باغ موزه دفاع مقدس و ترویج فرهنگ مقاومت در اراضی عباسآباد و در فضایی بالغ بر ۲۰۵ هزارمترمربع ساخته شده است.این موزه، روایت ۸ سال دفاع مقدس را به تصویر کشیده و به زبان امروز ترجمه کرده است. روایتی از تمام آنچه در بی سابقه ترین دفاع دلیر مردان پارسی از خاک ایران بر این دیار گذشت، تا نسل کنونی و نسلهای بعدی، بزرگی و رشادت شیران این سرزمین اسلامی را فراموش نکنند.
به گزارش جهان به نقل از خط خبر، ایده اولیه ساخت این موزه، در معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران شکل گرفت و بعد از آن به تأیید شهرداری تهران رسید. برنامهی فیزیکی این پروژه آماده شد و با حضور مسوولان و سازمانهایی مانند ستاد کل نیروهای مسلح، بنیاد شهید، شورای اسلامی شهر تهران، شهرداری تهران و سازمانها و افراد مرتبط دیگر موضوع به بحث گذاشته شد و جزئیات کار درآمد.
عملیات اجرایی در سال ۱۳۸۵ در بخش ساختمانی شروع شد و همزمان با اجرای عملیات ساختمانی، کارهای محتوایی و مطالعاتی ما در بخش محتوا انجام میشد. بعد از اینکه عملیات ساختمانی به سرانجام رسید، بخش محتوایی که موضوع بخش اصلی موزه بود به طور جدی شروع به کار کرد. سعی ما بر این بود که در بخش محتوایی از تمامی صاحبنظران و کارشناسانی که در عرصهی دفاعمقدس نقش داشتند، استفاده کنیم. در باغموزهی دفاعمقدس و ترویج فرهنگ مقاومت که مجموعهای عظیم، مجهز و بینظیری است، بخشهای مختلفی وجود دارد که بخشهای اصلی آن عبارتند از: ساختمان اصلی موزه شامل هفت تالار و یک تالار به نام تالار پروانه ها، ساختمانهای جانبی که تأسیسات مکانیکی و الکترونیکی بسیار پیشرفتهای در آنجا نصب شده، تجهیزات آبنما و دریاچهای که در محوطه باغ موزه قرار دارد و ۱۸۰ هزار مترمربع فضای سبز و باغ که مجموعه را به یک مجموعهی مثال زدنی تبدیل کرده است.
باغراه
ابتدا و انتهای این مجموعهی عظیم را باغراهی به طول یک کیلومتر به هم متصل میکند. پیادهروی در این باغ راه که در حد فاصل ایستگاه متروی شهید حقانی و شهید همت قرار دارد، حدود ۱۵ دقیقه طول میکشد. باغراه موزه دفاعمقدس و ترویج فرهنگ مقاومت، در نقطهای خوش آب و هوا از شهر تهران بنا شده و پوشش گیاهی آن به گونهای انتخاب شده تا سرسبزی و طراوت خود را در تمام فصول حفظ کند. حدود ۲۰۰ گونهی گیاهی مختلف، نمایشگاهی بینظیر از طبیعت را در این مسیر یک کیلومتری تشکیل داده است.
باغراه باغ موزهی دفاعمقدس و ترویج فرهنگ مقاومت، براساس ویژگیهای معماری باغ ایرانی طراحی شده است. جریان آب در طول مسیر باغراه، عبور مسیرهای باغراه از لابهلای گیاهان و ارتباط نزدیک عابران با طبیعت، وجود آبگیر بزرگ و طراحی پلکانی برای ایجاد منظر وسیع برای عابران، از جمله ویژگیهای باغ ایرانی است که در طراحی باغراه موزهی دفاع مقدس و ترویج فرهنگ مقاومت به کار رفته است.
مسیر ویژهی جانبازان
به دلیل اینکه بخش عمدهای از مخاطبان این باغ موزه، جانباز هستند، سعی شده در طراحی قسمتهای مختلف، علاوه بر رعایت مسائل فنی و عمرانی، مسیر راهها و آسانسورها به گونهای طراحی شود که جانبازان دفاع مقدس بتوانند چه در محوطه و چه در سالنهای اصلی به راحتی تردد کنند.
