برای ذائقه من این نوع ادکلن بسیار مناسب است.
جعفر رضایی اصل، تهیه‌کننده رادیو است. وقتی از او حس و حالش را در مورد استشمام بوهای مخصوص می‌پرسم و اینکه آیا شده رایحه‌ای خاطره‌ای را در ذهنش ایجاد کرده باشد، می‌گوید:من سال‌ها از یک ادکلن خاص استفاده می‌کنم و دلیل استمرارم در استفاده از این ادکلن این است که این بو یادآور خاطرات دوران سربازیم است، بویی شیک، اصیل و با ابهت.
وقتی از او توضیحات بیشتری را راجع به بوی ادکلنش و حسی که تداعی می‌کند، می‌پرسم می‌افزاید:من اگر بخواهم این بو را برای شما ترسیم کنم، می‌توانم بگویم من در هنگام استفاده از آن بوی چوب و جنگل باران خورده و خاطرات خوشی که در کودکی زیر درختان تنومند احساس کرده بودم را برایم تداعی می‌شود.
او می‌گوید: من زیاد اهل مارک و برند نیستم و چیزی در حدود 50هزار تومان را برای خرید این ادکلن هزینه می‌کنم.
رایحه خوش بیشتر از لباس، زیبایی ظاهری، مُد و زیورآلات گرانقیمت، بر جلب توجه دیگران به شما در هنگام ملاقات تاثیر می‌گذارد.
حس بویایی برای ما نقش بقایی دارد. از سویی، منطقه‌ای که در مغز بو را پردازش می‌کند همان منطقه‌ای است که حافظه در آن شکل می‌گیرد یعنی هیپو کامپ.
به همین دلیل هیچ حسی حتی دیدن نمی‌تواند خاطرات ما را به خوبی حس بویایی زنده کند، تجربیات عمومی مشترک به ما نشان داده که بوهایی از دوران کودکی کاملا می‌تواند حال ما را بهتر و یا بدتر کنند. این نشان می‌دهد رایحه‌های اولیه جایگاه لذت‌آفرینی بالایی در مغز دارند.
ارتباط بو با حافظه به این معناست که از نظر فلسفی تعامل ما با محیط تعاملی بویایی نیز هست، چرا که اگر این طور نبود، نمی‌توانستیم اکنون به خوبی خاطرات خوب و بد که با بقای ما در ارتباط است، به خاطر بسپاریم.
10 سال پیش غذایی را خوردیم که مسموممان کرده و اکنون به خوبی بو و مزه آن را به خاطر داریم. زنان قدرت بویایی قوی‌تری دارند و بیشتر از مردان از حافظه بویایی برای تعاملات خود استفاده می‌کنند.
لازم است، این نکات را در رابطه با کسانی که زمان زیادی با شما سپری می‌کند نیز در ذهن داشته باشید، لحظات زیبا را با بوهای دلنشین ترکیب کنید، این چنین هر بوی خوبی می‌تواند خاطرات شیرینتان را زنده کند.
الهه علیخانی، روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه با اشاره به این موضوع می‌گوید: قسمت مربوط به حس بویایی در مغز ما ارتباط نزدیکی با قسمت حافظه دارد و از این نظر عطرها نقش مهمی در زنده شدن خاطرات به خصوص خاطرات خوش دارند، البته این مسئله یک مسئله کاملا شخصی است و هر کسی ممکن است خاطرات خاص و متفاوتی در مورد هر عطر داشته باشد، مثلا بسیاری از خانم‌ها با استفاده کردن از عطر مادر خود خاطرات مربوط به او را زنده می‌کنند.
عطرها بوی خوشی دارند و در درجه اول ما آنها را برای خوشبو شدن مورد استفاده قرار می‌دهیم.
به گفته وی، مطالعات مختلف و تجربه‌های شخصی ما نشان داده است که استفاده از عطر می‌تواند روحیه را تقویت کرده و حال افراد را بهتر کند. حتی می‌توان از یک عطر خاص برای نشان دادن حال فعلی استفاده کرد، مثلا اگر گاهی ما تنها به این دلیل جذب کسی می‌شویم که بوی مطلوبی را از وی استشمام می‌کنیم و حتی ممکن است از این مسئله آگاه هم نباشیم.
