سناریوی هسته‌ای متکی که رهبری پذیرفت

به گزارش جهان به نقل از ایرنا، منوچهر متکی عصر شنبه در نشست کانون فارغ التحصیلان شبه قاره هند با اشاره به اقدامات صورت گرفته در حوزه سیاست خارجی در دولت یازدهم اظهار داشت: اولین میدان مباحث مربوط به سیاست خارجی که به نوعی گره خوردگی با دیگر مسائل کشور نیز پیدا کرد بحث هسته ای است.

وی با بیان اینکه بحث هسته ای یک پروژه ملی است افزود: اگر در دوران دفاع مقدس تجاوز نظامی بستری برای شکستن انقلاب اسلامی بود در حال حاضر بحث هسته ای موضوع دیگری برای درگیر کردن جمهوری اسلامی با مسائل جدی است.

وزیر پیشین امور خارجه کشورمان گفت: بحث هسته ای همانگونه که بارها از سوی صاحب نظران و بزرگان مطرح شده است مساله نیست و بنده در بسیاری از ملاقات ها که با مقامات کشورهای خارجی داشتم آنها مطرح کردند که به این قطعیت رسیدن که ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست و آمریکایی ها نیز این را می دانند.

متکی اظهار داشت: وقتی موضوعی برای چالش با اصل یک نظام شکل می گیرد، اولین پاتک نسبت به این تهاجم این است که این پروژه را ملی تعریف کنیم که من در دوران مسوولیتم در وزارت خارجه هرگز اجازه ندادم که در بحث هسته ای ما از این یکپارچگی خارج شویم.

وی افزود: اگر از تیم مذاکره کننده هسته ای حمایت می کنیم چارچوب آن بر این اساس است که هر کس باید سهم خود را در بحث هسته ای ایفا کند.

وزیر پیشین امور خارجه کشورمان تصمیم دولت در بازگرداندن پرونده هسته ای به وزارت امور خارجه را یک تصمیم درست دانست و گفت: همتایان خارجی ما چه در چه در گذشته و چه در گروه ۱+۵ معاونان وزیر خارجه آنان بوده اند.

وی ادامه داد: ضرورت جامعیت اعضای تیم مذاکره کننده نکته ای است که هم در گذشته به آن توجه می شد و هم در این دوره باید به آن توجه شود.

وزیر پیشین امورخارجه کشورمان گفت: در راس دولت یازدهم حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی است که در مقایسه با همه روسای جمهوری قبلی در زمان پذیرش این مسوولیت، تجربیات بیشتری از روسای جمهوری قبلی دارد و در بخش های موثر،محوری و کلیدی نظام حضور داشته است.

متکی اظهارداشت: سابقه حسن روحانی هم انتظارات را بالا می برد و هم شرایط ویژه ای که با انتخابات یازدهم در کشور شکل گرفته، مسوولیت و رسالت دولت را سنگین تر می کند.

وی با اشاره به شعار اعتدال گرایی دولت یازدهم، این شعار را دارای دو عرصه ساختاری و سیاسی دانست و افزود: قضاوت در سیاست ها هنوز زود است اما در ساختارها به گمان من لازم نبود این شعار بکار گرفته شود.

این فعال سیاسی گفت: بعد از ریاست جمهوری آقای هاشمی، تقریبا دولت ها با پیروزی در انتخابات سعی کردند همه نیروهای موثر و محوری موجود را حذف کنند و برای اولین بار وزرا موظف شدند معاونان خود را با رییس جمهور هماهنگ کنند و تا پایین ترین سطوح مدیریتی بنا بر تغییر گذاشته شد.

متکی خاطرنشان کرد: شرایط دوم خرداد که اتفاق افتاد مجلس پنجم در اکثریت جریان دیگر سیاسی بود و اگر نماینده ای کمترین انتقاد را می کرد با مصاحبه های آنچنانی معاون وزیر کشور مواجه می شد که می گفت این ها پیام دوم خرداد را درک نکرده اند.