دریاچه و آبنما
در طراحی اصلی باغراه موزهی دفاع مقدس و ترویج فرهنگ مقاومت، عناصر سیال، جذاب و بسیار شکوهمندی به کار گرفته شده است. یکی از مهمترین بخشهای باغدره، دریاچهی مصنوعی و آبنمای آن است که در بازدیدکنندگان احساس آرامش و سرزندگی ایجاد میکند. آبنمای دریاچهی مصنوعی، مجموعهای شامل صد فواره با چیدمانی به شکل دایره و به قطر ۳۰ متر است. این فوارهها دارای مجموعهای از امکانات نورپردازی است که طیف کاملی از رنگها را برای هر فواره ایجاد میکند. زیبایی این فوارهها با نمایش آتش افشانهایی که در لابهلای آنها قرار دارد کاملتر میشود.
از این دریاچه نزدیک دو سال است که در مناسبت های مختلف به خصوص اعیاد و ایام مرتبط به موضوع دفاعمقدس استفاده میشود. همچنین صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران که در ماه مبارک رمضان به مدت سی شب در این منطقه برنامه اجرا کرد.
آبنمای دریاچه مصنوعی آبنمایی واقعا بینظیر با یک پرده آبی هست که موضوعات دفاعمقدس روی این پردهی آبی به نمایش گذاشته میشود. این پردهی نمایش به شکل نیم دایره با ارتفاع ۱۷ متر و طول ۴۰ متر است که روی این پردهی نمایش آبی، موضوعات مرتبط با باغ موزهی دفاعمقدس و ترویج فرهنگ مقاومت به نمایش گذاشته میشوند و یا در ماه مبارک رمضان اسماء الله روی این پرده به نمایش در میآیند. در هر صورت این پرده نمایش آبی فضای بسیار مناسبی برای نمایش عکس، فیلم و کلیپ است.
بخش دیگری که در این دریاچه وجود دارد، ۴۴ دستگاه مهساز است که همزمان با پخش برنامههای نمایشی تولید مه میکنند و جالب است بدانید که امکان انداختن متون لیزری روی این مهها وجود دارد. این تصاویر لیزری میتوانند در فاصله ۲۰ کیلومتری، یعنی در پای رشته کوههای البرز به نمایش دربیایند.
ساختمانهای موزهی دفاع مقدس و ترویج فرهنگ مقاومت
از محوطه که بگذریم، وارد ساختمانهای موزهی دفاعمقدس و ترویج فرهنگ مقاومت میشویم. ساختمان اصلی موزه، با زیر بنایی بالغ بر ۱۰۸ هزار مترمربع و مطابق با آئیننامههای معتبر بینالمللی ساختمان احداث شده است. این بنا شامل تالارهای موزه، گالری، آمفی تئاتر، کتابخانه، فضاهای اداری و فضاهای تأسیساتی است.
مجموعهی باغموزهی دفاع مقدس و ترویج فرهنگ مقاومت، ۳ آمفی تئاتر دارد. آمفی تئاتر اصلی با ظرفیت ۵۰۰ نفر، دارای سیستم صوت و نورپردازی پیشرفته برای استفاده در نمایش تئاتر، برگزاری کنسرت و سمینار است. آمفی تئاتر دوم دارای ۱۵۰ صندلی است که امکان برگزاری سمینار و کارگاههای آموزشی را فراهم میکند. سومین آمفی تئاتر موزهی دفاعمقدس و ترویج فرهنگ مقاومت، دارای ۸۵۰ نفر ظرفیت دارد و در فضای باز بخش جنوبی موزه و در مجاورت مقبرهی شهدای دفاعمقدس و مقابل برج پرچم جمهوری اسلامی قرار گرفته است.
منازل هفتگانه
مهمترین بخش باغموزه که در ساختمان اصلی قرار دارد، هفت تالار است که بازدیدکنندگان میتوانند در این ایستگاهها توقف داشته باشند و موضوعات مرتبط با دفاعمقدس را مورد بررسی قرار دهند. هر یک از این تالارهای هفتگانه، یکی از موضوعات مربوط به جنگ را روایت میکنند.