عطرها حاوی موادی به نام فرومون هستند که مشابه رایحه‌های طبیعی بدن عمل می‌کنند و بر رفتار افراد دیگر اثر می‌گذارند که این اثر می‌تواند به صورت جاذبه و احساس مثبت خود را نشان دهد و باعث شود که شما در نظر دیگران جذاب‌تر جلوه کنید و افراد بیشتری به سمت شما کشیده شوند.
بهنام عبداللهی جوان 17 ساله، خبرنگاری است که در مصاحبه ما شرکت می‌کند، می‌گوید: راستش فکر می‌کنم بوها، شبیه موسیقی هستند. هر کدامشان آدم را به فضا و دنیای خاصی می‌برند و به همین خاطر به نظر من مهم هستند.
این جوان می‌افزاید: من آدم‌های مختلف را با بوی عطرها و ادکلن‌هایشان می‌شناسم و هرجایی که همان بوها را بشنوم یاد همان آدم‌ها و فضاهایی که با آنها دارم می‌افتم.
وقتی از او می‌پرسم تا بوی ادکلنی که استفاده می‌کند را برای ما تشریح کند، می‌گوید: توصیف کردن رایحه‌ها کار سختی است. اما ادکلن من ، یک ادکلن مخصوص جاهای رسمی و مجالس است. بوی ادکلنم، فضای یک اتاق خیلی شیک را تداعی می‌کند که کف و دیواره‌هایش چوبی است، آن میان شومینه‌ای روشن است، شب است و من در آن خانه منتظر مهمانان هستم تا یک جشنی را برپاکنیم.
افراد بسیاری در دنیا وجود دارند که سالانه بخش زیادی از درآمد خود را صرف خرید عطرهای معروف از شرکت‌های عطرسازی معتبر می‌کنند. از این رو امروزه صنعت عطرسازی به پولدارترین شرکت‌های جهان تبدیل شده است. آمارها نشان دهنده درآمد 27میلیارد دلاری این شرکت‌ها بوده است.
کیمیا حمیدی، ۲۸ ساله، دانشجوی دکترای عمران است دختری محجبه با ظاهری رسمی و مرتب که در مصاحبه من شرکت می‌کند.در همان اولین برخورد حس آرام‌بخشی را به انسان منتقل می‌کند .
او می‌گوید: من علاقه زیادی به بوی خوب دارم به طوریکه همیشه به شامپو و عطر اهمیت می‌دهم و از عطرهایی که به من آرامش بدهد، استفاده می‌کنم. در سال دو بار ادکلن می‌خرم که کفایت هم می‌کند. از مارک‌های فرانسه استفاده می‌کنم و چند ماه یکبار ۵۰۰ هزار تومان برای خریدش هزینه می‌کنم.
حمیدی ادامه می دهد : من کلا شخصی هستم که بو به خوبی در خاطرم می‌ماند. مثلا ماه مهر یک بوی خاصی برای من دارد یا مادرم و پدرم و یا هر فرد دیگری که از نزدیک می‌شناسم برای من تداعی کننده یک بو هستند.
براساس بررسی‌های علمی، بوی نامطلوب عرق بدن، بوی بد لباس‌ها، بوی زننده دهان، بوی بدن و غیره ، حتی بعد از یکسال از آخرین ملاقات با یک شخص، شما را سریعا" با صفت آزاردهنده در ذهن دیگران معرفی خواهد کرد .
بوی بد در ملاقات و دیدارها، بیشتر از صفت‌هایی مانند عصبانی، حیله‌گر، افاده‌ای، سوءاستفاده کننده، دروغگو،کودن، دزد ، فقیر، بیمار ، مسخره و غیره شما را به دوستانتان معرفی خواهد کرد و اکثر انسان‌ها از بوی بد تنفر داشته و دوری می‌گزینند چرا که تاثیرات سریع آن بر مغز اثبات شده است.
اعتماد به نفس افرادی که خود را خوشبو نمی‌کنند، دچار مشکل خواهد شد. افراد بدبو بارها مورد حمله ، اعتراض و فاصله گرفتن قرار می‌گیرند؛ مثلا" هنگام سوار شدن به تاکسی و مترو، نشستن در کلاس درس ، وارد شدن به فروشگاه‌ها، حضور در مجالس و غیره..
