عملکرد ضعیف آخوندی در حوزه مسکن به گردن کیست؟

گروه سیاسی جهان نيوز - امیر حمزه نژاد: عمکرد دولت یازدهم و دوازدهم در حوزه مسکن به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. حتی برخی از فعالان سیاسی که همراه دولت هستند به شدت درباره این عملکرد منتقد هستند. «غلامحسین کرباسچی»، دبیرکل حزب کارگزاران یکی از منتقدان است که در این باب بیان کرد: «چندی پیش رئیس جمهور در بحث مسکن عنوان کردند باید زمین‌های مجانی یا ارزان در اختیار سازندگان قرار دهیم تا آنها برای خانه اولی‌ها مسکن ارزان بسازند. خب این همان موضوع مسکن مهر است.
پس چرا آن موقع در مورد مسکن مهر برخورد حذفی داشتید؟ البته من نمی‌گویم طرح مسکن مهر درست بوده و شاید سیاستی که وسط بیابان مجموعه‌های ساخته شود را قبول نداشته باشم. من به بازسازی بافت‌های فرسوده و استفاده از زمین‌های شهری موجود بیشتر معتقدم تا این گونه اقدامات.»

وی می افزاید: «آقای آخوندی هم در این زمینه اقدامی انجام نداد و فقط حرفش را زد. کاری که می‌شد انجام داد این بود که در این باره جدی‌تر وارد عمل می‌شدیم. اما به هر حال 5 سال در مذمت طرح مسکن مهر صحبت کردند. حالا آقای رئیس جمهور در مجلس بحث ساخت منزل برای خانه اولی‌ها را با مسکن ارزان مطرح می‌کنند. من اساسا فکر می‌کنم جمع بندی مدونی در بخش‌های اقتصادی برای دولت وجود ندارد. هر از چندی هم تغییراتی در نظرات این بخش‌ها ایجاد می شود.»

کار در حوزه مسکن به جایی رسیده که خود دولت نیز نسبت به این روند انتقاد دارد. «حسن روحانی» در جلسه دفاعیه از «عباس آخوندی» که وی را وزیر برند نامید از عملکرد وزیر خود نسبت به بازار مسکن گلایه کرد. روحانی مطرح کرد که «ما البته در مسکن نتوانستیم با هم (آخوندی) به توافق نهایی برسیم. در دولت دوازدهم اولین چیزی که من به جد می خواهم مسئله مسکن است. به اعتقاد من مسکن از طریق خاصی با همکاری بخش خصوصی قابل حل است و مهمترین میدان حل مسئله مسکن بافت‌های فرسوده است. »
روحانی ادامه داد: « من از روز اول دولت یازدهم به ایشان تأکید کردم و در شورای هماهنگی اقتصادی هم به ایشان گفتم که نظر من این است. مسکن از طریق بافت فرسوده حل خواهد شد، اما ایشان نظرات دیگری داشت، ولی این گلایه ماست که مطرح کردیم.»

پس از این اظهارات رئیس جمهور، عباس آخوندی در یک برنامه تلویزیونی به صراحت در مخالفت با دیدگاه روحانی عنوان کرد که «برج‌سازی در بافت‌های فرسوده بسیار سخت است و در این دوره به دنبال ساخت ساختمان‌های بی‌هویت و فاقد ارزش‌های انسانی نخواهیم بود.»

روشی که آخوندی، وزیر سابق راه‌وشهرسازی برای توسعه بازار مسکن پیگیری می‌کرد تا حد زیادی به پس‌انداز متقاضیان وابسته بود چراکه بر مبنای تسهیلات بانکی پایه‌ریزی شده بود. با این وجود رییس دولت نه تنها پیگیری خاصی برای افزایش تسهیلات بانکی نکرد که خود به عاملی برای دودستگی در مدیریت سیاست‌های وزارت راه‌وشهرسازی تبدیل شد.