وی ادامه داد: همین اتفاق با کمی شدت و ضعف پس از آقای خاتمی رخ داد بنابراین در این دوره نیز مردم عادت کرده بودند که تغییرات در سطح گسترده صورت بگیرد که چنین نیز اتفاق افتاد و اشکال شعار اعتدال گرایی در ساختار است که اعمال نشد.

وزیر پیشین امور خارجه با بیان اینکه هر دولتی با نگرش های متفاوت توفیقاتی را که بدست می آورد توفیقات کل نظام و انقلاب است، گفت: رییس جمهوری در بخش اعتدالگرایی در سیاست ها یک تقسیم کار هوشمندانه ای کرد.

متکی افزود: رییس جمهوری در حوزه سیاست داخلی، وزیر کشور را در یک هماهنگی هایی به جریان سیاسی که از او نیستند سپرد که البته این اتفاق به صورت شاخه ای و درختی نیفتاد چرا که وزیر کشور انتخاب شد اما بلافاصله جریان های رادیکال سعی کردند که با برخورد تبلیغاتی با وزیر کشور او را متوجه کنند که آنطور نیست که هر کس را بخواهد می تواند انتخاب کند.

وی اظهارداشت: از سوی دیگر جریان روشنفکری جامعه که تبلور آن در دانشگاه ها و جریان های دانشجویی است به مجموعه اصلاح طلبان سپرده شد که خود آنان نیز پاسخگوی تبعات و مسایل باشند چون فرق آن با دور قبلی حاکمیت اصلاح طلبان این است که شرایط دانشگاه ها همانند آن دوره نیست.

متکی ادامه داد: در حال حاضر جریان های اعتقادی و اسلامی با حرکت های ولایی در دانشگاه ها فعال هستند و اینجور نیست که کسانی بتوانند طراحی ۷۸ دیگری را انجام دهند.

وزیر پیشین امور خارجه گفت: رییس جمهوری در تقسیم کار هوشمندانه حوزه سیاست خارجی و اقتصاد را خودشان بدست گرفتند چرا که با توجه به شرایط کشور به نظر می رسید حوزه سیاست خارجی و حوزه اقتصاد نقطه های بیشترین توجه مردم در انتخابات بوده است.

متکی در ادامه به موضوع آفت ها در حوزه سیاست خارجی اشاره کرد و اظهارداشت: ذوق زدگی و شتاب زدگی در سیاست خارجی دو آفت است و اگر طرف مقابل ما حسن کند که شما ذوق زدگی و شتاب زدگی خاصی دارید بسیار سریع جایگاه خود را تغییر می دهد.

وی ادامه داد: در آغاز راه این نگاه به مردم القا می شد که تمام مسایل کشور به مذاکرات هسته ای بستگی دارد در حالی که دوستان ما خیلی زود متوجه این معنا شدند که ما اگر همین امروز بحث تحریم ها را با تدبیر درست در چارچوب مبانی و اصول کشورمان برطرف کنیم حباب های روانی فشارها بر اقتصاد کشور خالی می شود اما اصل اقتصاد کشور نیاز به تدبیر جدی دارد.

وزیر پیشین امور خارجه گفت: گره زدن حل همه مسایل کشور به بحث هسته ای و سیاست خارجی، گره زدن درستی نیست البته امروز وقتی در کلام مسوولین چه در حوزه سیاست خارجی و چه در حوزه دولت نگاه می کنیم فاصله معناداری با برخوردهای روزهای نخست مشاهده می شود و درست همین است.

متکی با بیان اینکه ایران راه درست را با ورود به مذاکرات جدی برای حل موضوع هسته ای انتخاب کرده است، افزود: به اعتقاد من اینکه مدت ها مذاکره کنیم برای اینکه محل مذاکرات کجا انتخاب شود خیلی لازم نبود؛ ما همواره این موضوع درست را که عزم ما در مذاکره در رسیدن به فرمول نهایی جدی است را باید نشان دهیم.

