یادداشت/ رحمت الله حافظی؛
محصولات تراریخته، تهدید یا فرصت/ دنیای امروز چه نگاهی به این محصولات دارد؟!
سه شنبه ۲۱ ارديبهشت ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۴۰
کد مطلب: 490454
در اتحادیه اروپا ضمن ممنوعیت کامل کشت این محصولات، ورود محصولات بالای یک درصد تراریختگی کاملا ممنوع بوده و کمتر از این مقدار هم نیازمند برچسب گذاری می باشد. در این بین برخی از کشورها و از جمله آمریکا به دلایل نامشخصی نسبت به تولید انبوه برخی از محصولات کشاورزی تراریخته اقدام نموده که البته میتواند ناشی از اهداف استعماری و استکباری آنها نیز باشد. به ویژه که کاشت محصولات تراریخته در سایر کشورها )برزیل، آرژانتین، هندوستان و ... ( تحت لیسانس شرکت های آمریکایی می باشد و این کشورها تنها نقش کارنده محصولات تراریخته را دارند و نقشی در فناوری آن ندارند.
در کشور ما نیز در ماههای اخیر، موضوع تولید محصولات تراریخته و طرح در برنامه ششم توسعه به شدت در رسانه ها و ما بین حامیان و منتقدان تولید این محصولات مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، لکن به دلیل درجه بالای اهمیت موضوع و تأثیر مستقیم محصولات کشاورزی بر سلامت مردم و محیط زیست، انتظار می رود تا پیش از اقدام به تولید انبوه محصولات تراریخته در کشور با برنامه ریزی مناسب و هدفمند نسبت به بررسی جامع اثرات کوتاه مدت و بلند مدت این محصولات به ویژه در دوره های بین نسلی اقدام شده و نتایج آن به صورت مستند در مراجع علمی معتبر داخلی و بین المللی منتشر گردد.
به دلیل اهمیت بالای جنبه های ایمنی محصولات دستکاری شده ژنتیکی در جهان و همچنین به منظور جلوگیری از انحرافات احتمالی در تولید این محصولات، پروتکل بین المللی ایمنی زیستی در 29 ژانویه سال 2000 به تصویب رسید و تاکنون حدود 163 کشور عضو دارد. دولت جمهوری اسلامی ایران در تاریخ سوم خرداد 1380 پروتکل ایمنی زیستی را امضا نمود و این پروتکل در سال 1388به تائید شورای نگهبان رسید.
بر اساس این قانون مسئولیت صدور، تمدید و لغو مجوز فعالیت درامور مرتبط با فناوری زیستی جدید با رعایت قوانین مربوط به هر دستگاه و ضوابط ایمنی زیستی این قانون بر عهده دستگاه های اجرایی ذی صلاح شامل وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت بهداشت می باشد.
نگاه دولتی‌ها به "تراریخته" چیست؟
دکتر ظریف وزیر امور خارجه به منظور روشنگری نسبت به خطرات محصولات تراریخته در اسفند ماه 1378 طی نامه ای به دفتر رئیس جمهور وقت، نسبت به پیامدهای محصولات دستکاری ژنتیکی شده هشدار داده و تاکید کرده است که "این محصولات دستکاری شده ژنتیکی میتواند به عنوان سلاح علیه کشور مورد بهره برداری قرار گیرد به طوری که تولید کنندگان این محصولات قادرند به عنوان مثال با نصب ژن عقیمی بر روی گندم، نسلی از کشور را عقیم سازند".
در ارتباط با دیدگاه دولت نسبت به تولید محصولات تراریخته در کشور نیز باید گفت که وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی اصلی تولیدات کشاورزی، هر چند در موارد مختلف اعلام کرده است که تا کنون مجوزی برای تولید محصولات تراریخته در کشور صادر نشده است، اما معاون زراعت وزیر جهاد کشاورزی در مصاحبه با خبرگزاری فارس در پاسخ به موضع وزارت جهاد کشاورزی در برابر تولید محصولات تراریخته اعلام کرده است که اگر مجوزرسمی برای کشت محصولات تراریخته در کمیته مربوطه صادر شود حتما از آن استقبال می کنیم.
وزارت بهداشت به عنوان رکن اصلی در تائید یا عدم تائید سلامت انسانی محصولات تراریخته تا کنون به صورت جدی به موضوع وارد نشده و موضع مشخصی در این خصوص اتخاذ نکرده است، ولی رئیس مرکز تحقیقات آزمایشگاهی سازمان غذا و دارو اعلام کرده است که مدارک مستحکم و مستدل علمی برای اثبات زیانبار نبودن محصولات تراریخته وجود ندارد.