علیخانی بابیان اینکه آروماتراپی یا عطردرمانی یکی از شاخه‌های علم پزشکی آلترناتیو است، می‌افزاید: این علم به اثر رایحه‌های مختلف روی درمان بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روحی می‌پردازد. به طور مثال رایحه‌های مرکبات، میوه و گل‌ها می‌تواند اثر آرامش‌بخش داشته باشد و ذهن شما را آرام کند. بیشتر رایحه‌های خوش اثرضداسترس دارند و به آرامش بیشتر ذهن و جسم شما کمک می‌کنند. پس اگر از استرس و عصبی بودن رنج می‌برید می‌توانید از رایحه‌های معطر در محیط زندگی خود استفاده کنید و یا عطرهایی را به کار ببرید که این رایحه‌ها را در ترکیب خود دارند و به سلامت و آرامش بدن و مغز شما کمک می‌کنند.
مهین دختر 37ساله‌ای است که در شغل خبرنگاری مشغول کار است، وقتی از او درباره میزان استفاده از عطر یا ادکلن را می پرسم جواب می‌دهد:من چند سالی هست که حساسیت بویایی پیدا کرده ام و از عطر و ادکلن استفاده نمی‌کنم اما ضد عرق های خوشبو کننده مصرف می‌کنم.
سیدرسول زهرایی فعال فرهنگی دیگر مصاحبه شونده می‌گوید: خوشبو بودن می‌تواند در تعاملات روزمره انسان تاثیر بسزایی دارد. در احادیث هم به شدت به آن توصیه می شود تا جایی که پیامبر اکرم می‌فرمایند، کسی خوشبو نگردید مگر اینکه عقلش افزون گردید و بر این اساس به میزان متعادل که نه اطرافیان را شدت رایحه عطر اذیت کند و نه نبودش حس شود، استفاده می‌کنم.
همانطور که نحوه نگاه کردن و حالت چشم‌ها، نوع تکان دادن دست‌ها، دست‌خط و زبان بدن ارتباط نزدیکی به نوع شخصیت افراد دارد. میان عطر مورد علاقه شما و ویژگی‌های شخصیتی که دارید رابطه نزدیکی وجود دارد.
در حقیقت روانشناسان کشف به این نتیجه رسیده‌اند که عطر مورد علاقه یک فرد ، ارتباط تنگاتنگی با شخصیت او دارد. سوای این مسئله که اساسا استفاده از عطر و ادکلن به صورت روزانه سبب حال خوش و اعتماد به نفس بیشتر فرد می‌شود حقایق زیادی را هم در مورد شخصیت او برای اطرافیانش آشکار می‌کند.
روانشناسان سلامت افراد را براساس نوع عطرهای مورد پسندشان و رفتارها و عادت‌هایی که در انتخاب، خرید و مصرف عطر دارند به هشت گروه تقسیم کرده و بارزترین ویژگی‌های آنها را بیان می‌کند.
1- گوشه‌گیرها (اسکیزوئیدها)؛ سرد و تلخ را بیشتر می‌پسندند .
2- بدبین‌ها و بدگُمان‌ها (پارانوئیدها)؛ براساس عطرها نتیجه‌گیری می‌کنند .
3- اسکیزوتایپال‌ها؛ طرفدار بوهای ملایم و خنک
4- شخصیت‌های خودشیفته (نارسیسیتیک‌ها)؛ عطرهای خاص و گران را انتخاب می‌کنند.
5- ضداجتماعی‌ها؛ گاهی ملایم و خنک، گاهی تند و تلخ
6- شخصیت‌های نمایشی؛ عطرهایی می‌زنند که توجه دیگران را جلب کند.
7- وسواسی‌ها؛ همیشه یک عطر خاص را انتخاب می‌کنند.
8- وابسته‌ها؛ با نظر دیگران عطر می‌خرند.
علیخانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود می‌گوید: به نظر کارشناسان اجتماعی در محدوده خصوصی‌تر زندگی، یکی از دلایل به ظاهر کم اهمیت و البته پنهان تنفر و یا جدایی همسران ، بوی بد است که به عنوان یک مشکل غیرقابل تحمل و زمینه‌ساز اختلاف عمل خواهد کرد اما طبق هنجارهای غیررسمی موجود در جوامع ، معمولا" با استناد به آن نسبت به طرح شکوائیه رسمی اقدام نمی‌شود و یا به وضوح اعتراضی صورت نمی‌گیرد.
تراوش بوی خوش از انسان، چیزی است که مورد تأیید و تأکید عقل و شرع قرار گرفته است.پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «هدیه را بپذیرید و بهترین هدیهها عطر است که از همه سبک‌بارتر و خوش‌بوتر است».
منبع: فارس