در این نمایشگاه ۶۲ منطقه و ۳۹۲ ایستگاه وجود دارد. ۴۱ آرتورک در موزه نصب شده، ۸۹ مورد فضا سازی انجام شده، ۲۵۸ ویدئو پروژکتور در طول نمایشگاه نصب شده، ۱۹۵ مانیتور در نمایشگاه قرار دارد، ۸۰ پرینت روی دیوار ها به تصویر کشیده شده، ۲۱ لایت باکس و ۷ تجهیزات خاص به همراه ۲۴ کیوسک اطلاعاتی مستقر شده تا بازدیدکنندگان بتوانند اطلاعات مورد نظر و ابهامات خود را از این کیوسک ها دریافت کنند.
منزل نخست؛ آستانه
تالار آستانه برای ورود به دالان تاریخ پر فراز و نشیب ایران است و مبارزات مردم را از دهه ۱۳۳۰ مورد بررسی قرار می دهد. در این تالار موضوعاتی مانند دستگیری و تبعید امام خمینی(ره)، قیام پانزده خرداد ۴۲، قیام نوزده دی ۵۶، حوادث هفده شهریور ۵۷، فرار شاه و همه ی وقایع منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی نمایش داده میشود.
منزل دوم؛ حیرت و حقانیت
منزل دوم، نمایش دهنده حیرت مردمی است که هنوز از التهاب پیروزی انقلابشان رها نشده بودند کهبه ناگاه گرفتار جنگی تحمیلی شدند و نمایانگر حقانیت انقلابی است که برپایهی خواستهها و اعتقادات مردم شکل گرفت. در هنگام ورود به این منزل، تصویر صدام را هنگام پاره کردن معاهده ۱۹۷۵ الجزایر می بینیم و بعد از آن صدای مهیب بمباران، هواپیما و آژیرخطر، صدای فریادهای مردم بیپناه، در کنار فضای بازسازی شدهی کوچه، مدرسه و خانهای ویران شده در خرمشهر دیده میشود.
شبیهسازی بخشی از پالایشگاه آبادان با استفاده از قطعات بهجا مانده از بمباران و تصاویر مربوط به آوارگان، از جمله صحنههایی است که هر بیننده را مسحور خواهد کرد. علاوه بر این، اسناد، مدارک و قطعنامههای سازمان ملل متحد که در ظاهر برای برقراری آتشبس تنظیم شدهاند، اما در واقع نشاندهندهي حمایت همهجانبهی کشورها و نهادهای بینالمللی از عراق هستند، در معرض دید بازدیدکنندگان قرار میگیرد.
منزل سوم؛ دفاع
سومین منزل، محل نمایش حضور همه جانبهی نسلهای مختلف مردم از نوجوان تا کهنسال در عرصهی دفاع از انقلاب و ایران است. دفاعی که هشت سال طول کشید و در جریان آن، مردم ایران از هر قوم و مذهب و با هر شغلی، از جان و مال خود گذشتند تا ذرهای از خاک ایران به دست دشمنان نیفتد. در این تالار، شکلگیری نیروهای مردمی و اعزام رزمندگان به جبههها و نقش وجایگاه امام خمینی(ره) در فرماندهی جنگ به نمایش درآمده است. همچنین نقش مساجد در سازماندهی و اعزام نیروها به جبهه در این بخش دیده میشود.
منزل چهارم؛ آرامش و مقابله
بازدیدکنندگان از این تالار، خود را در میان تصاویری از نقشههای عملیاتی و فرماندهان بزرگی میبینند که هدایت جنگ را بر عهده داشتند. پس از آن، روایتی از اوضاع و احوال سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بینالمللی کشور برای بینندگان بازگو میشود تا کاملاً در جریان اوضاع آن روزهای ایران قرار گیرند. از نکات جالب توجه این بخش، هولوگرامی از تصویر شبیهسازی شدهی شهید آوینی است که در حال بازگو کردن روایت جنگ است.