وی ادامه داد: البته هرگز دولت های هفتم، هشتم، نهم و دهم نفی مذاکره نکردند اما گام های عملی در این زمینه بسیار موثر است.

وزیر پیشین امور خارجه همچنین با اشاره به دیدارش با رهبر معظم انقلاب در ماه های پایانی دوران وزارتش، گفت: من در آن دیدار گفتم که جمهوری اسلامی ایران در بحث هسته ای به آنچه می خواسته، رسیده است یعنی به تولید سوخت رسیده و به سمت تولید ۲۰درصد حرکت کرده است.

متکی با بیان اینکه وقتی کشور در بحث های سیاسی به خواسته خود می رسد آنجا باید مذاکرات را به صورت جدی دنبال کند و در این مسیر مبتکر باشد، اظهارداشت: من در دیدار با رهبری گفتم که اجازه طراحی یک سناریو را بدهید که در یک طرف این ترازو خواسته های ما و در طرف دیگر نیز طرف مقابل احساس کند چیزی بدست آوردند و برای آن ها چیزی در کفه ترازو قرار دهیم که کلیت این سناریو مورد موافقت مقام معظم رهبری قرار گرفت.

وی ادمه داد: برخی نیز این نگاه را داشتند که ما در کنار این موضوع مسئله آمریکا را هم قرار دهیم که من گفتم این امر ضرورتی ندارد چون ما تجربه مذاکرات با آمریکا را در مسئله عراق داریم که آن موقع موضع کارشناسی رهبر معظم انقلاب این بود که موضوع مذاکره باید تنها درباره عراق باشد.

وزیر پیشین امورخارجه گفت: در اینجا نیز ما نظرمان این بود که صرفا باید بحث هسته ای مورد نظر باشد که وقتی تیم مذاکره کننده کار خود را آغاز کرد همین نکته مطرح شد.

متکی با بیان اینکه در توافق ژنو براساس آنچه نقل شده وزیر خارجه آمریکا در مذاکره تلفنی با اوباما از این اقدام به عنوان یک پیروزی نام می برد، افزود: آمریکا در عراق، افغانستان، سوریه و خاورمیانه کارت برنده ای در حوزه روابط خارجی ندارد و تنها کارت برنده آمریکا در این دوره مذاکرات هسته ای است.

وی ادامه داد: این ذوق زدگی و خوشحالی را ما در آمریکایی ها مشاهده کردیم و در طرف ما نیز همین فضا قدری تندتر وجود داشت و من در ملاقات مسوولان وزارت خارجه گفتم مسوولان سیاست خارجی خیلی زود وارد سیاست داخلی شدند در حالی که در کشور دیدگاه های مختلفی وجود دارد و وزارت خارجه باید بر اساس طراحی کلان نظام کار خود را پیش ببرد.

وزیر پیشین امورخارجه گفت: امروز هیچکس در مسایل کلان کشور کارشناس تر از رهبر معظم انقلاب نیست که در جلساتی که خدمت ایشان تشکیل می شد با صبوری تمام اظهارنظرها می شنیدند و نهایتا براساس بحث ها جمع بندی می کردند.

متکی افزود: به اعتقاد من ۱+۵ در مقطع کنونی سخت نیازمند تفاهم است و من معتقد نیستم که آمریکا در موضوع هسته ای آخرین رفتارهای خود را نشان داده است.

وی اظهارداشت: شاید در دبیرخانه شورای امنیت ملی در روزهای پایانی دولت دهم تلاش های جدی برای بحث مذاکرات هسته ای شد اما به اعتقاد من غربی ها تصمیم خود را گرفته بودند که در دولت قبلی موضوع هسته ای را به جایی نرسانند؛ تحولات بعد از انتخابات به آن ها اجازه داد که گام بردارند و از این رو مذاکرات ژنو با آب و تاب برگزار شد.

وزیر پیشین امورخارجه با تاکید بر اینکه تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران توانمند است و خط قرمزها را می شناسد برای اینکه وزیر امورخارجه مواضع را مستقیما از زبان رهبری می شنود، گفت: تیم مذاکره کننده باید به تاکتیک های حساب شده از طرف مقابل پاسخ دهد چرا که ما در دیپلماسی مانند بیان احکام دینی حیا نداریم.

