آیا ایران در تولید فولاد خودکفایی است؟
يکشنبه ۴ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۱۴:۲۹
کد مطلب: 388074
با بررسی‌های صورت گرفته بر روی آمار تولید ۶ ماهه اول امسال و مقایسه آن با تولیدات سال گذشته مشخص می‌گردد تولید فولاد ایران در این بازه نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷ درصد رشد داشته است که این میزان رشد بیش از دو برابر رشد تولید میانگین جهانی است و همین موضوع منجر به تراز صفر واردات و صادرات شده است. این نکته مسلماً بیانگر تلاشها و برنامه‌ریزی‌های مسئولین مربوطه برای ساماندهی بیشتر و راه‌اندازی طرح‌های نیمه‌تمام و همچنین مدیریت بهره‌وری در سایر مجتمع‌های فولادی است ولی باید دراین‌بین به نکاتی توجه داشت.
واردات فولاد هیچ کشوری صفر نیست
کشورهای فولادی به‌خصوص کشورهای صنعتی باوجود تولید بیشتر از مصرف داخلی و صادرات فولاد، واردکننده فولاد هم هستند. برای مثال مطابق آمار ارائه‌شده انجمن جهانی فولاد در سال ۲۰۱۳ کشور چین باوجود تولید ۷۷۹ میلیون تنی و صادرات ۶۲ میلیون تنی، واردکننده ۱۵ میلیون تن فولاد هم بوده است زیرا تولید برخی از مقاطع و آلیاژهای فولادی در یک کشور مشخص توجیه اقتصادی ندارد.
دلیل اصلی، «کاهش مصرف ناشی از رکود»
مطابق آمار انجمن جهانی فولاد، با توجه به تولید ۱۵٫۴ میلیون تن فولاد در سال گذشته و رشد احتمالی ۷% در سال جاری مشخص می‌گردد میزان تولید فولاد در سال جاری احتمالاً ۱۶٫۵ میلیون تن خواهد بود و این میزان تولید تقریباً با میزان مصرف در سال گذشته برابر است. ولی نکته‌ای که باید موردتوجه قرار گیرد، کاهش چشمگیر مصرف فولاد ایران در ۳ سال گذشته مطابق نمودار زیر است.
با توجه به مشکلات اخیر اقتصادی و رکود موجود در بخش صنعت به‌خصوص صنعت ساختمان‌سازی که مصرف‌کننده ۵۰% فولاد تولیدی جهان است، این کاهش مصرف طبیعی به نظر می‌رسد و می‌توان گفت عامل اصلی برابری صادرات و واردات فولاد در سال جاری تداوم رکود صنعتی و ساختمان‌سازی است. در سالهای پیش از رکود میزان مصرف فولاد حتی بیشتر از میزان تولید فعلی کشور بود و تولید فعلی نمی‌تواند واردات ۷٫۷ میلیون تنی گذشته را جبران کند. درنتیجه این صفر شدن به تراز فولاد برمی‌گردد یعنی: « کاهش واردات به دلیل کاهش چشمگیر مصرف در مقابل افزایش جزئی صادرات فولاد».
مصرف سرانه فولاد در ایران زیر میانگین جهانی
مطابق آمار ارائه‌شده انجمن جهانی فولاد در سال ۲۰۱۳ میلادی مصرف سرانه فولاد در ایران ۲۱۹ کیلوگرم بوده و این مقدار کمتر از میزان میانگین جهانی ( ۲۲۵ کیلوگرم ) بوده است. البته مطابق نمودار زیر این مسئله در سال ۲۰۱۳ برای اولین بار در ۷ سال گذشته اتفاق افتاده است.
توجه به مشکلات اساسی و پایه‌ای صنعت فولاد
با این تفاسیر در صورت خروج صنعت از رکود فعلی میزان مصرف فولاد دوباره رشد صعودی خواهد داشت و مجدداً وابستگی گسترده به واردات به وجود خواهد آمد. لذا بیش از گذشته توجه و تلاش مسئولین باید متوجه این صنعت پایه‌ای و زیربنایی قرار گیرد. مشکلاتی همچون عدم بهره‌وری مطلوب، کمبودهای موجود در حلقه‌های ارزش‌افزوده سنگ‌آهن ( گندله‌سازی )، مشکلات تأمین آب مصرفی و لجستیکی کارخانه‌های استانهای مرکزی، کارخانه‌های ناتمام و در دست احداث و همچنین تداوم خام فروشی سنگ‌آهن، که آینده روشن آن را با خطرات جدی مواجه کرده است.