هر چند برخی از متخصصان و متولیان داخلی، موضوع واردات، تولید و رهاسازی محصولات تراریخته را در راستای تأمین امنیت غذایی کشور مطرح می‌کنند، اما باید متذکر شد که مسئله "امنیت غذایی و سلامت جامعه" که به نحوی ارتباط مستقیم با امنیت ملی کشور دارد، موضوعی راهبردی بوده و در موارد ابهام، مسئولان بدون طی فرآیند علمی احراز اطمینان از آثار بلند مدت و بین نسلی محصولات بر سلامت مردم، نباید وارد تصمیم گیری شوند.
رهبر معظم انقلاب در بند هشتم سیاستهای کلی محیط زیست در ذیل اصل گسترش "اقتصاد سبز" به صراحت بر تولید محصولات سالم و ارگانیک تأکید فرموده اند.
در حال حاضر، موضوع مهم یا به عبارت دیگر خطری که باید مورد توجه قرار بگیرد تلاش گسترده و هدفمند حامیان محصولات تراریخته برای رفع موانع قانونی و دریافت مجوزهای لازم برای تولید انبوه محصولات تراریخته کشاورزی شامل برنج و پنبه در داخل کشور بدون طی مراحل شناخت پیامدهای بلند مدت، کنترل آثار سوء، استانداردسازی و کسب اطمینان علمی از کنترل فرآیندها و نتایج است، که به نوبه خود مستلزم این است که در وهله اول، جامعه علمی موضوع را فارغ ازمجادلات رسانه‌ای بررسی دقیق کرده و در آن به اجماع نسبی برسد.
این مسیری است که تاکنون پیموده نشده و چنان که مشاهده می‌شود بدون طی این فرآیند، در برنامه ششم توسعه کشور، تولید انبوه محصولات تراریخته مورد توجه قرار گرفته است.
در واقع حامیان این امر، بدون طی فرآیند معمول تصمیم گیری‌های راهبردی مرتبط با امنیت غذایی، همراه با عدم آگاهی علمی و عمومی مسئولین و جامعه نسبت به اثرات محصولات تراریخته و نیز شرایط سیاسی کشور در دوران گذار مجلس شورای اسلامی، در پیش نویس لایحه پیشنهادی برنامه ششم توسعه به مجلس، در ردیف 9، بخش راهبردها، سیاست¬ها و اقدامات اساسی بخش علم و فناوری، عبارت " تولید و تجاری‌سازی انبوه کودهای زیستی و سموم زیستی و محصولات تراریخته با اولویت برنج و پنبه تراریخته" را گنجانده اند، که هدف از آن، قانونی و تسهیل کردن مسیر تولید این محصولات است.
در مورد محصولات کشاورزی تراریخته به دلیل تأثیر مستقیم بر سلامت مصرف کنندگان و همچنین محیط زیست کشور نباید شتاب زده عمل کرد و لازم است تا زمان آشکار شدن نتایج مستند تحقیقات علمی داخلی و بین المللی فرآیند تولید انبوه و تجاری سازی این محصولات درداخل کشور متوقف شود.
شایسته است که مجلس شورای اسلامی نسبت به اصلاح برنامه ششم توسعه در مورد تولید انبوه این محصولات، پیش از تصویب آن اقدام نماید و با تصویب قوانین مناسب، قواعد حاکم بر تولید این محصولات را برای سال-های آینده نیز به خوبی روشن سازد. علاوه بر این درخصوص واردات محصولات تراریخته به کشور نیز قوانین مناسب در جهت منع واردات و یا اعمال قوانین سختگیرانه مانند برچسب گذاری تصویب و اجرا شود.
چنانچه تولید محصولات تراریخته در داخل کشور آزاد شود، سازمان‌های متولی بین المللی، ایران را در لیست کشورهای تولیدکنننده محصولات کشاورزی تراریخته قرار خواهند داد که در نتیجه ممکن است در زمینه صادرات محصولات کشاورزی مشکلاتی حادث شده و در واقع یکی از مزیت‌های اصلی کشور در امر تولید و صادرات در معرض مخاطره قرار گیرد.
*عضو شورای شهر تهران
پناهی
۸۰
با دقت بر روی بطری های روغن عبارت "تغییر یافته ژنتیکی" تقریبا بر روی تمام روغنهای موجود در بازار به چشم می خورد.. در رادیو و تلویزیون هم مرتب تبلیغات روغن پخش می شود... چرا در برابر واردات محصولات تراریخته کاری نمی شود؟؟ چرا در حالیکه دنیا عطای محصولات تراریخته را به لقایش بخشید ما ول کن نیستیم؟؟ تجارت و سودجویی هم حدی دارد ولی نه به قیمت سلامتی ملت... لطفا نمایندگان مجلس دست به کار شوند.