متکی با اشاره به شگردهای کشورهای غربی اظهارداشت: آن ها گاهی بدون اینکه مسوولان اعلام موضع کنند رسانه ها و صاحب نظرانشان اعلام موضع می کنند.

وی ادامه داد: ما باید برای آن ها سطح تعیین کنیم و در همان سطح به آنها پاسخ دهیم بنابراین هیچ لزومی ندارد که ما در قبال موضع گیری سیاست مدارهای خود بخواهیم اعلام موضع کنیم هرچند که شفاف سازی کار خوبی است.

وزیر پیشین امورخارجه گفت: آمریکا علاقه دارد که در مذاکرات مباحثی همچون بحث دفاع موشکی، توقف آب سنگین اراک و تعداد سانتریفیوژها را مطرح کنند برای اینکه ایران را وادار به عقب نشینی کنند.

متکی افزود: این مواردی است که اگر تیم مذاکره کننده ما عقب نشینی کند آنها به این موارد بسنده نخواهند کرد؛ از طرف دیگر باید بدانیم که آنها به این مذاکرات نیاز دارند و دستگاه دیپلماسی کشور هم نباید مواضع ناپخته اتخاذ کند لذا ایستادگی تیم مذاکره کننده می تواند نویدبخش توفیقاتی است.

وی ادامه داد: در بحث سانتریفیوژها به هرچیزی که نیاز داشته باشیم در جهت فعالیت صلح آمیز دسترسی خواهیم داشت و تعهد نمی دهیم که آنها را کم کنیم بنابراین باید توجه کرد که آمریکا از نفس این گفت و گوها نیز به دنبال بهره گرفتن است.

وزیر پیشین امورخارجه همچنین در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی شرکت می کنید یا خیر؟ گفت: انشاالله شرکت نمی کنم.

در ادامه این مراسم شخصی از متکی پرسید: گفته می شود در زمان مسوولیت جنابعالی در وزارت امورخارجه، آقای احمدی نژاد به شما فشار می آوردند که آقای ظریف را از کار برکنار و وادار به بازنشسته شدن کنید اما شما مقاومت می کردید، آیا این موضوع صحت دارد؟

وی پاسخ داد: به صورت عام از روسای جمهور انتظار نمی رود که نسبت به مسایل و ظرایف سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی اشراف داشته باشند اما این توقع وجود دارد که رییس جمهور به دستگاه دیپلماسی خود اعتقاد کند.

متکی اظهارداشت: ما در این زمینه مشکل داشتیم و به این جهت که در برخی افراد این باور وجود داشت که در سیاست خارجی همه چیز را می دانند و مشکل بزرگتر این بود که نمی دانستند که نمی دانند.

وزیر پیشین امورخارجه گفت: یکی از تصمیم ها که در انتخاب بنده به عنوان رهنمود مطرح شد این بود که ما ساختار وزارت خارجه را بهم بریزیم که من در روزهای پایانی وزارتم به این مسئله اعتقاد نداشته و به آن عمل نکردم.

متکی افزود: وقتی برخی افراد از جمله قائم مقام فعلی وزارت خارجه خواستند استعفا دهند من از آنها خواستم که بمانند و بنده درباره دو سفیر و مواردی که برای برکناری مطرح شد تمکین نکردم و سعی کردم به شیوه خاص خود افراد را متقاعد کنم.

وی ادامه داد: زندگی دیپلماتیک شرایط و ضوابط خود را دارد و ما باید بتوانیم سخنان خود را به خوبی با دنیا مطرح کنیم و اجازه سوء استفاده ندهیم.

وزیر پیشین امورخارجه گفت: بنابراین مقصود بنده ارزیابی عملکرد دولت نهم و دهم نیست چرا که حوزه سیاست خارجه نیازمند نگاه جامع و منصفانه است.