منزل پنجم؛ شهادت
منزل پنجم با پلی معلق آغاز میشود. با برداشتن هر قدم بر روی این پل، اسامی شهدای دفاعمقدس در تالار نمایان میشود. تالار عاشورا بخشی از منزل پنجم است که در فضایی روحانی، به ارتباط نهضت امام حسین(ع) و انقلاب اسلامی و دفاعمقدس میپردازد. در ادامهی این منزل، فضایی درست شده که به جانبازان و آوارگان و رزمندگان جاویدالاثر میپردازد.
کمی جلوتر به وضعیت آزادگان در اردوگاههای عراقی اشاره شده که نمایش بسیار زیبایی از برخورد نیروهای بعثی با اسرای ما در زندانهای عراق را به تصویر میکشد. همچنین سعی شده که در انتهای این منزل به نقش و عملکرد گردانهای تفحص پرداخته شود.
منزل ششم؛ پیروزی
پیروزیهای پیدرپی رزمندگان در برابر ارتش حزب بعث، در عملیاتهای بزرگی مانند ثامنالائمه (ع)، بیتالمقدس، والفجر ۸ و بازپسگیری شهرهای مهران، بستان، خرمشهر و آبادان، به همراه جلوههایی از شادی رزمندگان و مردم از انتشار خبر این پیروزیها، در منزل ششم بازگو میشود. در این تالار به وضعیت سالهای آخر جنگ پرداخته میشود. اینکه هر چقدر پیروزیهای ایران در جنگ جلو میرفت، فشار تحریمهای بینالمللی علیه ایران افزایش پیدا میکرد. همچنین در این تالار به فعالیتهای گروهکهای معاند و روند تنظیم قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل و موافقت حضرت امام(ره) با آن اشاره شده است.
بحث زیبا و جالبی که در انتهای این منزل به نمایش درآمده، عاقبت مردی است که در ابتدای جنگ خودش را سردار قادسیه مینامید و در آنجا نشان داده میشود که سرانجام صدام به کجا ختم شد. وضعیتی که به اسارت، دستگیری و اعدام صدام توسط نیروهای خارجی انجامید.
منزل هفتم؛ سرانجام
هفتمین منزل با شرح واقعهی ارتحال امام خمینی(ره) و نمایی از بالکن حسینیهی جماران آغاز میشود. قرائت وصیتنامهی سیاسی- الهی امام خمینی(ره) توسط مقام معظم رهبری و مباحث مربوط به انتخاب ایشان به رهبری انقلاب اسلامی، تشریح دستاوردهای علمی، سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی ایران و نمایش تداوم حضور مردم در عرصههای مختلف سیاسی و اجتماعی از بدو پیروزی انقلاب اسلامی تا به امروز، از دیگر مواردی است که بازدیدکنندگان در منزل هفتم مشاهده میکنند.
تالار پروانهها
تالار پروانهها، به شهدای انقلاب و دفاعمقدس اختصاص دارد. در بخشیهایی از این تالار، نمایشگاهی شامل هزاران ویترین قرار دارد که یادگارهایی از هر یک از شهدای انقلاب و دفاعمقدس در آنها به نمایش گذاشته میشود. تندیسهایی از فرماندهان شهید در اندازههای واقعی، این اسطورهها را به بازدیدکنندگان معرفی میکنند.
مسجد جامع خرمشهر
مسجد جامع خرمشهر، مظهر شکوهمند مقاومت ملت ایران در دوران دفاعمقدس است. شبیهسازی جزء به جزء مسجد جامع خرمشهر در باغ موزهی دفاعمقدس و ترویج فرهنگ مقاومت، بهترین و کاملترین راه برای یادآوری و تداعی استقامت رزمندگان اسلام در راه خداست. این مسجد که در مقیاس یک به یک و با همان شکل و مساحت واقعی ساخته شده، نمونهی کاملی از مسجد خرمشهر در بازسازیهای پس از دفاع مقدس است. علاوه بر این، سیستم نورپردازی ویژهای برای مسجد طراحی شده که هنگام شبنمای آسیب دیدهی مسجد را در دوران دفاعمقدس بر روی دیوارهای آن به نمایش میگذارد.