اما کاری که دولت در حوزه مسکن انجام داد اول زمین زدن پروژه مسکن مهر با «مزخرف» و «فاجعه خواندن» آن بود. سپس به جای این پروژه طرف «مسکن اجتماعی» را طرح اصلی و مطلوب خود خواند که اجرا نشد و بی عملی را از دولت در این عرصه به وضوح می تواند دید، سپس موضوع انبوه سازی مسکن هم از دستور کار دولت خارج شد و دولت عنوان کرد که بازار مسکن را از طریق بخش خصوصی و احیا بافت‌های فرسوده پیگیری می کند. حوزه‌ای که با اختلافات بسیار «اکبر ترکان» مشاور رئیس جمهور در بافت های فرسوده و عباس آخوندی خود ماجرای طول و درازی دارد.

حالا اما آخوندی از دولت جدا شده و گویی تمام مشکلات به واسطه حضور وی در حوزه مسکن رخ داده است. روش مدیریتی آخوندی که هیچ چیزی را قبول نداشت و خود اقدام قابل توجهی را صورت نداد یک طرف ماجراست و روش دولت در حوزه مسکن که هنوز هم تداوم دارد داستانی دیگر. اینکه دولت با رفتن آخوندی همه مشکلات را به گردن وی بیندازد نیز بسیار معنادار است. اگر قصوری در کار آخوندی بود همه این موارد زیر نظر دولت یازدهم و دوازدهم انجام شد و اگر دولت با وی مشکل داشت چرا در دولت دوم روحانی هم وی به عنوان وزیر آنهم «وزیر برند» معرفی شد.

با این استدلال اگر وزرای دیگر مانند «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه کشورمان که انتقادات زیادی نسبت به عملکرد وی هم وجود دارد از دولت خارج شود آیا باید تمام مشکلات برجام را به گردن وی انداخت. برجام در دولت یازدهم نه تنها یک سند توافق بلکه یک روش و ایدئولوژی مدیریتی است، ایدئولوژی که توسعه را از بیرون از مرزهای ایران طلب می کند که تا به اینجا متاسفانه شکست خورده است.

از سوی دیگر مزخرف خواندن مسکن مهر نیز به نوعی ایدئولوژی دولت بود که طرح ها و کارهای دولت گذشته را با روش تبلیغاتی خود تخریب می کرد. هر چند که پس از رفتن آخوندی از وزارت راه و شهرسازی «محمد اسلامی» وزیر جدید از مردم به خاطر قصور تعمدی درباره این پروژه عذرخواهی کرد. موضوعی که بسیار قابل تامل بود.

حالا با این روند مشخص نیست سیاست دولت در آینده مسکن چیست. با وجود اعمال دوباره تحریم‌های برجام توسط «دانلد ترامپ» حالا دولت باید به فکر اقتصادسازی داخلی باشد. یکی از مواردی که می تواند چرخ و موتور اقتصاد را به تحرک وا دارد حوزه مسکن است. مسکن یکی از حوزه‌های اقتصادی است که به تنهایی 120 صنایع وابسته به خود دارد. صنایعی که متاسفانه در دولت دوازدهم زمزمه‌های ورشکستگی‌ آنها به گوش رسید و می رسد.

«کاشی سازی» یکی از این صنایع بود که شرکت‌های مختلفی در 5 سالی که آخوندی وزیر راه و شهرسازی بود به علت رکود در حوزه مسکن ورشکسته و نابود شدند. انبوه سازی مسکن در گذشته هم صورت می گرفته و محله‌هایی به عنوان چهارصددستگاه در تهران دیگر شهرهای کشور وجود دارد که محصول همین انبوه سازی است. در دولت نهم و دهم به حوزه مسکن توجه خاصی صورت گرفت و با پروژه مسکن مهر به نوعی بازار به تعادل رسید و اشباع شد. بسیاری توانستند از طرح مزخرفی که آخوندی می گفت و اصلا نگاه نمی کرد که برخی در این خانه‌ها زندگی می کنند به آرزوی خانه دار شدن خود برسند. اما حالا باید گفت که دولت روحانی در این عرصه جز مزخرف نامیدن پروژه های مسکن دیگر چه کرده است.